Gelezen
Veelzijdig beeld van Semarang
Koninklijke geschenken
Eregast dr David Soltau spreekt een dankwoord uit na ontvangst van het eerste exemplaar van
Semarang. Beeld van een stad. Over zijn tijd in Semarang zei hij: '[it was] an interesting and
exciting time, sometimes maybe a little bit too exciting.Foto: R. Schmitt, Castricum
Onlangs is bij uitgeverij Asia Maior het
derde boek verschenen in de reeks
Indische/Indonesische steden. Dit boek,
Semarang. Beeld van een stad, werd op
vrijdag 20 oktober 1995 onder grote
belangstelling van oud-Semarangers en
andere oud-lndischgasten ten doop
gehouden. En wel in de sfeervolle zaal
van veilinghuis Glerum aan het
Westeinde, in samenwerking met Van
Stockum boekverkopers. J.R. van
Diessen, samensteller van het boek en
tevens de energieke motor achter het
hele project (er staan nieuwe steden-
boeken op stapel) had voor deze gele
genheid een aantal buitenlandse eregas
ten uitgenodigd. Het waren captain
D.H.K. Soltau, de eerste Brit, die na de
capitulatie van Japan, op 14 september
1945 als vertegenwoordiger van de RAP-
Wl (Recovery of Allied Prisoners of War
and Internees) vanuit de buitenwereld
Semarang bereikte. Verder uit Indonesië,
prof. ir. E. Budihardjo, die de burgemees
ter van Semarang, H. Soetrisno Suharto,
vertegenwoordigde; prof. ir. A. Sidharta;
ir. J. Prijotomo; en ir. A. Siswanto, die als
architecten-stedebouwkundigen een sub
stantiële bijdrage hebben geleverd aan
de totstandkoming van dit boek. Van de
Nederlandse medewerkers noem ik hier
apart mr. Han Bing Siong, deskundige bij
uitstek van de vijfdaagse strijd om
Semarang van 14 tot 19 oktober 1945,
met speciale aandacht voor het door
hem bestudeerde en ontsloten Japanse
bronnenmateriaal over het optreden van
de Japanse majoor Kido.
In zijn heldere inleiding vol achtergrond
informatie schetste Van Diessen de wor
dingsgeschiedenis van het boek. Her en
der verspreide, nog aanwezige archieven
werden doorgeworsteld. Ter plekke is in
samenwerking met bovengenoemde
deskundigen intensief onderzoek ver
richt. En natuurlijk werd ook spontane
medewerking verleend door vele oud-
Semarangers. Het resultaat mag er zijn.
Semarang. Beeld van een stad lijkt in
opbouw en indeling veel op zijn voorgan
ger, Soerabaja. Beeld van een stad. Dit
is niet verwonderlijk. Beide steden heb
ben de eeuwen door een vergelijkbare
wordings- en ontwikkelingsgeschiedenis
doorgemaakt, zij het ieder op zijn eigen
specifieke wijze.
Bovendien is de Japanse bezetting een
gemeenschappelijke factor geweest.
Het boek is een gedegen naslagwerk
geworden, leder hoofdstuk, iedere blad
zijde, ja iedere zin bevat gedetailleerde
informatie, die men niet gauw in andere
boeken over dit onderwerp zo systema
tisch gegroepeerd bijeen zal vinden. Per
hoofdstuk worden de historische perio
den behandeld, te beginnen bij de hin-
doejavaanse tijd, Mataram, VOC.
Vervolgens het gouvernementsbestuur
en de vooroorlogse stadsgemeente
Semarang. En dan komen de zwarte
bladzijden over de oorlogsjaren, onaf
hankelijkheidsstrijd en overdracht. Om te
eindigen met het huidige en toekomstige
Semarang. Ook op diegenen die
Semarang niet kennen, of die zelfs geen
Indische achtergrond hebben, zal dit
boek niet nalaten indruk te maken. Al
was het alleen al vanwege het keiharde,
onopgesmukte relaas van de Japanse
bezetting en de chaotische periode van
machtsvacuüm en strijd, die daarop volg
de. Op aangrijpende wijze wordt ons,
buitenstaanders, duidelijk gemaakt wat
een diepe ellende dit allemaal teweeg
heeft gebracht. Opgelucht leest men ver
der over de huidige stad en de toekomst
plannen. Oude en nieuwe koloniale
gebouwen wil men zo mogelijk bewaren,
herstellen en een beschermde, nieuwe
bestemming geven ('revitalisasi'). Er zijn
gedurfde ideeën voor een moderne
zeehaven, indrukwekkende bankgebou
wen, winkelplaza's en nieuwe woonwij
ken. Toeristische, recreatieve en culture
le projecten staan eveneens op het pro
gramma. Kortom, Semarang moet een
bruisende stad worden, klaar om de 21e
eeuw te ontvangen. Ook hier geven de
talloze foto's in zwart-wit (oude toestand)
en in kleur (huidige situatie) een goed
beeld van deze oude, nieuwe stad. Niet
alleen voor wie het verleden in zijn hart
bewaart, maar ook voor diegene die voe
ling wil blijven houden met de ontwikke
lingsgang van het moderne Indonesië, is
dit boek onmisbaar.
René Wassing
B. Brommer, E. Budihardjo, e.a.
Semarang. Beeld van een stad
Asia Maior 1995
160 pag (gebonden), prijs 69,50
Een in alle opzichten werkelijk vorstelijk
boek is het bij uitgeverij Waanders in
Zwolle verschenen Koninklijke geschen
ken uit Indonesië, van de hand van Rita
Wassing-Visser. Het boek is de neerslag
van enkele jaren intensief onderzoek,
met name in het Koninklijk Huisarchief,
door de schrijfster naar een materie, die
nog nooit eerder in een afzonderlijke stu
die is beschreven.
Onderwerp van dit werk is niet de staat
kundige en politieke relatie tussen het
Oranjehuis en Indonesië, maar de collec
tie Indonesische kunstvoorwerpen en
voorwerpen van Indonesische kunst
nijverheid, die bij bijzondere gebeurtenis
sen werden geschonken.
Zoals hierboven gezegd, is dit aspect
van de verhouding Oranjehuis-lndonesië
vrijwel onbekend. Zo is de Indische zaal
in Paleis Noordeinde in Den Haag, die
49
