Een bijzondere
residentie voor
senioren
25,- tot en met 50,-. Rente vijf procent
per maand, te berekenen over maximaal
zes maanden, veiling in de achtste maand.
C-panden: Leensom 50,- tot en met
75,-. Rente vier procent per maand,
maximaal acht maanden, veiling tiende
maand.
D-panden: Leensom 75,- tot en met
100,-. Rente drie procent per maand,
maximaal tien maanden, veiling twaalfde
maand.
E-panden: Leensom boven de 100,-.
Rente één procent per maand, maximaal
twaalf maanden, veiling veertiende
maand.
Circa negentig procent van de jaarinbreng
bestond uit A-panden. Desgewenst kon de
pandgever een lagere leensom verlangen,
maar de bewaring (magazijn en brand
kast) werd bepaald naar de taxatie van het
pand. Er was ook de mogelijkheid om de
leensom in termijnen af te lossen, uiter
aard na gelijktijdige voldoening van de op
dat moment verschuldigde rente.
Opvallend was de bijzonder lage rente die
voor de E-panden werd berekend.
De reden was, dat het boven de honderd
gulden immers aan een ieder vergund was
leningen te verstrekken tegen inpandge-
ving van roerende goederen, waarvoor
echter door de veelal Chinese en Arabi
sche geldschieters een woekerrente werd
berekend. Bekend was de uitdrukking:
tien, twaalf terug, en dat over zeer korte
termijnen.
Werden de panden niet op tijd ingelost
dan vond openbare verkoop plaats zonder
bemoeienis van de vendukantoren. Werd
op de veiling niet voldoende geboden
(minimaal de leensom plus rente) dan
vond aankoop voor het Gouvernement
plaats en werden deze panden, eventueel
na schoonmaak of reparatie, in pandhuis
voor verkoop aan het publiek geëtaleerd.
Bij een normale economische toestand
werd tussen de acht en twaalf procent van
de betreffende maandinbreng geveild.
Kwam er meer dan twaalf procent op de
veiling, dan kon dit een signaal zijn, dat
het in de betreffende streek economisch
minder goed ging, bijvoorbeeld door mis
oogsten, sluiting van fabrieken, natuur
rampen et cetera.
Voor het op peil houden van de waren
kennis van het personeel waren er instruc
teurs, die periodieke cursussen gaven.
Bovendien hadden de pandhuisbeheerders
de taak zich regelmatig op de hoogte te
stellen van de marktprijzen van de meest
beleende goederen (textiel, batiks, eenvou
dige sieraden, et cetera).
Voor de voorlichting aan schatters werden
monsters aangekocht, die na gebruik ook
in het verkooplokaal voor de Gouverne
mentspanden werden verkocht.
Naar gelang de plaatselijke behoeften
werden filiaalpandhuizen geopend, die op
de pasardagen van het betrokken gebied
werden opengesteld en bemand werden
vanuit het dichtstbijzijnde pandhuis. Het
hoofdkantoor van de dienst was gevestigd
aan Kramat 162 in Batavia Centrum en
Nederlands-lndië was verdeeld in een
zestal inspectie-afdelingen. Het hoofd was
een inspecteur 2de klasse dan wel een
adjunct-inspecteur aan wie de administra
tieve bevoegdheden waren overgedragen.
Deze bevoegdheden betroffen het lager
personeel tot en met de rang van hoofd-
schatter.
Elke inspectie-afdeling was weer onderver
deeld in een aantal controleressorten, die
op Java en Madoera veelal zestien pand
huizen omsloten. De tot zijn ressort
behorende leenbanken moesten door de
controleur - bijgestaan door een schrijver -
eenmaal in de maand op niet voordien
vastgestelde dagen worden gecontroleerd.
Daarnaast kreeg elk pandhuis eenmaal per
jaar een zogenoemde volledige inspectie,
waarbij de controleur ook diverse maga
zijnscontroles en taxatiecontroles ver
richtte.
Voor de buitengewesten gold in verband
met de langere reisduur een beperkter
controlevoorschrift. Zo kregen de vier
pandhuizen op Celebes slechts éénmaal
per kwartaal een volledige inspectie.
Dat de Indische Gouvernements Pandhuis-
dienst ook in het buitenland een goede
naam had, mag onder meer blijken uit
een oriëntatie-bezoek van een Siamese
delegatie in 1934 aan de dienst om het
pandhuiswezen in Siam op een gelijk
niveau te brengen. Zelfs in het ergste
crisisjaar, 1933, had de Pandhuisdienst
nog een batig saldo van 200.000,-1
Vermeldenswaard is ook dat de Pandhuis-
dienst in zijn correspondentie met het
inheemse personeel, dat ruim negentig
procent van het totale personeelsbestand
was, zich van het Maleis bediende.
j.A. Meelhuijsen
SETIAKAWAN
geldleningen
voor 65 plussers
Voor een 65-plusrekening t/m 25.000,-
aflossing 36/60 maanden.
Kwijtschelding bij overlijden.
Bel Setiakawan 013-5350105
dagelijks 09.00 - 23.00 uur
Rumah Delapan Dua op Lombok
Stel, u verlangt er naar om Indonesië te
bezoeken, maar u heeft een rolstoel of
bent anderszins gehandicapt en u kunt
niet zonder verpleegkundige hulp.
Indonesië lijkt een verre droom.
Wanneer u in deze omstandigheden
verkeert kunt u sinds april 1996 terecht in
Rumah Delapan Dua (Huize 82) in
Mataram op Lombok; een particulier
pension voor ouderen (50+) die persoon
lijke verzorging behoeven, die kan varië
ren van hulp bij het wassen en kleden tot
volledige 24-uurs zorg.
Villa in een rustieke omgeving
Rumah Delapan Dua is een mooie villa
omringd door een heerlijke tuin en is
gelegen aan de Jalan Pariwisata 82, een
pittoreske straat van de hoofdstad
Mataram op het ongerepte eiland Lombok.
Op de terrassen van het huis is het aange
naam vertoeven: men kan straattaferelen
bekijken of op beschutte achterterrassen
genieten van de tuin met fruitbomen,
prachtige bloemen en tropische planten,
leder gastenvertrek is voorzien van een
privé-badkamer met toilet en is geheel
aangepast aan hulpbehoevenden. AC en
ventilatoren zorgen voor een aangename
temperatuur. In de leeszaal zijn honder
den boeken in verschillende talen.
Kranten en internationale tv-zenders
houden u op de hoogte van het nieuws.
Het eten in Rumah Delapan Dua is een
voudig maar lekker, er is een verscheiden
heid aan gerechten uit de internationale
keuken.
De gasten van Rumah Delapan Dua wor
den in de watten gelegd door gediplo
meerde verpleegkundigen, een eigen huis
arts en alle andere medewerkers.
Wilt u meer informatie?
Vraag de informatiebrochure aan door
7,50 over te maken naar de vertegen
woordiger in Nederland:
mw. dr. Dorrit Brentjens-Horsten,
Bosserdijk 32, 3828 CB Hoogland.
Postgiro 2705448, o.v.v. Brochure RH.DD.
De kosten van de brochure worden in
mindering gebracht op uw verblijfskosten
in Rumah Delapan Dua.
41ste jaargang nummer 5 november 1996
29
