ORIENT TRAVEL BV
De bevrijding in het jongenskamp
Bangkong in Semarang
O
DEWATA
ZOMERSE TERRASDRINKS
Es Shanghai
Es Durian
Es Kelapa Mudah,
Es Nangka en
Tjendol (dawit)
Iets was in het kamp veranderd, er werd
niet meer geslagen tijdens het appèl en
ook niet als er niet diep genoeg gebogen
werd. De Jappen vertoonden zich nauwe
lijks meer, zelfs niet tijdens het nachtelijke
wachtlopen. Een paar dagen na 15 au
gustus 1945 klonk er een aanzwellend
geronk van zware vliegtuigmotoren. Vlak
daarop vlogen ze over ons kamp.
'Oranje driehoeken...rood, wit en
blauw...onze vliegtuigen!!'
schreeuwden een paar jongens. De hele
ziekenzaal liep leeg. Sommige jongens
moesten uit bed geholpen worden en
steunend op de armen van hun vriendjes
naar buiten lopen. Toen konden we het
met eigen ogen zien, want ze kwamen
opnieuw over, lager dan de vorige keer,
oranje driehoeken en rood, wit en blauw
op de vleugels en de rompen. En nog
eens, maar nu met open deuren in de zij
kanten, waar langwerpige pakken uitge
worpen werden waaruit zich parachutes
losmaakten die zich prachtig wit ontplooi
den.
Het was een kakafonie van gescheeuw,
gehuil en geroep. 'Onze vliegtuigen, onze
vliegtuigen...eten, eten...we gaan weer
naar mammie toe!!' hoorde ik roepen. Er
schoot een brok in mijn keel en de tranen
liepen me over de wangen: 'Ja, mammie
weer zien...' Even later kwam mijn jonge
re broer Tom me opzoeken.
'Hans, weetje het al, de oorlog is voorbij,
Japan heeft verloren, de kampcomman
dant heeft net een toespraak gehouden,
de Amerikanen hebben superbommen op
Japan gegooid. Alles is kapot en ver
brand. Hans, ik ga het kamp uit, naar
Lampersarie, mammie halen'.
'Maar Tom dat kan toch niet?'
'Jawel, de poort staat gewoon open, een
door Hans van Heil
heleboel jongens zijn al weg'.
'Maar Tom, ik wil mee.'
'Neen Hans blijf jij in bed, je bent veel te
lembek bebek om dat hele eind te lopen!!'
En Tommie, elf jaar, vertrok in z'n eentje
naar het vrouwenkamp.
Direkt na de rijst stapte dokter Lehrer de
ziekenzaal binnen, injectiespuiten in zijn
handen, dozen onder zijn armen. Zijn
gezicht straalde. 'Jongens', riep hij, 'nu
worden jullie allemaal beter! Ik heb
Amerikaanse medicijnen voor jullie, uit de
vliegtuigen'. Alle jongens met buikloop,
amoebedysenterie hoorde ik later, kregen
injecties met emetine, een aantal dagen
lang. In de middag kwam Tom terug met
mammie. Ze liepen de ziekenzaal in.
Nooit zal ik vergeten hoe gelukkig ik was.
Mammie zag er net zo uit als ik mij haar
al die tijd had voorgesteld. Huilend vielen
we elkaar in de armen. 'Hansje, ben jij zo
ziek?' was het eerste dat ze vroeg. 'Ja
mammie, maar ik word weer helemaal
beter. De dokter heeft het zelf gezegd,
nieuwe Amerikaanse injecties!'
Even later kwam dokter Lehrer zijn ronde
maken. Hij sprak mijn moeder aan met
'Mevrouw, uw zoon is zo weer de oude,
maar u bent er ernstiger aan toe. Daar
zullen we wat aan doen! Ik spuit u zo vol
met vitamine B dat het letterlijk uw neus
uitkomt.' En zo gebeurde het. Een grote
spuit vol ging er helemaal in en toen rook
mammie's adem naar oude gasslangen.
Later vertelde ze me dat ze zich diezelfde
avond al veel beter voelde. Tegen half
zes moesten de bezoekers de zaal uit.
'Hansje, wat zal ik nu eens voor je
maken? Dan neem ik het morgen voor je
mee.'
'Nasi goreng!' zei ik zonder aarzelen.
Na deze dag veranderde alles. Wat van
de Jap nooit had gemogen, werd nu
gedaan. Zomaar het kamp uitgaan,
gedekken en...koken. Veel jongens zoch
ten in het vrouwenkamp hun moeder
weer op en kwamen niet meer terug.
Anderen ruilden met de Indonesiërs bijna
alles wat ze hadden voor eten. Vertederd
zag één van de zusters dat een paar jon
gens de dweilen van het ziekenhuis van
de lijn stalen om ze aan de gedek te rui
len tegen pecil.
Ook de kampeconomie stond op zijn kop:
Suiker was het betaalmiddel geweest, je
kon er alles voor kopen; een keukenportie
rijst, pap, koffie, een hemd, brandhout,
's nachts wachtlopen..., de eenheid was
een klimmaatje.
Een zekere Jan, wiens schuld tot een
legendarisch aantal klimmaatjes was
opgelopen, ruilde één van zijn laatste nog
hele broeken voor drie kilo suiker en ging
daarmee plichtmatig zijn schulden afbeta
len. Alleen de schuldeisers reageerden
anders dan Jan had verwacht:
'Sodemieter op met je suiker man, ik heb
zelf genoeg' of 'Houd die suiker maar
zelf, ik heb liever nasi goreng!'
Op het open veldje voor de keuken wer
den tientallen stookplaatsjes gemaakt,
waarop door de jongens van alles werd
klaargemaakt. Er hing een dikke walm
waarin je van alles kon ruiken, maar
gebakken uien, vlees en sambal over
heersten toch! Toen ik dat voor het eerst
zag kon ik m'n ogen niet geloven. Onder
de Jap mocht je nog geen blikje water
koken op een kaars en nu zag je open
vuren gestookt met hout, karton, arang,
alles wat maar branden wilde.
Afrekeningen vonden ook plaats: Een van
de voormalige hantjouws van de slaapza
len die de jongens slecht behandeld had
kreeg van Flash Gordon, een potige kok,
een ongenadig pak slaag. Een ander
werd zodanig met een stoel bewerkt dat
de resten niet meer bruikbaar waren en
de man naar het ziekenhuis moest.
We waren vrij!
INDONESISCH
SPECIALITEITEN
RESTAURANT
Beeklaan 269 - Den Haag
Tel. 070 - 346 76 97
RETOUR BANGKOK v.a1095,-
RETOUR JAKARTA v.a1430,-
RETOUR BALI v.a1750,-
AUSTRALIE v.a1555,-
23 DAAGSE REIS JAVA - BALI OVERLAND TOUR. 3295,-
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020 - 623 74 84
Laan van Meerdervoort 291 - DEN HAAG
Tel. 070-361 50 78
SGR
49
