elezen
Reisverhaal
Indische grasduinerij
Eeuwig Eldorado
Dat er na Groeten uit Bukittinggi nog uit
gebreider over Sumatra zou worden ge
schreven, zat er dik in. Want Riny Boeijen
heeft zijn hart verloren, weer gevonden
en voorgoed vastgelegd aan en in
Sumatra. Inderdaad het mooiste eiland
van de archipel. Na zijn Ochtend in
Takengon geloof ik het grif, ik ben er zelf
nooit geweest. Mijn moeder heeft in haar
jeugd in Telokbetong (oude spelling)
gewoond en mijn vader plaagde haar
ermee omdat hij de naam zo grappig
vond. Arme Ma, als er iets weg was in
huis riep een van ons steevast: 'Heb je al
in Telokbetongtongtong gekeken?'
Tussen Takengon in het noorden en
Telokbetung helemaal in het zuiden ligt
een gigantisch prachtig land met verschil
lende volken met sterk van elkaar ver
schillende culturen. Met een fotoserie zou
de taak van om- en beschrijven veel een
voudiger zijn geweest. Boeijen verkoos
echter zijn persoonlijke visie in woorden,
met hoeveel notitieboekjes hij thuisgeko
men is, het moet een koffer vol geweest
zijn. Ongelooflijk hoe niets hem ontgaan
is.
'Na de koffie sta ik op voor een avond
wandeling. Uit een schaars verlichte
kroeg klinkt het gezang van Batakkers die
aan een lange houten tafel zitten. Soms
hebben de Batakse liederen iets latijns
amerikaans. Niet alleen door de melodie
maar ook door het ritme.'
Muara Bungo: '...tenger, jong kereltje
zeult mijn reistas en rugzak de trap op.
Een poging om de helft van de bagage
voor mijn rekening te nemen wordt door
Yos verijdeld. 'Dat is een belediging, dat
kan betekenen datje de kruier niet in
staat acht je bagage te dragen... hij loopt
wel twee keer of roept de hulp in van een
collega'.
Zo zit Riny's boek vol zeer persoonlijke
observaties, iets wat fotografisch niet is
vast te leggen. Het boek leest als een
verhaal, een spannend verhaal waar tel
kens de spanning onderbroken wordt
door een nieuwe spanning. Soms - en dat
is het enige bezwaar dat ik zou kunnen
verzinnen - worden al die ervaringen die
ik ook verbééld wil zien en niet alleen ver
woord - me te veel. En denk ik: zat er tus
sen Takengon en Telokbetung maar een
verhaal. Ja, het is er toch wel: een
Nederlands stel dat bij de Kubu's trouwt.
Louise, Riny's vrouw, is mee en hoe
dankbaar kunnen we daarvoor zijn!
Versierde ze Groeten uit Bukittinggi met
mooie vignetten, in dit boek legt ze origi
neel en treffend precies de juiste momen
ten vast. Een geweldige illustratrice.
Mooi reisverhaal, niet om achter elkaar te
lezen maar op die momenten datje de
pest in hebt dat je er wéér naast zit met
de loterij en wéér die Sumatrareis moet
uitstellen. Ook leuk om als iemand dia's
vertoont van Sumatra, commentaar te
geven. Want Riny heeft je alles al verteld.
Wat kan die jongen boeijend schrijven!
Lilian Ducelle
Ochtend in Takengon
Een reis door Sumatra
door Riny Boeijen
Eigen beheer: 270 pag. (paperback)
prijs 22,50
'Mijn lief, Java... is een dame met een
doelloos tempo... en temps sans but...'
Een te lange titel voor een boek en daar
om hield Roy Piette het maar op Mijn lief,
Java. Menige Indo bracht het op een
dwaalspoor en er zijn er die dachten dat
het boek ging over krontjongliedjes. Als
er iemand is die dol is op dwaalsporen
dan is het wel Roy Piette. Kan ook niet
anders, want behalve psychiater/psycho
loog bezit hij alle vakbekwaamheden van
antropoloog, historicus, Mr., Dr., Ir., mu
sicoloog, humorist, cynicus, kok,
buschauffeur, antiquair en dichter. Over
dat laatste heb ik mijn twijfels, zoals
iedereen met weinig gevoel voor poëzie.
