Reacties op atoom
bommen op Japan
Zeventien briefschrijvers
Geruchten
'No Pearl Harbor,
no Hirosjima'
Boekpresentatie
Recordbedragen voor
Indische schilders
In Moesson van 15 mei 1995
(pagina 4) vroeg de heer
Spitzen uit Den Haag om
reacties op het afwerpen van
de twee atoombommen op
Japan. Bijgaand doet hij kort
verslag.
Eén van de briefschrijvers
zat in augustus 1945 in een
kamp te Semarang, een
ander in een gevangeniscel
te Batavia, weer een ander in
een kamp aldaar, ook was
iemand verplicht te werk
gesteld in de haven van
Tandjong Priok. Verder reac
ties van iemand uit een kamp
te Cheribon, iemand uit
Tjimahi, iemand uit het kamp
Fukuoka in Japan, iemand uit
XVe Bataljon-kamp in
Bandoeng en vele anderen.
Alle briefschrijvers maken
gewag van geruchten in
augustus 1945, met betrek
king tot een op handen zijnde
capitulatie van Japan.
Uiteraard was er niemand,
die reeds op 6 augustus had
gehoord van de atoombom
op Hirosjima. Men hoorde
dat pas later, vaak veel later.
Iemand schrijft, dat hij pas in
september van een Engelse
officier hoorde van de twee
afgeworpen atoombommen.
Een ander hoorde half
augustus van een Japanner
over een 'bom atom', weer
een ander werd pas op 10
oktober geïnformeerd. Ook
deelde iemand mee, dat de
rommelmarkt in Djakarta na
de capitulatie Pasar Atom
werd genoemd en deze
naam jarenlang heeft gedra
gen. Er is ook iemand die
verteld, dat één van de
kampbewaarders zijn ouders
in Hirosjima na het bombar
dement had opgezocht en bij
terugkeer in het kamp ver
haalde van de verschrikkelij
ke uitwerking van de afge
worpen bom.
Alle briefschrijvers waren -
vanzelfsprekend - blij, dat de
twee atoombommen waren
afgeworpen. Het betekende
het einde van de Tweede
Wereldoorlog en zij kregen
weer hoop op een spoedige
terugkeer naar huis. Een
greep uit de citaten:
'Wè waren uitzinnig van
vreugde en prezen de wijs
heid van de Amerikanen, dat
ze slechts met twee bommen
het grootste bloedbad van de
wereldgeschiedenis hadden
weten te voorkomen.'
'Grote opluchting, dat ik het
leven heb mogen behouden.'
'Ik ben ervan overtuigd dat
deze twee bommen ons
leven hebben gered'.
'De geallieerden moeten hun
nieuwe wapen, dat
waarschijnlijk tegen de
Duitsers ontwikkeld was,
natuurlijk uittesten. En de
Japanners boden daartoe
een prima gelegenheid. Ver
weg van wat tot de beschaaf
de wereld werd gerekend en
het waren toch maar Aziaten.
Als ze de bom op Duitsland
hadden gegooid dan zou de
hele Westerse wereld op zijn
achterste benen hebben ge
staan.'
En tenslotte: 'Mijn oordeel
over het gebruik van de
atoombommen is thans niet
anders als destijds.' En hij
onderschrijft de uitspraak van
een Amerikaan: 'If there was
no Pearl Harbor, there would
not have been a Hirosjima.'
Eenstemmigheid dus bij alle
briefschrijvers over de juiste
beslissing van de
Amerikanen de twee bom
men af te werpen met de
aantekening, dat deze bom
men het leven niet alleen van
henzelf maar ook van alle in
Japanse krijgsgevangen
schap verblijvende mensen
heeft gered en tevens van de
geallieerden (en de
Japanners zelf!), die bij een
verovering van Japan dorp
voor dorp en stad voor stad
zouden zijn gesneuveld.
'Door die twee bommen werd
de keizer wakker, de enige,
die in staat was om vanaf zijn
godentroon een direct einde
te maken aan de oorlogs
waanzin van het Japanse
volk'.
Gaarne wil ik mijn dank uit
spreken aan allen die de
moeite hebben genomen om
op mijn oproep te reageren.
Wat mij het meeste opvalt is,
dat alle briefschrijvers over
de geoorloofdheid van die
twee bombardementen het
zelfde denken als vijftig jaar
geleden.
H.J.J. Spitzen, Den Haag
Op donderdag 17 augustus 1995
om 16.00 uur vindt bij Van
Stockum in de Venestraat 11 in
Den Haag de presentatie plaats
van K'tut Tantri's autobiografie
Opstand in het paradijs. K'tut
Tantri is de Balische naam van
de Brits-Amerikaanse Vannine
Walker (alias Muriel Pearson,
alias Surabaya Sua), die van
1932 tot 1948 op Bali woonde en
in 1945 partij koos voor de Indo
nesische onafhankelijkheidsstrijd.
Het eerste exemplaar wordt
aangeboden aan Lilian Ducelle.
De introductie zal worden ver
zorgd door Rudy Kousbroek en
door Lambert Giebels, die optrad
als één van de vertalers.
K'tut Tantri Opstand in het para
dijs (oorspronkelijke titel Revolt in
paradise, 1960) verschijnt bij
uitgeverij De Geus, telt 400 pagi
na's (gebonden) en kost 49,90.
Op de voorjaarsveiling bij
Glerum Auctioneers in Den
Haag op 12 mei 1995 zijn
recordbedragen betaald voor
schilderijen van W.G. Hofker,
A.J. Le Mayeuren Jan Daniël
Beynon. 'De Balische danseres
Ni Tjawan' van Hofker was
binnen enkele minuten voor
352.500 verkocht aan een
Indonesische verzamelaar. Een
doek van Le Mayeur, 'Vijf afbeel
dingen van Ni Pollok tijdens het
bad', ging voor het recordbedrag
van 423.000.
Beynons schilderij van het Indo-
Europese meisje Margaretha
Martherus - de favoriet van de
redactie (zie Moesson 15 juni,
pagina 23) - ging voor 'slechts'
98.000.
Gelukkig hebben wij de dia nog!
9
