Ze was zacht en mild, maar ze
stond op haar zelfstandigheid.
'Ik ben ik en niet jijhield ze
me dikwijls voor.
Ze hield van bloemen, vogels
en licht. Daar kon ze lyrisch
over zijn. Haar wandkleden in
overwegend zachte, bij elkaar
passende kleuren getuigen
ervan. Zo was ze.
Rob Nieuwenhuys
O
Fried en Rob Nieuwenhuys 60 jaar getrouwd
Amsterdam) gingen we op bezoek bij
Fried en Rob. Het was erg koud, hartje
winter en hun huiskamer binnenstappend
was het of ik weer in Indië was. De keuze
van meubilair, de foto's, al die kleine
tètèkbengek zonder overdaad smaakvol
hier en daar neergezet, maar vooral de
kleur, brachten die sfeer van vertrouwe
lijkheid. Neen, geen gezelligheid zoals
dat gewoonlijk genoemd wordt. Rob had
gekookt, heel eenvoudig rijst met twee
gerechten, na het pension-eten een
godenmaal.
Fried heeft met haar jongste zoon Rogier
in het kamp gezeten. Tjideng, later
Moentilan. Het heeft bij haar sporen ach
ter gelaten. Ik heb haar nooit horen kla
gen, ook niet toen haar fysiek sterk ach
teruit ging. Ze was happy met haar jon
gens Rogier en Frank, met het succes
van Rob die door zijn werk de bekendste
Indische Nederlander geworden was.
Fried is altijd de vrouw naast Rob
geweest, maar ze verstond de kunst zich
onzichtbaar te maken.
Ze had haar borduurwerk, maakte de
mooiste wandkleden die je je denken
kunt. Gedroomde werkelijkheid, composi
ties van kleuren en lijnen in een zee van
licht. Bloemen en vogels, duiven vooral.
Ze heeft er tientallen gemaakt, prijzen
gewonnen. De kleden hangen overal in
Nederland, er zou eigenlijk een expositie
van moeten komen.
Haar grootste verdriet waren haar steeds
slechter wordende ogen. Verkalking van
het netvlies. Niets aan te doen. We
troostten elkaar altijd over de phone, ik
had hetzelfde. 'Je moet Rob zeker heb
ben?' als ik belde. 'Ja, maar hoe is het
met jou, met je ogen?'
'Nou niet zo best, maar ik heb pillen van
de dokter.'
'En helpen die?'
'Neen, maar ze zijn wel duur.'
'Bedankt voor de waarschuwing dan. Mijn
ogen doen ook raar Fried. Gisteren zag ik
op de tv een film waar twee mannen een
vrouw achterna zaten. Ineens was één
man verdwenen, ik vroeg me af wat er
met hem gebeurd was, maar toen ont
dekte ik dat mijn ogen die tweede man
erbij hadden verzonnen.'
'Ze hadden er ook een tweede vrouw bij
kunnen doen!' Ik hoorde dat bekende
zachte lachje aan de andere kant van de
lijn. Soms keuvelde zij en kletste ik een
hele poos totdat Fried zei 'Hier is Rob, je
moet hem toch hebben?' Dan was ik
inmiddels vergeten waarvoor.
Fried heb ik uiterlijk niet zien veranderen
in de 40 jaren dat we elkaar sporadisch
zagen. Haar lieve gezicht met altijd die
vragende ogen, ik heb ze helaas de laat
ste twee jaar niet meer gezien. Ze brak
botten, kneusde spieren, ze viel vaak,
heel lelijk soms, haar lichaam was broos,
haar ogen slecht.
Volgens Rob waren haar laatste woorden
- ze was nauwelijks meer te verstaan -
'Bittere eenzaamheid'. Rob zal het er erg
moeilijk mee hebben.
Fried Nieuwenhuys, een Hollands meisje
altijd Indisch gebleven.
27
