Meditations
from
Florida
Set-set-set... belèdèèèrr
door Juul Lentze
Set-set-set (uit te spreken met een stom
me e), dus set-set-set-belèdèèèrr!
Als je in Indië bent opgegroeid weet je
precies wat dat betekent, namelijk blik
sem en donder. In de volksmond gluduk,
beledèk of gelèdèk en kilat. Hier worden
ze aangegeven niet alleen als lightning
and thunder, maar ook als Zap!...
Kaboomü De Amerikaanse versie van
set-set-set... belèdèèèrr. Je ziet de blik
semstralen, je hoort de donder. Niet
alleen zijn deze kinderen van Moeder
Natuur indrukwekkend en soms gevaar
lijk, ze verschijnen ook in ons taalgebruik.
'Wil je wel eens als de bliksem je voeten
wassen?', dit wanneer je naar bed moest
en geen zin had om je vuile voeten nog
te wassen. Als je ontdekt werd als je met
die zwarte pootjes in bed probeerde te
kruipen, en dan 's avonds de lange gale
rij af moest lopen naar de badkamer
helemaal achter in de bijgebouwen. En
dan ging je, supersnel, als de gesmeerde
bliksem, om maar geen hantoes en
momohs tegen het lijf te lopen die even
tueel mochten rondwaren op die galerij.
Luisterde je niet, dan kreeg je op je don
der Ik vraag me nog steeds af waarom
dat is, op je donder krijgen. Het zal wel
wat te maken hebben met het geweld en
het dreigende geluid van de donder.
In Indië zag je de zwarte regenwolken
zich snel verzamelen, en soms nog vóór
de regen viel begon het te bliksemen en
te donderen en als de hemel zich dan
opende, kwam het water met zo'n kracht
neer dat het klonk als luid applaus, een
applaus voor de voorstelling van geweldi
ge bliksemstralen en oorverdovende don
derslagen. Als het zover was, was mijn
moeder in geen velden of wegen te
bekennen, ze was zo bang voor al dat
geweld. Wij kinderen vonden het machtig
en konden haar angst niet begrijpen. We
dansten in de regen en speelden krijger
tje met het hemelse vuur. Later, volwas
sen, keken we met lede ogen toe hoe de
kleine jongetjes en meisjes uit onze
straat in de stromende regen liepen te
joelen en bij iedere bliksemschicht gauw
het water indoken, dat hoog stond in de
10
afvoergoten aan de kant van de weg en
hoe ze juichten bij de donderslag die
erop volgde. 'Zo vies', was dan wat we
zeiden van dat gootwater waar al de vie
zigheid van de straat in ronddreef. We
dachten er niet bij na dat ze door de blik
sem getroffen hadden kunnen worden of
dat er gevaarlijke bacteriën op de loer
lagen. Nu je je van zoveel meer bewust
bent zit je je wel eens af te vragen hoe
het toch mogelijk is dat er nooit ongeluk
ken gebeurden. Het was alleen maar
ongelooflijk opwindend.
Toen we de tropen verlieten slaakte mijn
moeder een zucht van verlichting, want
dacht ze, nu zou dat gedonder en geblik
sem wel veel minder erg zijn. Ze had het
bij het verkeerde eind. Op een dag, nota-
bene in New Jersey waar het weer vrij
tammetjes is, sloeg de bliksem in een
lichtpaal vlak voor ons huis. De gevolgen
waren fantastisch! De lucht kleurde zich
ziekelijk groen, de donderklap die
meteen volgde was oorverdovend, het
licht viel uit en de telefoon begon zonder
ophouden te rinkelen. Ma was bij de eer
ste griezelige bliksemschicht in de kle
renkast gekropen en kwam er voorlopig
niet uit. Mijn vader zei: 'Potverdikkeme,
hoe is het mogelijk.' Onze hond, een her
der, probeerde zijn grote lijf onder het
lage bed te wringen, en hoewel wij alle
maal vreselijk waren geschrokken moes
ten we toch lachen om al die reacties.
