Gezien
Waar zijn de doorsnee Indo's?
Poetry International
Vrouwenkamp Gadangan
en Lampersari
Zoals de titel, De geschiedenis van een
keuze. Drie Indische families, al zegt, is
de rode draad in deze documentaire het
maken van keuzes. Voor de eerste gene
ratie is dit in Indonesië blijven of naar
Holland gaan. De huidkleur drukt een
stempel op hen, in de zin dat ze te blank
zijn voor Indonesië en te getint voor
Holland. Aanpassen is voor de eerste
generatie dan ook erg belangrijk. Thuis
wordt er Indisch gekookt en verder wordt
er nergens over gepraat. Dit betekende
voor de tweede generatie onder andere:
zélf gaan zoeken naar hun Indische iden
titeit. De derde generatie heeft soms nog
nauwelijks een Indisch uiterlijk, maar de
zoektocht naar de identiteit blijft,
ledereen vertelt en beleeft deze zoek
tocht op zijn eigen wijze.
Wat ik in deze documentaire miste,
waren Indischen die juist niet zo goed
hun mondje konden of durfden te roeren.
Ik geloof namelijk dat er ook veel te halen
is uit wat er niet wordt gezegd in zo'n
geval. Ik ben ervan overtuigd dat er ook
moeders (nu oma's) waren die de
Nederlandse taal niet zo goed spraken
en daardoor geïsoleerd raakten.
Ook van hen zou ik willen weten:
hoe heeft u het gered in Nederland
of elders?
De geschiedenis van een keuze. Drie
Indische families (samengesteld door
Joop de Jong en Liane van der Linden),
duurt 55 minuten, kost 35,00 en is
verkrijgbaar bij boekhandel Van Stockum
in Den Haag.
Inge Dümpel
Deze avond stond bovenaan mijn lijstje
van het festival Indië-lndonesië, dat
gehouden werd van 30 november tot en
met 10 december 1995. Ik was erg
benieuwd naar het resultaat van de
samenwerking tussen zes Nederlandse
en zes Indonesische dichters die elkaar
niet (voldoende) konden verstaan. Er
kwamen woordenboeken aan te pas, er
werd gediscussieerd. Bij de Nederlandse
groep waren dichters als Herman de
Coninck en Simon Vinkenoog en bij hun
Indonesische collega's waren onder
andere Toeti Heraty en de gigant
Rendra. Dagenlang trokken zij met elkaar
op, eerst in Indonesië, toen in Nederland.
Zij luisterden naar eikaars gedichten en
vertaalden deze ook. Met als gevolg dat
sommige gedichten werden herschreven,
en er nieuwe werden gemaakt.
Elke dichter(es) las voor uit eigen werk.
Behalve Sitok Srengenge die alles uit het
hoofd declameerde. Toen ik hem vroeg
hoe dat mogelijk was, antwoordde hij dat
alle gedichten eerst helemaal in zijn
hoofd moesten zitten voordat hij ze op
schreef. De vertaling van de
Indonesische gedichten werd op een
groot scherm geprojecteerd. Wat de
inhoud betreft, was ik soms verrast over
de onderwerpen en het woordgebruik.
Prostitutie, ontrouw. Maar er waren ook
romantische gedichten, of wat dromerige
van toon zoals die van Hamid Jabbar.
Het was jammer dat er geen bundels van
de Indonesische dichters te koop waren.
Wel waren er wat stencils beschikbaar.
Misschien is het mogelijk om in een vol
gende editie nog wat te publiceren. Het is
ook jammer dat er geen tolk was. Er
waren mensen die vragen hadden en
met de Indonesische dichters wilden pra
ten, maar dat ging wat moeizaam vanwe
ge het taalprobleem. Maar het was al met
al een boeiende avond die op een plezie
rige wijze aan elkaar werd gepraat door
professor Aart van Zoest. Tot slot een
fragment uit een gedicht dat Rendra
voorlas, voorspeelde. Over een doodge
wone tokek. Of...?
Tokek dan adipati Rangkas Bitung
Ada tokek. Ada tokek.
Awas! Awas!
Anjing dan body-guard sudah aku
siapkan.
Ada hal yang aneh di pagi secerah ini.
Kenapa ada tokek?
Bau harum apa ini? Aneh!
Apakah tokek memakai parfum?...
Aku bisa menerima burung-burung.
Aku bisa menerima kupu-kupu.
Aku terharu oleh bunga-bunga.
Biarlah seribu bunga mekar bersama.
Biarlah burung-burung bernyanyi
beraneka.
Tapi apa ini: tokek!
De gekko van de regent van Rangkas
Bitung
Hoor, een gekko. Hoor, een gekko.
Pas op! Pas op!
Honden en lijfwachten hou ik paraat.
Er is iets vreemds in deze zo heldere
ochtend.
Waarom is er een gekko?
Wat is dat voor een heerlijke geur?
Vreemd!
Gebruikt een gekko parfum?...
Ik kan vogels aanvaarden.
Ik kan vlinders begrijpen.
Ik word ontroerd door bloemen.
Laat duizend bloemen samen bloeien.
Laat duizend vogels op allerlei manieren
zingen.
Maar wat is dit: een gekko!
Eén vraagje, of eigenlijk twee: Had tokek
niet beter onvertaald kunnen blijven? En
wanneer is de volgende Poetry
International?
Inge Dümpel O
Kimura's kinderen
Marga Barentz-Drost
Marga Barentz-Drost heeft haar ervaringen in het Japanse kamp beschreven in
Kimura's kinderen, een boek dat verschenen is bij uitgeverij KJBB. Vanaf oktober
1943 was zij geïnterneerd in het kampen Gedangan (Soerabaja) en vervolgens in
het kamp Lampersari (Semarang). In het boek zijn een groot aantal tekeningen in
kleur opgenomen, die destijds door haar gemaakt werden.
Kimura's kinderen telt 128 pagina's (paperback) en kost 29,95.
Het is alleen verkrijgbaar bij de Vereniging KJBB '41-'49,
Postbus 23004, 1100 DM Amsterdam,
telefoon: 020-690 05 19.
43
