De brief van Joke
Bericht uit de Molukken
goed alternatief. Daar kan je opgaan in de
massa. Genieten en niet opvallen. Alleen
maar consumeren.
Ik heb een foto meegebracht van de
Borobudur. Die foto is gemaakt tijdens de
eerste reis naar Indonesië. We zijn toen
niet naar het geboorte-eiland (Sumatra)
van mijn vader geweest, maar naar lava
en Bali. Het belangrijkste stuk van zijn
jeugd heeft mijn vader op Java doorge
bracht. De reis duurde acht weken en
bestond eigenlijk uit twee delen. Het
eerste gedeelte (vier weken) was een
nostalgische toer. In die weken hebben
we zijn vroegere lagere school bezocht.
We mochten zelfs binnen kijken. Ik heb
nog gezien in welk lokaaltje hij heeft
gezeten. Ook de plaatsen waar opa
vroeger heeft gewerkt, hebben we opge
zocht. En uiteraard de straat waar mijn
vader heeft gewoond en het ouderlijk
huis.
Tijdens die bezoeken zag ik hem hele
maal opleven. Opbloeien eigenlijk. Als
een bloem die in Nederland maar niet
wilde bloeien. Door gebrek aan warmte.
Soms letterlijk, soms figuurlijk. Dat gaf
me een gelukkig gevoel. (Esther straalt.)
Het was leuk om die stukjes historie - die
toch ook een beetje van mij zijn - in
werkelijkheid te mogen aanschouwen.
Maar de gedaanteverandering bij mijn
vader was toch het meest aansprekend. In
dat land en bij die mensen voelt hij zich
thuis. Ook in Heemskerk waar wij wonen,
kent hij veel Indonesische mensen. Die
hebben vaak problemen met formulieren
en financiële toestanden. Dan helpt hij ze
zoveel als hij kan. Ze noemen hem ook
allemaal 'oom'.
Als hij - weer terug in Nederland - wel
eens zit te mopperen over het weer of
over andere dingen die hem irriteren, dan
heb ik daar weerwoord op. Ik heb immers
andere ervaringen. Ik ben tenslotte in
Nederland geboren en opgegroeid.
Indonesië heeft ook iets speciaals met me
gedaan, maar daarvoor heb ik geen hekel
aan Nederland gekregen. Dat zou niet
eerlijk zijn. Het is overigens niet zo dat ik
zijn gevoel niet begrijp. Het is een
heimwee naar vroeger.
Ik heb die foto van de Borobudur
uitgekozen omdat ik op die plek een
speciaal gevoel had. Boven op het
bouwwerk keek ik in de rondte en dacht:
'Moet je kijken hoe mooi het hier is. En
hier komt mijn vader vandaan. Helemaal
van de andere kant van de wereld. En ik
kom hier óók een beetje vandaan. Daar
ben ik trots op. Voor mijn vader, maar
ook voor mezelf.
Riny Boeijen
Dat je vanuit Ambon allerlei opdrachten
krijgt als je met verlof naar Nederland
gaat, is normaal. Men vraagt brieven mee
te nemen en cadeautjes mee terug te
brengen. Joke, onze naaister, vroeg Lydi
of ze een brief voor haar in het Neder
lands wilde vertalen. Ze schreef nu terug
op een brief die ze in 1977 ontvangen
had en wilde dat we de brief in Nederland
in zowel de Indonesische als de Neder
landse taal op de post zouden doen.
Ze was bang dat haar brief in het Indone
sisch niet meer begrepen zou worden.
Omdat de brief informatie geeft over de
mensen hier, drukken we hem af.
Als wij voor ons gevoel te lang moeten
wachten op post uit Nederland putten we
hoop uit deze brief.
Lieve zus Cootje,
Joke ontving een brief in 1977 en nu is het pas de eerste keer dat Joke
terug probeert te schrijven. Joke en de kinderen en mammie zijn op
dit moment op Ambon. Willie heeft al twee kinderen. Nu heeft ze een
taak op Tobelo, Halmahera. Ria heeft een Javaanse man en hij werkt
bij de grote Indonesische bank in Jakarta.
Joke heeft vier kinderen: Carla, 19 jaar; Natasya, 17 jaar; Imelda,
11 jaar en Ronald, 7 jaar.
De man van Joke is uit Kupang (Timor). Hij werkt op een schip en is
zes jaar niet thuisgekomen. Joke is bij de kinderen en werkt als
naaister. Mamma is vaak ziek, omdat ze al oud is (74 jaar). Joke wil
heel graag weten hoe het met Cootje en familie gaat. Waar woont zus
Kitta met gezin? Zit zus Juud nog in Amerika? Joke heeft ooit eens
geschreven naar broer Jantje in San Diego, maar de brief kwam terug.
Hoe is het met broer Jantje? Wat is zijn adres? Ook wil ik het adres
van zus Juud. Hoe gaat het met tante Annie? Wat is haar adres?
Is alles goed? Joke herinnert zich nog dat pappa twee zussen had,
tante Nora en tante Lies. Zijn er kinderen en kleinkinderen en waar
zitten ze op het moment? In Ambon zijn er op het moment veel
toeristen uit Nederland. Als zus Cootje probeert naar Ambon te reizen
is dat niet moeilijk meer. Vraag maar aan Ibu Lydi. Ibu Lidy gaat op
vakantie naar Holland en loke heeft gevraagd om zus Cootje te helpen
vinden. Joke herinnert zich broer Jantje, zus Juud, zus Cootje en nog
een zus van Ans. Joke is de naam vergeten. Joke zal weer schrijven als
zus Cootje een brief teruggeschreven heeft.
Groeten voor iedereen in Holland.
Joke en de hinderen
Toelichting: De man van loke is weggelo
pen. Ze dekt hem en zichzelf door te
zeggen dat hij op zee is. Joke heeft in
ieder geval een man, al betaalt hij geen
cent voor de kinderen.
Nadeel van deze opdracht is dat we
vanuit Nederland een flink extra gewicht
aan handbagage in de vorm van tweede
hands kleding meekregen en dat heeft
Joke absoluut niet nodig.
Kees Heij
41ste jaargang nummer 4 oktober 1996
15
