PERROH
FAIR W
Bushuur Java Bah
fl. 99,- p,,das.
Gemengde gevoelens
AUGUSTUS 1996
SPOORWEGMUSEUM
PASAR MALAM
n
ei
ei
vanaf
Hi
Door Riny Boeijen
Gaat u ook? Naar de Pasar Malam, bedoel ik. Ik in elk geval
wel. De Pasar Malam is voor mij een soort jaarlijks terugkerend
ritueel geworden. In welk jaar het was weet ik niet meer, maar
mijn eerste kennismaking staat me nog bij als de dag van
gisteren. Ik was helemaal ondersteboven.
Toen ik thuiskwam ben ik meteen in de pen geklommen om
mijn gevoelens de vrije loop te geven. Geraakt was ik. Zo hevig,
dat zelfs de toenmalige premier (Lubbers) een veeg uit mijn pen
kreeg. (Vanwege een vrijage met zijn Japanse collega die
geen 'sorry' kon zeggen.)
Ik stuurde het verhaal naar Moesson, die mijn zieleroerselen
per omgaande retourneerde onder verwijzing naar de
Pasarkrant. De Pasarkrant vond het echter typisch
een story voor Moesson. Na enig geping-pong plaatste de
Pasarkrant uiteindelijk het verhaal, zij het dat het politieke
gedeelte onder het redactionele mes was gesneuveld. Sudah,
mijn eerste schrijfje zag het levenslicht.
Dit jaar ben ik op uitnodiging op de Pasar Malam. Om te signe
ren. Vorig jaar ook.
Toen voor de eerste keer. Ook dat was een geweldige ervaring.
Ik weet nog dat ik dit euforische gevoel uitsprak tegenover een
vrouwelijke collega.
'Wat vind jij dan zo bijzonder aan de Indische mensen?' vroeg
ze me. Wat ik haar heb geantwoord, weet ik niet meer. Ik kon
het niet onder woorden brengen. Een paar dagen later wist ik
het. Het is de metamorfose die veel Indische mensen onder
gaan als ze op de Pasar zijn.
Alsof ze openbloeien, alsof ze even die onzichtbare last van
zich af gooien, weer zichzelf zijn.
Een oudere dame die me letterlijk tegen het lijf liep toen ik in de
pauze tussen de rekken batik verzeild was geraakt: 'Sorry mijn
heer. Ik kom hier elk jaar ziet u. Vanaf de eerste keer.
Vijfendertig keer hebben mijn man en ik de Pasar bezocht.
Eén keer gemist. Toen was hij ziek. We zijn nooit op vakantie
geweest. De Pasar was onze vakantie, daar spaarden we het
hele jaar voor. Afgelopen winter is mijn man gestorven. Dit is
mijn eerste Pasar 'alleen'. Toch voel ik dat hij een beetje
bij me is. Hij zou het zo gewild hebben. Dag mijnheer, nog veel
plezier.'
Weer terug bij de boekenstand: 'Groeten uit Bukittinggi'.
'Bukittinggi? Daar heb ik in het kamp gezeten mijnheer. Mijn
moeder is er gestorven. Ik was twaalf. Er zijn nog steeds nach
ten dat ik haar voor me zie. Haar lange, sluike haar dat allang
dood was. Geen glans meer. Haar gebroken ogen, vol spijt.
Ze wist dat ze moest gaan. Geen weg terug. Ik kan er nu over
praten. Hier. Heb ik jaren niet gekund. Soms ruik ik haar geur
nog. Geur van de dood. Dan weet ik dat ze in mijn buurt is. Om
me gerust te stellen. Dat staat allemaal niet in uw boekje.'
'Verborgen verhalen' zijn het. Net als in die - overigens erg
indrukwekkende - tentoonstelling. En hier op de Pasar lijkt het
of die verhalen niet langer verborgen hoeven te blijven. Dat had
ik mijn collega willen zeggen. En nog meer.
Want het zijn natuurlijk niet alléén de verborgen verhalen, niet
alléén de dramatiek Ook gewone alledaagse dingen. Zoals die
oude mevrouw die, dwars door mijn plankenkoorts heen, vroeg
of ik wist waar het toilet was.
Na tien minuten stond ze weer onverrichterzake voor mijn tafel
tje. Ze kon het niet vinden en moest nu toch echt. Dus stond ik
op, gaf haar een arm en bracht haar naar het verloskamertje.
Misschien zie ik u nog?
»V%".1
IASAR
Vrijdag en zaterdag van 10.00 uur tot 22.00 uur
en zondag van 12.00 uur tot 19.00 uur
Informatie: 030 - 2 306206
Maliebaanstation, Utrecht
Stel u voor dat u op Java en Bali beschikt over uw eigen
airconditioned bus met privé chauffeur. De bus biedt naast de
chauffeur plaats aan zes passagiers. De bagage wordt in dat geval
niet tussen u in geklemd, maar comfortabel op de imperial
geplaatst. Wij verhuren ook grotere bussen, ook voor de eilanden
Sumatra en Sulawesi
Fairwind Reizen B.V.. Laan van Meerdervoort 610,
2563 BN Den Haag Tel. 070-3468950/51 Fax. 070-3630552.
40
