Ten fatn uit Het indmdk 'Familie cArcfiief
Hartelijke
groeten uit
Nijmegen
Indo's hebben maar één vaderland:
Indonesia. En dat ligt in Asia Raja Timoer,
Groot Oost-Azië, onder de bezielende
leiding van Japan.
Daarom moet de Kimigayo, het Japanse
volkslied, worden geleerd en is het voort
aan streng verboden Nederlands te spre
ken. De reacties op deze straffe maatrege
len zijn lacherig, ironisch, ongelovig,
verontwaardigd.
- Ook 'n bak
- Ach, altijd toch al Indo Eeuwig Verlakt
- Denken die sapi's nu heus
- De bloody limit, van je bloedeigen
mensen
Niemand neemt de maatregelen echt
serieus. Ze missen het beoogde effect en
versterken slechts het groepsgevoel en de
lotsverbondenheid. Samen ben je sterk en
beter bestand tegen elke pressie.
Voor Indo's buiten het kamp is de situatie
duizend maal moeilijker. Verspreid wo
nend, temidden van een hen niet altijd
welgezinde bevolking, is de druk om
kleur te bekennen gigantisch. Vooral voor
moeders met waaghalzerige jongens van
veertien jaar en ouder. Uit een dagboek:
'De mensen die de kampen in moesten,
hebben ze dergelijke vragen niet gesteld,
maar deze jongens werden voor een
moeilijke keuze gesteld. God sta hen bij.'
Dampit, Ngawi, Halimoen, Glodok.
Kleurrijke namen van harde opvoedings
oorden. Het zijn misschien de zwartste
mo(nu)menten in ons Indo-bestaan.
De gamelan die soms de nachtelijke stilte
doorbreekt, brengt een gevoel van
beklemmende vervreemding. Als voor
bode van groot, niet te keren onheil.
Iemand zegt: 'Vroeger viel je erdoor in
slaap, nu houdt ie je uit je slaap.'
Gelukkig duurt Tangerang maar vier en
een halve maand. Op 7 en 8 februari
1944 stappen we gesokt en geschoeid - de
tèklèks in de handbagage - opnieuw in
een geblindeerde trein. Maar nu is de
bestemming bekend: Tjimahi.
Daar in kamp 4 (IVe en IXe Bat.), post
adres kamp CQ III, blijven we tot aan de
'bevrijding' temidden van duizenden uit
andere kampen als 'gewone' geïnterneer
den, dat wil zeggen immer hongerig en
geplaagd door scabiës, maar bevrijd van
de druk van Indo-indoctrinerende
oekazes.
Victor Trip moet als Indische jongen via
Tangerang in Tjimahi terecht zijn geko
men. Hij zat in blok 4, het zogenaamde
Tangerang blok. Ik heb hem niet persoon
lijk gekend; hij was een 'generatie' ouder
en behoorde tot een andere kongsi.
Het is allemaal al meer dan een halve
eeuw geleden. Stukjes verleden verzinken
ongemerkt in het meer van onze herinne
ring. Maar er zijn van die namen die als
een paal boven water blijven staan.
Een bevlogen zuster Alt van de Pinkster
gemeente die opgewekt Bijbelteksten
uitdeelde aan vertrekkende 'kolonisten'
naar Kesilir op het station van Lawang.
We waren toen 17 jaar, iets jonger of iets
ouder, van ambachtsschool tot en met
zeevaartschool: Gerrit Bronkema, Kees
Deinema, Marinus (Oedoet) van Delden,
Wim ter Haar Romeny, Herbert Holman,
Alex en Jan I lublart, Jurriaan en [ohan
Jurhill, Dodo Lentze, Dick Mahieu, Dietje
Mansveld, Daan Soekias, Straube, Olly
Thiel, Wim, Maarten en Jaap Walraven,
Nono en Jan de Witt.
Drie van ons reisden niet mee naar
Tangerang: Dodo Lentze, Straube en Olly
Thiel werden op 23 mei 1943 geëxecu
teerd bij Tasman, tien kilometer van
Bondowoso. Voor altijd jong, warm,
loyaal. En misschien ook een beetje
dwaas.
Er was eens een minister of staatssecreta
ris, Jeltien Huppeldepup, die beweerde
geen weet te hebben van enig Indisch
verzet. Haar naam zij eeuwig vergeten.
Han Veldhuijzen
Deze prentbriefkaart stuurde ik op 9 april
1934 naar mijn ouders en na het overlij
den van mijn oudere zuster kreeg ik hem
weer terug. Veel oud-KNIL-militairen, die
in die jaren bij de Koloniale Reserve in
dienst traden, zullen er wel herinneringen
aan bezitten.
In de eetzaal - alles keurig en model -
heeft de sergeant van de week de appel-
lijst in de hand en commandeert 'stilte!'
De koks staan achter de tafels en erachter,
helemaal links, de lift die naar de keuken
beneden leidt. Aan de eerste twee tafels
hebben de recruten de blauwe, serge
uniformen aan met koperen knopen, de
anderen dragen het groene werktenue.
D.A. Visiter
41ste jaargang nummer 4 oktober 1996
23
KOLONIALE RESERVE - NIJMEGEN
EETZAAL
