Meditations
from I
^Florid^^^B
Ella (and Louis)
9
Ella. Je hoeft hier in de States - en in het
buitenland - haar achternaam niet te
noemen, ledereen weet wie Ella is en
iedereen weet dat haar achternaam
Fitzgerald is. De eerste keer dat we Ella
hoorden zingen was in de Japanse tijd
toen wij jongelui vaak naar muziek luis
terden op een kleine zwengel grammo
foon. Ze zong Stairway to the Stars, op
zichzelf geen denderend deuntje, maar
die stem was bijzonder. Het was een
buigzame, soepele, jong klinkende stem
waar 'swing in zat'. Het was ook de enige
muziek van haar die we kenden en we
hadden er geen flauwe notie van dat die
stem nog eens heel bekend en zelfs
beroemd zou worden. Er zouden nog
heel wat jaren voorbij gaan voor dat
gebeurde.
Tegen eind 1946 hoorden we Ella weer,
maar nu wisten we al zo'n beetje wie ze
was, want er waren verschillende hits
van haar op de radio, waarvan de meest
bekende wel was Into each life some rain
must fall met de Inkspots en natuurlijk de
Cow Cow Boogie, weet je nog? Het was
een kolfje naar onze hand die muziek,
want er werd elke zaterdagavond gefuifd
tot de avondklok inging. We moesten
immers zoveel inhalen na al die bezet
tingsjaren en we schenen er niet genoeg
van te krijgen.
In Holland was het eerste dat we aan
schaften een grammofoon, alleen nu
heette het een 'pick-up' die via de radio
speelde. Daar hoorden natuurlijk platen
bij en die kwamen er dan ook. Langzaam
maar zeker begon het stapeltje 78-toeren
platen te groeien en er waren er verschil
lende bij van Ella. En natuurlijk van
Louis, ledereen weet wie met Louis wordt
bedoeld, iedereen weet dat zijn achter
naam Armstrong is. Louis kenden we nog
niet zo goed, maar dat euvel werd vrij
snel verholpen want met zijn gulle lach
en zijn schorre, heel aparte stem had hij
de ene hit na de andere, o.a. Blue Berry
Hill, The Gypsy en La Vie en Rose. Ik
weet niet wie er op het lumineuze idee
kwam om deze twee samen te laten zin
gen, maar het eigenlijk ondenkbare, de
combinatie van Ella's zuivere stem en
Louis' ingeslikte-kikker stem maakte een
volmaakt duo en met z'n beiden stonden
ze hoog aan de top met o.a. Can Anyone
Explain en Dream a Little Dream of me.
Dat was in het begin van de vijftiger
jaren. In 1956 maakten Ella en Louis hun
eerste LP, die geweldig insloeg, zo
geweldig dat er gauw een tweede, dub
bele LP van de twee werd gemaakt die
de titel draagt Ella en Louis again. Deze
twee waren nu wel heel erg bekend.
Geen van beiden hadden ze er enig idee
van gehad dat ze het nog eens zo ver
zouden brengen. Ella, geboren in
Newport News, Virginia, was van heel
eenvoudige huize. Ze won als zeventien
jarige een prijs van 25,-, de eerste prijs,
in één van de amateur zang- en dans
wedstrijden die geregeld werden gehou
den in het Apollo Theater in Harlem, New
York. Eigenlijk zou ze dansen, maar net
vóór het haar beurt was om op te treden
verscheen er een paartje op het podium
dat zo goed danste dat zij, Ella, al haar
zelfvertrouwen verloor en ze besloot
maar te zingen i.p.v. te dansen. Gelukkig
maar! Met die eerste prijs begon haar
zangcarrière.
Louis was een weesjongen uit New
Orleans, waar hij opgroeide en de trom
pet al heel jong leerde bespelen. Na in
verschillende orkesten te hebben
gespeeld begon hij ook te zingen en
werd net zo bekend om z'n zingen als om
zijn trompetspel, dat jonge trompettisten
tot voorbeeld strekt tot de dag van
heden, al is hij er zelf niet meer. New
Orleans is zo trots op Louis Armstrong
dat er een groot standbeeld van hem
staat op een plein in de stad, trompet in
de hand.
Toen ik in 1957 naar de V S. emigreerde
moest ik al die 78-toeren platen achterla
ten. Maar ik was twee LP's rijk, Ella en
Louis en de Cole Porter Songbook van
Ella (het eerste Songbook uit een hele
reeks die volgen zou die haar niet alleen
nog meer bekend, maar ook beroemd
zouden maken) plus nog een paar EP's
(extended play), van die twee samen en
van hen elk alleen. Die paar platen zaten
in een platenkoffer die heel licht was en
die ik dus bij me hield, samen met een
enorme enveloppe die elke emigrant
meekreeg en waaraan je meteen als emi
grant werd herkend. In die enveloppe zat
je longenportret, je röntgenfoto. En zo
kwam ik voor de douane-beambte te
staan, twee koffers op de balie voor me,
een grote enveloppe in de ene en de pla
tenkoffer in de andere hand. Probeer je
dat even voor te stellen. De eerste vraag
die de douane-beambte me stelde wij
zend op de platenkoffer was: 'wat zit daar
in?' 'Platen' zei ik. 'Platen?' Ongeloof
klonk in zijn stem. Die wou hij zien. Hij
opende het platenkoffertje en haalde Ella
en Louis tevoorschijn, bekeek alles, liet
zijn blik op mij vallen en zei toen: 'Aha, jij
bent een fan van Ella en Louis'. Nou, dat
was wel duidelijk, dacht ik zo. De man
begon me hele verhalen te doen. Hij had
Louis het laatst horen spelen in
Baltimore, verzuimde nooit naar een
voorstelling van Ella of Louis te gaan en
nog meer verhalen. Nog een fan dus. Ik
vertelde dat ik nog maar een paar weken
geleden Ella voor het eerst had horen
zingen 'in het echt', dus niet op een plaat,
begeleid door Oscar Peterson en zijn trio
in het Concertgebouw in Amsterdam,
maar dat ik helaas Louis nog nooit had
gezien. Er ontspon zich een levendig
gesprek. De douaneman gaf mij m'n pla
ten terug, maakte grote witte krijtkruisen
op mijn bagage, gaf me een brede lach
en zei: 'Welcome to the United States'.
Dank je wel Ella, dank je wel Louis!
We hebben, jammer genoeg, nooit de
kans gehad om Louis te horen en zien
spelen, maar wel Ella. Een paar keren in
Carnegie Hall, in New York, en net als in
Europa was haar publiek wild enthou
siast. Vooral de voorstelling met Duke
Ellington en zijn orkest was geweldig.
Wally en ik zijn fans van Ella gebleven,
zelfs nu ze niet meer voor publiek zingt,
want haar gezondheid laat veel te wen
sen over. We moeten het dus met haar
platen doen waar we een groot aantal
van hebben. In 1990 kreeg Ella een ere
doctoraat van Princeton University. In het
Commencement (Promotie) Program op
bladzijde 42 staat heel eenvoudig: Ella
Fitzgerald, Doctor of Music, Singer.
