O
Speciale aanbieding
aanbieding Verre Oosten
blijft, kan verval door tijd en vandalisme
worden voorkomen. Zoiets als dus is
gebeurd met het daardoor nog in rede
lijke staat verkerend blokhuis Haarlem in
de kampong Lima op Hitoe.
Toen Padbrugge aan het eind van de 17de
eeuw het blokhuis Middelburg liet op
knappen begon hij daar tegelijk aan de
doorgraving van de smalle en lage land
engte. Daarmee wilde hij een al ouder
plan realiseren om de Binnenbaai van
Ambon te verbinden met de Golf van
Baguala. Schepen zouden dan niet meer
een dagen durende omweg rond Hitoe of
Leitimor behoeven te maken. Er is een
verhaal, dat toen het kanaal voor één
derde klaar was, het graafwerk werd
onderbroken. De Molukkers en Javanen
waren onwillig om verder te werken.
Bij het graven zouden zij gestoten zijn op
bloed. Zo is het verhaal, maar het lijkt
waarschijnlijk dat dat slechts een manier
was om onvrede over hun behandeling
duidelijk te maken. Direct klagen daar
over zou wellicht niet goed hebben kun
nen vallen. Daarom dus die omweg via
het vinden van bloed. Misschien geloof
den sommigen echt in zo'n goena-goena
verhaal. Ook vandaag de dag doen derge
lijke vreemde verhalen op Ambon nog
steeds de ronde. Valentijn (1660?-1727)
meldt dat het kanaal in 1686 druk
bevaren werd door schepen en prauwen
van Haroekoe, Saparoea of Ceram, die
naar Ambon-stad voeren of daarvan
terugkeerden. Het kanaal moet dus toch
zijn afgemaakt. Dan wordt er ruim een
eeuw niets meer over gehoord. Tot 1817
lijkt het wel of het kanaal verloren is.
In dat jaar wordt er gemeld dat een expe
ditie - op weg is om te helpen bij het
onderdrukken van een opstand op
Saparoea door Pattimura - een barkas met
wapens 'sleept' over althans een stuk van
de landengte. Dit wijst erop dat het kanaal
verwaarloosd was en in ieder geval voor
een deel was dichtgeslibd.
In 1824 stuurt GG Van der Capellen de
architect, tekenaar en schilder Antoine
Payen (1792-1853) er op af met een
luitenant der pioniers. Op grond van hun
rapport wordt besloten de doorgraving
weer geschikt te maken voor de passage
van kleine schepen. Tweehonderd
Javaanse soldaten zouden het werk in
twee maanden hebben geklaard. Veel is er
verder niet bekend, maar het werk moet
toch zijn voltooid. Het kanaal moet in
1826 en 1827 redelijk bevaarbaar geweest
zijn omdat er melding gemaakt wordt van
transport van o.a. specerijen. Uit 1839
komt de vaststelling, dat het kanaal is
dichtgeslibd en niet meer gebruikt kan
worden. Toch is het zo, dat het ook later
nog wel dienst moet hebben gedaan, want
vandaag de dag bestaan er over grote stuk
ken nog betonnen oeverwanden.
In februari van dit jaar gingen dr. C.J. Heij
en monseigneur A.P.C. Sol msc, de oud
bisschop van de Molukken op onderzoek
uit. Zij hebben het gehele tracé afgelopen.
In grote delen van het kanaal staat water
en op sommige plekken is het dichtge
groeid of verzand. Op andere plekken ligt
er allerlei rommel in. Hun conclusie is,
dat - hoewel er weinig over bekend is -
het kanaal in elk geval gefunctioneerd
heeft. Het zou op korte termijn wel weer
bruikbaar gemaakt kunnen worden, maar
het lijkt aan het eind van de 20ste eeuw
niet erg waarschijnlijk dat dat ooit nog
zal gebeuren. Het vervoer tussen de
Binnenbaai en de Golf van Baguala gaat
tegenwoordig veel gemakkelijker en snel
ler per auto, dan met een prauw.
Het verloren kanaal - dat op geen beken
de kaarten voorkomt - is in ieder geval
weer terecht, maar als het geen functie
meer heeft zal het over niet te lange tijd
wel weer verloren raken.
W. Buijze
Garuda Indonesia^^5?- ffldldlJSid
(Jakarta) v.a. fl. 1.395 (vertrek tot 30 nov.) Denpasar) v.a. fl. 1.595,- (vertrek tot 15 dec.)
Bangkok) v.a. fl. 1.265 (vertrek tot 8 dec.) Sydney) v.a. fl. 1.699,- (vertrek tot 30 nov.)
ASFALEA B.V.
41ste jaargang nummer 4 oktober 1996
25
m li nes
SinGAPORE
AIRLinES
KUWAIT AIRWAYS
Wij kunnen voor U een reis op individuele basis samenstellen daarbij gebruik makend van onze jarenlange ervaring.
Vraag naar informatie over:
- Bus (6 persoons) fl. 1 10,- Bus (16 persoons) fl. 190,- Bus (35 persoons) fl. 300,-
(inclusief airco, chauffeur, brandstof, onderdak, maaltijden chauffeur).
- Goedkope vliegtickets.
- Tours op individuele basis/groepsreizen.
- Hotel tarieven (geheel Indonesia).
- Vliegtickets Garuda Indonesia gecombineerd met binnenlandse kortingen. sc« IATA
NIEUW J Op 15 juni j.l. is onze vestiging in Winkelcentrum "De Boogaard" te Rijswijk geopend.
ASSURANTIËN - VLIEGREIZEN
Nes 82, 1012 KE Amsterdam Tel 020 - 623 95 48 Fax 020 - 620 98 49
Winkelcentrum "De Boogaard" Tel. 070 - 394 65 11 Fax 070 - 394 52 43
Steenvooordelaan 267a, 2284 CM Rijswijk
Openingstijden: maandag t/m vrijdag 09.00 - 17.00, zaterdag 09.00 - 12.00