Hier in Ocala we hit the iackpot, we trok
ken een lot uit de loterij, zoals ze dat zeg
gen. We zitten meest 's zomers, maar
ook wel eens in andere jaargetijden, mid
den in sommige van de hevigste bliksem
en donderstormen ter wereld. En natuur
lijk wisten we hier helemaal niets van.
Mijn moeder zou gezegd hebben als ze
het geweten had: 'Gaan jullie maar, ik
blijf wel hier', waar ze ook op dat ogen
blik mocht zijn geweest. Dit zou niks zijn
voor haar! Het kan hier behoorlijk tekeer
gaan. Niet ver van hier, in een klein
plaatsje, Starke, kwamen onlangs natuur
wetenschappers uit Italië en Frankrijk bij
een, om samen met hun Amerikaanse
collega's de bliksem en donder te
bestuderen. Ze willen precies weten hoe
een bliksemstraal zich vormt in de wol
ken en hoe deze naar de grond komt met
de snelheid van het licht, 186.000 mijlen
per seconde. Wij wonen in wat ze hier
noemen lightning alley. Je kan wel
nagaan. Als je een kaart van Florida voor
je hebt liggen is dat het land tussen Jack
sonville en Tampa en de wetenschap
pers zitten er dus middenin, in Starke.
Hier, precies boven onze hoofden,
komen de vochtige luchtmassa's van de
Golf van Mexico in botsing met die van
de Atlantische Oceaan. Het gevolg daar
van is geweldig hemels vuurwerk. Ze
leren je hier hoe je kunt weten hoever jij
van het punt vandaan bent waar de blik
sem zal inslaan. Stel, je ziet een enorme
bliksemstraal van soms wel negen mijl
lang uit de wolken naar beneden komen
(snelheid 186.000 mijl per seconde, dus
set-set-set...!) Bliksemsnel tel je dan de
seconden af tussen de tijd dat je de
bliksemstraal ziet en je de donderklap die
erop volgt hoort, en even snel deel je dat
door vijf (niet zo best als je dat alleen
maar met een computertje kunt doen!). Ik
zal je zeggen, tegen de tijd dat je je
rekensommetje af hebt, is je licht uit, de
stereo verpulverd, de ijskast en de vrie
zer hebben het laten afweten, de a.c.
koelt niet langer, de tv zwijgt in alle talen,
computers worden ook het zwijgen opge
legd en je zit zelf met de schrik. Als je
huis door de bliksem wordt getroffen,
richt deze grote schade aan. Het is ons
gelukkig nog nooit overkomen, maar het
gebeurt hier vaak genoeg. Dat zijn zo de
nadelen.
Het grote voordeel is het zien van de
pracht en de kracht van zo'n donder-
storm. Hier rennen geen kinderen naar
buiten, integendeel, een ieder die buiten
is rent naar binnen en bekijkt de storm
van daar. De bliksemflitsen volgen elkaar
op met een snelheid die de donderklap
nauwelijks de gelegenheid geeft om zich
te laten horen. Als die klap komt, voel je
je ontzettend klein en machteloos. Maar
als het onweer afdrijft komt het mooiste
gedeelte, vooral bij avond is dat heel erg
mooi. Je kan het dan zien weerlichten,
soms de hele nacht door, zonder dat je
de donderklappen hoort. Alleen het weer
licht flitst onophoudelijk achter, en in de
wolken, die zich er zo mooi tegen afste
ken. Het is werkelijk een prachtig gezicht
en we zitten dan buiten op het platje naar
dit schouwspel te kijken. Je krijgt er nooit
genoeg van. We zijn dus gekomen van
set-set-set... belèdèèèrr! Tot Zap!...
Kabóóóm! Druk het uit zoals je wilt, deze
twee kinderen van Moeder Natuur zijn
onbeschrijflijk indrukwekkend en soms, in
al hun schoonheid, gevaarlijk.
