Wensen
voor
1995
Ondergang Junyo Maru
o
De meeste Moessonlezers weten
dat deze mogelijkheid al jaren
bestaat en sturen hun wens auto
matisch in.
Als u een Nieuwjaars-wens heeft
voor een sobat ergens op de wereld
dan verzoeken wij u deze in te zen
den vóór 15 december. Plaatsing
geschiedt in de Moesson van 15
januari 1995.
U kunt nog steeds kiezen uit de vol
gende mogelijkheden:
a. Een eigen tekst van maxi
maal tien woorden exclusief
uw naam en adres.
Kosten 10,-
b. Uw naam en adres, zonder
aparte tekst, want daarvoor
zetten wij een gemeenschap
pelijke tekst.
Kosten 7,50
Opgeven kunt u zich als volgt via
de giro: het bedrag overmaken op
postgironummer 6685 t.n.v. Tjalie
Robinson, Den Haag o.v.v.
Heilwens en eventueel uw eigen
tekst.
Wilt u een andere naam dan die op
uw giro staat (bijvoorbeeld voor
naam voluit) dan kan dat door de
juiste naam duidelijk te vermelden.
stenaar treffend tot uitdrukking had
gebracht, en dat zonder dat-ie er maar
iets van had meegemaakt of begrepen -
is ook best moeilijk zonder Indische ach
tergrond maar dan moet je daar integri-
teitshalve niet aan beginnen - hoe inven
tief de mens kan zijn in zijn wil te overle
ven! Ook zonder overlevingswil heeft de
mens in alle tijden van alles bedacht om
zijn blote poten te beschermen tegen de
mensonvriendelijke oppervlakken waar
over hij zich wilde en/of moest verplaat
sen. Men zou de prent ook kunnen dui
den als een weergave van de vooruit
gang in 'Nederlands-lndië 1941-1945':
men liep niet meer op blote voeten maar
op houten sandalen... Als middel tot sym
bolische herdenking van de oorlog in
NOI, en die overlevingswil, ontbeert deze
zegel alle direct herdenkbare zeggings
kracht, en dus waarde. Ook als 'kunst-
produkt' is de zegel naar mijn mening
een beschamende misser!
In een schrijven gaf ik mijn mening over
de zegel aan de uitgevers, onze PTT
Post BV die al 48 jaar lang trouw aan
Indië met speciale zegels heeft gedacht,
of niet soms? Ik wilde die brief niet langer
maken dan één A4tje, en stelde daarom
ondermeer niet de vraag of men in heel
Nederland echt geen kunstenaar van
kwaliteit had kunnen vinden met het Indië
van in de oorlog wél in zijn bloed en erva
ringswereld en daardoor in staat kwade
tijden met meer authentiek gevoel op te
roepen (toegegeven dat 'de oorlog in
Indië' in één plaatje vangen voor nie
mand gemakklijk is) of had men er maar
niet naar gezocht omdat men al zo'n
ware gedèkkenner had gevonden?
Soedah, in 1995 wordt hettanggoeng
een betoel mooie zegel, of...?
J.H. van der Plas, Den Haag
Met interesse las ik de artikelen in uw
blad over die ramp van 50 jaar geleden.
Wat ik echter steeds mis, is de informatie
dat in feite de marconist van de Junyo
Maru deze ramp over het schip heeft
afgeroepen (zoals de meesten van zijn
collega's van de Japanse koopvaardij
vloot dat al eerder deden). Hoewel in de
officiële archieven in Kew tot nu toe niet
duidelijk is gevonden dat de commandant
van HMS Tradewind kon weten dat het
schip gevangenen aan boord had of kon
vermoeden dat het er zoveel waren, is
het wel praktisch zeker dat deze onder
zeeboot werd gedirigeerd naar de plek
waar de Junyo Maru werd verwacht.
Het is zelfs een wonder, dat de Junyo
Maru lang zijn lot heeft kunnen ontwijken,
ook al realiseert men zich dat de zee zo
groot is, de koers niet betrouwbaar kan
worden ingeschat en van de tientallen
geallieerde onderzeeboten er zelden
reeds één vlakbij de vaarroute aanwezig
was.
Zeker in 1944 was de precisie waarmee
de Japanse koopvaardijvloot voer ver
pletterend. Begin april maakte ULTRA
bekend, dat twee divisies uit Shanghai in
mei zouden worden overgebracht naar
Nieuw-Guinea om de opmars daar van
de geallieerden te stuiten. Het konvooi
zou bestaan uit negen transportschepen,
waarin ruim één-en-twintigduizend man
met hun uitrusting (die eveneens voor
een groot deel beschreven werd) en een
dozijn escorte-schepen. Daarnaast werd
het vaarschema beschreven tussen 2 en
9 mei, een eventuele alternatieve route
en de exacte plaats waar het konvooi
zich op 7 mei zou splitsen. Na torpede
ring zonk een transportschip bij Luzon en
drie andere bij Celebes. Het transport
werd toen onderbroken en het restant
van de troepen werd per landingsvaartuig
verder gebracht.
De Japanese marconist aan boord van
een maru deed normaliter exact wat hem
opgedragen was: hij seinde de naam van
zijn schip, zijn twaalf uur positie en vaak
zijn cargo en zijn bestemming. Uiteraard
in code, maar de Amerikaanse afluister-
dienst ULTRA kon elk bericht in een
mum van tijd ontcijferen, vertalen en
doorgeven.
De grondbeginselen hadden zij geleerd
van de Britse afluisterdienst, die verschil
lende codes van de Duitse Enigma
machines had gebroken, nadat dit voor
het eerst door een drietal Poolse weten
schappers was gelukt.
De perfectie was zelfs zodanig, dat het
hoogste geallieerde commando een
nauwkeurige beschrijving uit Pearl
Harbor kreeg van Hitiers plannen, de
Duitse bewapening en hun economische
problemen. ULTRA ontcijferde daartoe de
diplomatieke berichtenstroom die de
Japanse ambassadeur Hiroshi Oshima
van Berlijn naar Tokio zond. Zoals
gezegd, kan niet gesteld worden dat aan
boord van HMS Tradewind bekend was
wat zij torpedeerde, maar het is vrijwel
zeker dat zij naar hun plaats bij Sumatra
werden gezonden door instructies uit
Ceylon, gebaseerd op berichten via
FRUPac in Pearl Harbor. Het is moeilijk
na te gaan of FRUPac wist dat het een
transport van gevangenen was, en of zij
dit hebben doorgegeven.
Richard van Staa, Budel
7
