De Tropis Fokus Travel
echt goed bruin van binnen. Kleine Tok is
verder ook dat super-bedaarde, haast lij
zige type, dat U zo goed kent. Die als
baanopzichter van de Staats Spoor
wegen, als snijvelder, opzichter B W of
douaneman hun plicht 100% perfect
deden, betrouwbaar, plichtsgetrouw, zon
der morren.
Ook Totoks konden zo zijn. En veel
Indonesiërs. En die, in hun vrije tijd, als
ze niet jaagden of visten, graag tanda
mata's maakten voor vrienden of nuttige
dingen voor het huis.
Voor deze mensen gaat nu langzaam
maar zeker de zon onder. Want niemand
maakt nu nog wat zelf. Omdat de markt
ons letterlijk met duizenden vernuftige en
handige dingen verwent, dag in dag uit.
En heus, toch ook wel voor zó weinig
geld, dat het 'stom' zou zijn om voor veel
tijd b.v. een sigarenaansteker uit een
oude patroonhuls te maken. Ook zitje lie
ver bij de TV natuurlijk, want daar steek je
veel van op...
De grote industrieën, die miljoenenwin
sten maken, steken dat geld voor een
groot deel in laboratoria en proef-werk-
plaatsen, waar studenten van technische
hogescholen met een hoog IQ en voor
een vet salaris de hele dag niets anders
hoeven te doen dan handige dingen uit
vinden, die 'en masse' worden vervaar
digd en voor weinig geld verkocht. En nóg
meer millioenen maken voor nóg grotere
laboratoria. Aan de uitvindingen komt
gewoon geen eind. Nu is er weer een
oven op de markt gebracht die het vlees
uit zichzelf omkeert als het aan één kant
goed bruin is, of uit zichzelf in de pan
roert om aanbranden te voorkomen.
Er is geen omkijken meer naar. En een
frigidaire heeft ijsblokbakjes die vanzelf
hun ijsjes uitschudden en zich opnieuw
zelf vullen met water. We leven allemaal
als Goden in Frankrijk nu. En Goden
doen toch niets? Ze zitten maar de hele
dag en knutselen niet meer.
Af en toe probeert zo'n rare Indische jon
gen nog wel wat uit te vinden, maar als hij
z'n uitvinding probeert te deponeren, en
merkt dat alles zó haarfijn geformuleerd
en uitgetekend moet worden (om patent
diefstal te voorkomen) dat hij een specia
le rechtskundige in de arm moet nemen
voor honderden en honderden guldens
die hij nooit heeft, dan vindt hij maar lie
ver niets meer uit, soedah-dèh.
En dat is droevig, weetje. De kleine man
gaat geestelijk dood. Na nóg vijf genera
ties is elke technische arbeider zo'n stuk
'lopende-band-robot' geworden dat hij
niets meer uit zichzelf kén uitvinden.
Het proces voltrekt zich langzaam. Ook
de 'kleine zelfstandige' gaat langzaam
maar zeker 'kapoeres'. Vechten doet hij
al lang niet meer. Nog onlangs, bij de
opening van de 15de levensmiddelen-
Blewak-krabbertje
beurs te Utrecht, kon de directeur van de
ROKA mr. A. Geurtsen, vertellen dat we
liswaar het aantal zelfbedieningsbedrijven
met 3500 was toegenomen, maar dat
daarentegen 9000 kleine zelfstandigen
hun zaken moesten sluiten. Negen dui
zend kleine, maar flinke en onafhankelijke
Hollanders zijn ermee om zeep gebracht.
En hoe lang is dit proces al niet onderweg
en hoeveel sneller voltrekt het zich in de
komende jaren?
Natuurlijk praat ik 'uit eigenbelang': ook
Tong Tong is een Kleine Zelfstandige, die
als zoveel andere kleine blaadjes, druk-
kerijtjes, uitgevertjes capituleren móet
voor de stijgende kosten van het levens
onderhoud. En de verwende eisen van de
burger, die het immers ook vertikt om
zo'n ruw ongesneden brood van een
dorpsbakker onder de arm of in een krant
mee naar huis te nemen, maar zo'n in
plastic gewikkeld fijngesneden stopverf
(zoals een Kamerlid zei - en prompt werd
afgetuigd!). Elk ander blad is 'voordelig
afweegbaar op de handen' tegen Tong
Tong, is volgestopt met mooie foto's en
vol artistieke advertenties, verder volge
schreven door experts, professoren en
zo, en niet door zo'n sukkel als Tjalie,
zo'n dorpskoekebakker...
We worden door de grote uitgeverscon
cerns schitterend bediend, net zoals door
de broodbakkersconcerns, de grote meu
belfabrieken, de confectie-magnaten,
enz. enz. Wég met de kleine man. Wég
met onszelf dus. Zelfs al zou een kleine
branie kerel in Morgenstond een garen-
en-band-zaakje openen en een zorgelijk
(maar eigen!) bestaan aandurven (zonder
loonronden, pensioenen, betaalde vacan-
ties, enz. enz.) dan nóg zou de hele buurt
veel gezelliger en goedkoper winkelen in
de stad. Ja toch? Niet alleen het initiatief
sterft uit, maar de broederschap, de
kameraadschap, de lotsverbondenheid
en de eenvoud.
Als dinosaurussen eten de grote con
cerns onze maatschappijen op en we
hebben het érg goed, maar raken in
gemechaniseerde on-eigen arbeid zo uit
gehold als..als een blèwak.
En we weten het niet eens...
De vruchtbaarheid van het individuele
denken sterft meer en meer uit. En
opeens zie je Strawinsky's 'Sacre du
Printemps' (waarin de dood van de
vruchtbaarheid gesymboliseerd wordt) als
een schreiende prognose van de toe
komst en Strawinsky niet als een moder
ne componist, maar als een ziener.
Zet die plaat op, lezers, en haal u het bal
let voor de geest, dan bent u in beter
gezelschap dan met Tjalie. En mocht u
nog zó ontroerd kunnen raken dat u een
traan wegpinkt, laat het een traan zijn
voor de kleine bakker achter de dijk bij
Kesteren, het slagertje van Baarn of
Kleine Tok met zijn blèwak-krabbertje.
Dank u.
Tjalie Robinson
P.S. Is dit een zeurig artikel omdat er
immers tóch niets aan te veranderen
valt? ER is technisch wél wat aan te ver
anderen: minimale belasting voor kleine
ondernemers, gemakkelijker credieten.
Elke regering kan dat mogelijk maken,
maar het zou niet lukken omdat de groot
ste fout bij ons ligt. Omdat we bij die klei
ne ondernemers minder service en min
der 'chique' moeten kopen voor méér
geld. En omdat de moderne mens zijn
'broeder's hoeder' niet meer zijn wil en
kan. Nog steeds heeft een oud Assyrisch
spreekwoord gelijk: 'Wilt ge de fouten der
wereld vinden? Begin te zoeken in uw
eigen hart'.
Voor uw bijzondere reis naar
Nusa Tengara kunt u contact
opnemen met:
A.P. Pantouw (Eddie)
Komplek Sweta Indah C-17
Jl. Sandubaya, Mataram 83235
Lombok - INDONESIA
tel. 00-62-364-34315
37
