Een korte levensloop van D. W. Berretty
w.
SIR
Over het korte leven van
Dominique Berretty - hij
werd maar 38 jaar oud - is
inmiddels al heel wat
geschreven. Zijn meteoor
achtige loopbaan blijft
velen tot de verbeelding
spreken en ongetwijfeld
behoort hij tot een van de
boeiendste en avontuurlijk
ste figuren uit de Indische
journalistiek tussen de
wereldoorlogen.
Over deze 'merkwaardige
man in een merkwaardige
tijd' - woorden van journa
list J.H. Ritman - schreef
B.B. Hering een korte
bijdrage.
Indisch journalist
Dominique Wilhelm Berretty (1890-1934)
was afkomstig uit een weinig bemiddeld
katholiek Indo-Europees gezin en genoot
niet meer dan middelbaar algemeen
onderwijs op het particuliere schooltje
van zijn vader. In 1906 slaagde hij in
Djocjakarta voor het klein ambtenaars- en
postexamen en zijn loopbaan begon in
1911 als klerk bij de Posterijen in Batavia
met een wedde van 75,00 per maand.
Het kleine ambtenaarsmilieu met zijn
beperkte kansen zinde de ambitieuze
Berretty niet en daarom koos hij in 1913
voor de journalistiek waar hij eerst als
corrector - met een salaris van 100,00
per maand - en later als stadsjournalist
bij het Bataviaasch Nieuwsblad, tegen het
dubbele salaris, ging werken. Na drie jaar
ging hij over naar de lava Bode als tele
gram-redacteur tegen een salaris van
325,00 per maand. In deze tijd leerde
hij vloeiend Frans, Duits, Engels en
Nederlands spreken en uitstekend te
schrijven. Ook viel hij op door goede,
stijlvolle reportages en een ambitie om
waar mogelijk de primeur te leveren over
de gebeurtenissen die hij versloeg.
Zijn werk bezorgde hem al snel een goede
reputatie in en buiten Batavia en dat
leidde tot aanbiedingen voor banen bij
andere bladen als correspondent of zelfs
als Bataviaas redacteur. Berretty sloeg die
aanbiedingen af maar wist wel verschil
lende kranten te bewegen regelmatig zijn
reportages en verslagen op te nemen.
Berretty's succes bij de Java Bode bracht
hem ertoe tijdens de Eerste Wereldoorlog
een poging te ondernemen een betere
berichtgeving tussen Indië en Europa tot
stand te brengen, want in die tijd werd het
telegrafisch verkeer geplaagd door overbe
laste, dus trage en gebrekkige verbindin
gen. Zijn plan was om de overbelaste
telegraafkabels tussen Europa en het Verre
Oosten te omzeilen door berichten vanuit
Europa naar Zuid-Afrika te Laten seinen,
van daar naar Perth in West-Australië en
vervolgens naar Indië. Een weliswaar in
afstand lange en omslachtige weg, maar
desondanks veel sneller dan de verbinding
via de normale kanalen. In maart 1917
kregen zijn plannen vaste vorm: in Batavia
was Berretty in contact gekomen met de
scheepsreder P. Landberg in wiens
opdracht hij overdracht-toespraken had
samengesteld. Van Landberg wist Berretty
een geldlening van 15.000,00 te krijgen
tegen 9% rente om daarmee een Indisch
pers- en knipselbureau te beginnen.
Op 1 april 1917 werd het Algemeen
Nieuws- en Telegraaf Agentschap (Aneta)
opgericht. Berretty startte Aneta met slecht
één tikker in een met zeildoek afgesloten
ruimte in het gebouw van de voormalige
drukkerij Papyrus aan de Binnennieuw-
poortstraat in Batavia's benedenstad. Met
de directie van de Koninklijke Paketvaart
Maatschappij (KPM) trof hij een regeling
om via de op Singapore varende sneldienst
de eerste editie van de Straits-bladen bij
Muntok door te kabelen naar Aneta in
Batavia. Ook werden de KPM-marconisten
ingeschakeld om belangrijke berichten
buiten de territoriale wateren naar Aneta
door te seinen. Overtuigd dat het een
dwingende noodzaak was om ook in
Europa en Australië agentschappen te
vestigen volgde in 1918 in Den Haag en
Sydney de oprichting van Aneta persbu-
reau's. Begin 1919 wist Berretty persoon
lijk in London het Reuter agentschap
toevertrouwd te krijgen. Later dat jaar
sloot hij in Nederland contracten af met
de voornaamste bladen waarmee Aneta's
goed georganiseerde seinarbeid in beide
richtingen aanving. Tijdens dat werkbe
zoek werd hem ook een audiëntie in
Paleis Huis ten Bosch bij Koningin
Wilhelmina verleend. Inmiddels had hij
een Aneta-kantoor gevestigd in
Weltevreden, eerst in Pasar Baroe, later
tegenover het Postkantoor aan de Postweg
Noord. Dit kantoor werd in 1930 door
ingenieursbureau ).C. Kolling verbouwd
tot een imposant en hoog bouwwerk dat
nog steeds te zien in lakarta. Net als de
riante villa Isola die in 1932-1933 bij
Lembang werd gebouwd, was dit gebouw
een voorbeeld van Berretty's hoogmoeds
waan, maar ook een getuigenis van het
enorme vermogen dat hij had vergaard.
Met een netwerk verspreid over drie
Overwinteren
Uw specialist naar
Indonesië, Thailand
en Maleisië.
35
Overwinteren
96S97
overwinteren
vanaf fl. 2140,-
Bali, Penang en Lombok
Al 21 jaar verkopen wij reizen op
maat naar het verre Oosten. Het is
niet ons programma dat u koopt
maar uw wens die wij uitvoeren.
Wij werken uitsluitend met gerenom
meerde luchtvaartmaatschappijen.
Bel of fax voor de brochure.
Aanbiedingen overwinteren
Bali 31 dagen v.afl. 2.550,-
Lombok verlenging 8 dagen v.a. .fl. 395,-
Penang 33 dagen v.afl. 2.1 40,-
(Deze prijzen gelden indien u voor 15 december 1996 reserveert!)
Bel 070-3468950/51
of Fax:070-3630552
FAIRWIND REIZEN BV
INTERNATIONAL TOUROPERATOR
Laan van Meerdervoort 6I0 2563 BN Den Haag
Special Bali/Agung Beach
31 dagen v.afl. 2295,-
Vertrek t/m 13 december en vanaf I januari
t/m 31 maart (beperkt aantal plaatsen)
41ste jaargang nummer 5 november 1996
