Anak anak
yang kecil
BIJ DE VOORPLAAT
Wat zijn ze lief die kleine Indonesische
kindjes. Het meisje van de voorplaat was
bang voor mij, vanwege mijn grote bos
kroeshaar. Ze woonde met haar hele
familie in een piepklein huisje van bam
boe op Bali. De meeste kinderen in
Indonesië waren bang voor mij, ook al
verschil ik uiterlijk en in kleur niet veel
met hen. Er waren zelfs kinderen die
spontaan gingen huilen als ik maar naar
ze keek of dicht bij ze ging staan. Ik was
voor hen een soort van rambut setan.
Zo'n vreemde ibu hadden ze nog nooit
gezien. De ouders schaamden zich voor
hun kinderen als ze zich zo gedroegen.
Maar na een paar maanden in het land
van mijn ouders was ik het gewend om
aangestaard te worden.
Ik ben vier en een halve maand in
Indonesië geweest voor mijn studie. Drie
en een halve maand in de stad Jakarta en
een maand gereisd door Java en Bali.
Wat een overweldigende, vies ruikende,
maar toch ook om verliefd op te worden,
stad is Jakarta. Ik was er nog nooit
geweest terwijl mijn ouders er vandaan
komen. Ik voelde me daar eigenlijk
meteen thuis. Ouders, tantes, ooms en
oma's waarschuwden mij hoe gevaarlijk
Jakarta wel niet was. Jakarta is gevaarlijk
als je overal bang voor bent. Wanneer je
dat niet bent, is het heerlijk toeven in
deze wereldstad, die niet te vergelijken is
met de rest van Java. Als je niet bang
bent, is zelfs het nemen van taxi's
's nachts niet eng. Deze stad slaapt niet
op gezette tijden; er worden dutjes
gedaan over de hele dag.
Oerip, de kokki van het huis waar ik
woonde, had een nieuwe tv gekocht voor
haar dochter van vijf die bij de oma in
Tegal woonde. Zij zag haar dochter niet
veel. Tegal is meer dan negen uur van
Jakarta en veel vrije tijd hebben ze niet.
Oma voedt het kind op en zorgt dat haar
dochtertje naar school gaat. Oerip en haar
man proberen haar wel alles te geven.
Sparen kunnen ze als de besten. Hij ver
diende zijn geld door passagiers te ver
voeren op zijn ojek en zij als kokki. De
enige periode dat Oerip langer dan een
weekend met haar dochter samen zijn
kan, zijn de twee feestweken na een
maand vasten. Ik vroeg mij vaak af wie
nou de echte moeder was, de oma of
Oerip die veel te ver woonde van haar
kind en veel van de ontwikkeling van
haar dochter mist. Naar mijn gevoel zat
ze daar niet erg mee, want als haar doch
ter tien jaar zou zijn wilde ze een tweede
kind.
'Heee misterrrr' wordt er vaak geroepen
als je langs een groepje kinderen loopt.
Nadat ik hen had uitgelegd dat ik een
'misses' was, proberen ze van alles aan
je te slijten. 'Do you want shoe polish',
'uang makan' en 'do you want buy' wat
ze ook maar bij zich hebben, als je maar
iets van hen koopt, of gewoon ze geld
geeft. En elke keer dacht ik: moeten zij
niet op school zitten? Wat deed mijn hart
pijn als ik weer een kindje zag bedelen
op die vele loopbruggen naar een of
andere grote shoppingmall in Jakarta.
Een jongetje van een jaar of vier, zonder
beentjes, die elke keer op dezelfde loop
brug zat en waar ik en velen met mij
weer een paar honderd rupiah in zijn
bakje gooiden. Het is altijd te weinig wat
je er ook ingooit. En elke keer bedacht ik
mij: dat jongetje weet niet eens hoe hard
de wereld kan zijn, en toch liep ik even
later mijn boodschapjes te doen in
Sarinah of blok M.
Vaak liep er een jong meisje met haar
zusje of broertje in haar slendang
's avonds langs een warung waar ik net
mijn tiende stokje saté kambing naar bin
nen werkte en daarna nog een tjendol
nam als toetje. Bij de meeste tafeltjes
werd ze weggejaagd, bij mij bleef ze wat
langer staan. Ik ben een buitenlandse en
ik kon het niet over mijn hart verkrijgen
om maar 500 rupiah te geven en gaf haar
3000 rupiah, waarop andere mensen mij
toch te kennen gaven dat dat toch echt te
veel was. Maar wat was nou 2,10 voor
mij. Dit keer dan maar geen tjendol als
toetje; voor haar kon het een aantal dagen
eten betekenen.
In de tijd dat ik in Indonesië zat, was ook
de regentijd aangebroken. Wat kan het
dan hard regenen. Het begint in Jakarta
zo rond een uur of vijf en stopt soms niet
eerder dan zeven uur. Maar in Depok,
een buitenwijk van Jakarta, waar ik
moest zijn voor mijn studie, begon de
regen al vroeg in de middag. Meestal heb
je op zulke momenten je paraplu niet bij
je en ben je al doornat, voor je een bana
nenblad hebt gevonden die als paraplu
kan dienen. Dan is het eigenlijk een over
bodige luxe dat kinderen, op blote voe
ten, bij de bushaltes staan met een para
plu. Voor een paar rupiahs brengen ze
jou naar de plaats waar je moet zijn. Zelf
blijf je dan droog maar zij worden door
en door nat. Wil je dat ze ook onder de
paraplu komen lopen, doen ze dat niet, ze
voelen zich dan malu. En wat geef je ze
als je op de plaats van bestemming bent?
Altijd bang dat je of te veel of te weinig
hebt gegeven. Teveel is niet goed omdat
ze dan bij een volgende klant niet meer
tevreden zijn met het vaste tarief, maar te
weinig ook niet. Dus vraag je aan
Indonesische vrienden wat goed is of
niet.
Op de boot van Java naar Bali werd je
omringd door schoenpoetsertjes die voor
een paar stuivers heel graag je schoenen
wilden poetsen. Een jongetje van een jaar
of tien bleef bij ons zitten. Constant
vroeg hij of hij onze bergschoenen mocht
poetsen. Telkens moest ik hem teleurstel
len, tidak bisa: hij had niet de juiste kleu
ren. Het kon misschien wel met een
kleurloze smeer, maar die had hij niet.
Hij bleef maar proberen en wij vonden
het wel zielig. We waren geneigd om
hem gewoon maar het geld te geven dat
hij vroeg voor het schoenenpoetsen, zon
der dat hij een schoen had aangeraakt.
Maar we deden het niet. Wanneer elke
toerist dit zou doen zal hij zijn schoen
poetsspulletjes weggooien. Met bedelen
verdien je dus ook en de toeristen hebben
zat geld zal hij denken. Hij heeft ons wel
met een onbestemd gevoel laten zitten,
hadden we nou wel of niet...
Claudia van den Broek
ïïfföamgQ© Ïï©ooff8 (tei./fax 073 - 53215 60)
Lid S.G.R. scr
Molenberg 115386 DA Geffen
De Bonte Avond Club, 'n Ind. getinte amateur cabaretgroep,
vertrekt op 6 mei (terug 21 mei) naar Singapore en Bandung.
De leeftijden der 34 deelnemers ligt tussen 20 en 75 jaar.
Nog enkele plaatsen vrij. Aansluitend individuele reis moge
lijk!
Vliegreis met Singapore Airlines. Snel aanmelden gewenst.
Foto: Claudia van den Broek
2