En dat kan tot ernstige discussies leiden,
zoals u weet.
In zijn vorige boek Tempo Doelloos heeft
Piette al een tipje van de sluier gelicht
over het waarvandaan-waarheen-waar-
om-waarvoor van zijn ouders, zichzelf en
zijn kinderen.
Een kostelijke grasduinerij die zich in zijn
nieuwe boek voortzet. Het begint roman
tisch met een voorvader die naar de
tropen (Indië dus) gaat en verliefd wordt
op een inheemse voormoeder. Speels,
lieflijk maar vooral vol geestige invallen
verhaalt Piette het ontstaan van het
Indische 'gevoel' waarin begrip, liefde,
aanvaarding centraal staan, maar af en
toe wel degelijk vraagtekens worden
gezet.
Als in het verhaal - als u het zo noemen
wilt - Pablo Patin verschijnt wordt het tijd
dat u, lezer, even diep ademhaalt, want
dan wordt van u een krachtprestatie ver
wacht die u op de laatste Olympiade
goud had kunnen bezorgen. Wie geen tv-
kijker is (alle zenders, alle programma's)
alle kranten en tijdschriften leest, overal
zijn neus in steekt - ook in zaken die hem
geen bliksem aangaan - zal Piette's
determinatie van de Indo niet kunnen vol
gen. Hij verwacht van u een onmogelijk
hoog IQ wat voor de serieuze lezer een
uitdaging kan zijn om het boek tot de laat
ste bladzijde te consumeren. Of in de
eerste de beste papiercontainer te schui
ven.
Wat wil Roy Piette? Is hij een geniaal
gestoorde die zich nergens door laat
afleiden? Of heeft hij geprobeerd een
'Indo roewet' die hij Pablo noemt, te ont
warren? Zal hem nooit lukken, want in
zijn opperste lijdzaamheid is de pientere,
of niet zo pientere Indo, onaantastbaar.
'Pablo besluit een eind te maken aan zijn
doorlopend tobben. Hopelijk beleeft hij
binnenkort zijn bevrijding...', zo besluit
Piette deze nachtmerrie onder andere
dromen. Wiens dromen, wiens nachtmer
rie Roy?
'Voor wie schreefje dit boek, Roy?'
'Voor mijn dochter.'
Ze is dat aandoenlijke babytje op de
prachtige coverfoto van het boek. Mooie
vormgeving van de uitgever Bonneville,
Hans Haring.
Lilian Ducelle
P.S. Roy Piette ontwierp ook een serie
briefkaarten en stickers met Indische
wise-cracks, geestige leuzen. Sommige
alleen voor jongeren, maar wel erg leuk.
Ook T-shirts.
Belt u maar: 0226 - 455 22 11
Mijn lief, Java...
door Roy Piette
Bonneville: 141 pag. (paperback)
prijs 29,90
Anton Brand debuteerde op vijfentwintig
jarige leeftijd met de vrijwel onopgemerkt
gebleven verhalenbundel Het aardse
gebeuren (1978). In 1983 verscheen
Palmslag. Vier novellen. Nadien heeft de
auteur weinig van zich doen spreken. Zo
nu en dan publiceerde hij verhalen in ver
zamelbundels en tijdschriften, maar een
vervolg op Palmslag liet lange tijd op zich
wachten. Ruim dertien jaar na zijn twee
de boek is Brand met Bukittinggi eindelijk
teruggekeerd in literair Nederland.
De jongste pennevrucht van de schrijver
is een reisverhaal waarin de indrukken,
ontmoetingen en belevenissen van de ik
figuur Erik centraal staan. Samen met zijn
43
