15
Augustus
1945
INDONESIË
PRIVATE TOURS
W -
"INGET MATI" "AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
74
MET
REIZEN OP INDIVIDUELE BASIS
Voor inlichtingen:
0252 - 67 21 46
DEWATA
'xXeljap <EXic/ang 7
Het was augustus 1945. Het
gerucht dat de Japanners op de
15e van die maand zich hadden
overgegeven deed steeds verder
de ronde. We hadden al zoveel ellende
en spanningen meegemaakt om dit nog
als geloofwaardig aan te nemen. Maar
het was toch waar! Eindelijk was die rot-
oorlog afgelopen en de Japanners 'knock
out' geslagen. Gelukkig; wat was dat een
opluchting. Had je gedacht, want twee
dagen later had Soekarno en zijn metge
zellen de vrije 'Republiek Indonesia' offi
cieel uitgeroepen. Voorde Indonesiërs
een zege! Voor de Nederlanders een
ramp? Als dat maar goed gaat dachten
wij. En inderdaad ging het niet goed. Ik
was de gehele bezettingstijd vanaf begin
maart '42 tot aan deze 15 augustus '45
als gevluchte krijgsgevangene voor de
Jappen ondergedoken bij mijn vriendin in
Buitenzorg. Een vreselijke, eeuwigduren
de en zenuwslopende periode van ruim
drie en een halfjaar! Bevrijd? Vergeet het
maar, want in de nacht van 12 op 13
oktober '45 werd ik samen met mijn latere
zwager opgepakt door de extremistische
nationalisten en hardhandig gedumpt in
de stadsgevangenis van Buitenzorg met
nog een paar honderd andere Nederlan
ders. Toevallig was ik erg ziek met 40
graden koorts door de malaria. Ik was
totaal verzwakt, geen medicijn; ongelo
felijk slecht en onvoldoende voedsel en
op de rand van de dood. Na dagen geluk
kig gered door Britse troepen. (De Neder
landse troepenmacht uit Nederland
mocht eerst niet naar Java komen van
het Britse oppercommando en werd
tegengehouden in Singapore.) Mijn
vriendin en haar overige familie werden
bijna vermoord, als niet een Nederlands
sprekende Indonesiër een goed woordje
voor hen had gedaan bij de op hol ge
slagen en dol gedraaide Indonesische
extremisten. Wij zijn eigenlijk door een
wonder gered van een wisse dood. Niet
te geloven!
Na de intocht van de Nederlandse troe
pen en het KNIL heb ik terstond wederom
actieve dienst gedaan als dienstplichtige
bij het Plaatselijk Militair Commando te
Buitenzorg onder bevel van Luitenant
Kolonel Doorman (Een broer van admi-
raai Doorman die omkwam bij de slag in
de Java-zee in februari '42.).
Maar dit alles is gebeurd na de capitulatie
van Japan op 15 augustus '45. Vóór deze
datum is nog steeds het trauma aanwezig
van onze capitulatie tegenover de
Japanners. Ik was toen gestationeerd als
militair van het KNIL in een doorgangska
zerne in Soerabaja (Oost-Java) op door
reis naar Portugees-Timor. We zouden
ons voegen bij de Australische troepen
aldaar. Door verschillende oorzaken is dit
niet doorgegaan. De Japanse onderzee
boten lagen al op de loer op de bodem
van Straat Madoera met sonar. Deze
zeestraat tussen Java en het eiland
Madoera is niet zo diep. Elk voorbijva
rend - voor hun vijandelijk - schip werd
getorpedeerd of bovenwater beschoten.
De capitulatie van ons leger kwam begin
maart '42. Een vreselijke onheilstijding,
haast ongeloofwaardig. Wij Nederlan
ders, westerlingen met een ongehoord
hoog niveau van beschaving, kennis en
ontwikkeling moesten het onderspit del
ven tegen barbaarse, geelwitkleurige,
dwergachtige, zogenaamde onontwikkel
de Aziaten! Hoe was dit mogelijk? En
toch was het geen nachtmerrie; ergo het
was een harde realiteit! Onvoorstelbaar!
De algemene superieuriteitswaan van
een deel van de blanke Nederlanders
was daar door ook in één keer de grond
ingeboord. Overwonnen door geelblank-
bruine Aziaten! Ongelooflijk! De klap
kwam hard aan; het leek een boze droom
die helaas waar was. Daarom heb ik
nooit een Japanse auto willen kopen.
Kinderachtig? Neen hoor, een bewuste
keuze. Alles gaat je niet in je koude kle
ren zitten, ook niet zelfs méér dan vijftig
jaar na dato!
Mijn latere zwager is na een week te zijn
opgepakt in een jongenskamp gestorven,
misschien is hij wel gemarteld, werd er
later gefluisterd. Zijn jongere broer is op
zijn twintigste jaar in een hinderlaag
gekomen en als KNIL militair gesneuveld,
zelfs na de souvereiniteitsoverdracht.
(Indonesië was dus al een vrije repu
bliek.) Mijn vader is nooit meer terugge
komen uit het interneringskamp en er kan
meer gezwegen worden dan gepraat. De
Indonesiërs hadden de Japanners ook
altijd gezien als hun bevrijders en daar
door groeide nog sterker het verlangen bij
hen om voor Indonesië de volledige vrij
heid op te eisen, desnoods met geweld.
In de bezettingstijd kon een kind al zien
dat de Indonesiërs opgejut en opgeleid
door de Japanners en gesteund door de
Indonesische nationalistische leiders een
'vrij van Nederland' Indonesië wilden. De
tekenen waren overduidelijk. Wij bruine of
halfbruine getinte Indische-Nederlanders
werden dan ook door de Indonesiërs
gezien als handlangers en meelopers van
de blanke Nederlanders en met hen op
'één hoop gegooid' zoals men dat placht
te noemen. Terecht kun je wel zeggen.
Heel jammer dat de toenmalige politiek
én in Den Haag én in Nederlands-lndië
dit niet vroeg genoeg heeft willen on
derkennen. Gebeurd is gebeurd!
Een ere-saluut aan al degenen die het
grootste offer gaven in de oorlog en
bezetting met Japan en aan al degenen
die hun levens lieten voor een zaak, die
helaas verkeerd werd ingeschat! En een
groot respect voor allen die onder valse
voorwendsels toch dienst gedaan hebben
onder veelal moeilijke omstandigheden in
het verre Indië na de capitulatie van
Japan.
Vergeten doe je nimmer, maar vergeven
daar moetje een heel leven over naden
ken.
H.D. Gmelig Meyling
Begrafenis-
en Crematie- Onderneming
Opgericht 1924
ROUWKAMERS
EN ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
Kantoren:
Frederik Hendriklaan 7 - Den Haag
tel. 070 - 355 64 27 (drie lijnen)
INDONESISCH
SPECIALITEITEN
RESTAURANT
Beeklaan 269 - Den Haag
Tel. 070 - 346 76 97 ^8
