Waarom in Hengelo niet in mei, maar in augustus
de Stille Omgang wordt gehouden
POIRRIÉ'S
PERIKELEN
moessQn
Het is wel wat vroeg, maar niet tè
vroeg om even stil te staan bij de
Stille Omgang die op 14 augustus
in Hengelo gehouden wordt.
En je af te vragen hoe het komt
dat dit gebeurt.
I lans Füglistahler behoort tot de generatie
van Indische mensen aan wie de gifbeker
niet voorbij is gegaan. Lid van het Comité
Stille Omgang, nam hij er de tijd voor om
uit de doeken te doen wat hem en vele
geestverwanten ertoe beweegt om vast te
houden aan het gedenken en herdenken
op 14 en 15 augustus. En ook hoe gedacht
wordt over het feit dat de regering niet
van zins is om die plechtigheden de plaats
te geven die zij behoren te hebben.
'Minister-president Kok is van mening dat
men op 4 en 5 mei middels vlagbetoon de
doden en de bevrijding van het hele
Koninkrijk der Nederlanden dient te ge
denken. Deze visie op historische gebeur
tenissen is de Indische gemeenschap in
het verkeerde keelgat geschoten', schrijft
Hans. Hij herinnert er aan dat na de capi
tulatie van Duitsland de Tweede Wereld
oorlog nog niet ten einde was en de
geallieerden zich concentreerden op de
laatste As-mogendheid: lapan.
'Dat de oorlog na het vallen van de twee
atoombommen zo abrupt eindigde, was
een totale verrassing voor de geallieerden.
Daardoor bleef een vlotte bevrijding van
de door de Japanners bezette landen uit,
met uitzondering van lokale acties door
kleinere eenheden. Zo werd ook het
Nederlands-Indische gouvernement aan
zijn lot overgelaten. Pas bevrijd Nederland
was niet in staat om te helpen. De gealli
eerden zaten duizenden kilometers
verwijderd in Azië, Australië en de Pacific.
Hen restte (voorlopig) niets anders dan de
controle over de verschillende gebieden te
verdelen. Zo werden Nederlands Nieuw-
Guinea, de Kleine Soenda-eilanden,
Molukken, Celebes en Borneo toegewezen
aan de Australische generaal Blarney. Java
en Sumatra kwamen onder de hoede van
de Britse admiraal Lord Mountbatten en
de overige herwonnen Japanse bezettings-
gebieden van de Amerikaanse generaal
MacArthur. De eerder bij de inval der
Japanners naar Australië uitgeweken
Nederlands-Indische strijdmacht, was niet
sterk genoeg om hulp te bieden. Zij be
stond slechts uit een mijnenveger, kruiser
en enkele onderzeeërs, een squadron
bommenwerpers op de Cocos-eilanden en
Balikpapan. Verder waren er in Australië
een tiental compagnieën van het KNIL.
Het Nederlandse militaire gezag werd
uitgeoefend door de Netherlands Indies
Civil Administration (NICA). Zo was de
situatie op 15 augustus 1945.'
'Een betere gelegenheid om het met ver
mijden van strijd uitroepen van de
Republiek Indonesië was er voor Soekarno
en Hatta niet. Zij deden het dan ook, twee
dagen na de Japanse capitulatie. Wat zij
niet hadden voorzien, was dat de aanvan
kelijke volksvreugde omsloeg in een niets
ontziende wraaktocht tegen Nederlanders
in en buiten de kampen. De bloedige
Indonesische sociale revolutie duurde een
half jaar en werd berucht door de moord
kreet 'bersiap' (weest paraat). Zowel
Nederlanders als anderen met Nederland
se sympathieën werden het slachtoffer.
Het aantal doden, dat vele malen die van
de Japanse tijd overtrof, is nooit bekend
gemaakt. Slechts 340 doden konden
geïdentificeerd worden. De geallieerden
wisten niets anders te bedenken dan de
uitvoering van orde en gezag in handen te
geven van de aanwezige Japanse leger
macht. Kan men zich voorstellen dat
zoiets in Nederland was gebeurd? Eerlijk
heidshalve dient te worden gezegd dat de
Japanners dit bevel zo goed als mogelijk
uitvoerden. Hadden zij dit niet gedaan,
dan waren er nóg meer doden gevallen
onder de weerloze burgers.'
Onlusten in plaats van oorlog
Hans memoreert hoe na de komst van
achtereenvolgens de geallieerden en de
Nederlandse oorlogsvrijwilligers
(OVW'ers), het karakter van de Indonesi
sche revolutie veranderde in dat van een
ware vrijheidsstrijd tegen het inmiddels
hergeformeerde KNIL, de Nederlandse
OVW'ers en dienstplichtigen en de lank
moedige geallieerde troepen. Hoewel tot
op heden daaromtrent in Nederland
(vaak) over 'onlusten' wordt gesproken in
plaats van 'oorlog', werden de lasten voor
Nederland groter en groter. Jarenlang
waren er stromen vluchtelingen, talrijke
vruchteloze onderhandelingen, talloze
militaire confrontaties, subversieve acties,
agressie, intimidatie, vervolging, brand
stichting en moord. Ervaringen die door
beide partijen werden opgedaan. Doordat
deze situatie niet wordt bekeken op de
werkelijkheid, gebagatelliseerd wordt,
stuiten de overlevenden steeds weer op
een muur van ongeloof, onwetendheid,
miskenning en vooral onderwaardering.
Als Nederland dezelfde geschiedenis als
Indië zou hebben gehad, zou er wel
degelijk erkenning en waardering voor
zijn geweest. Dan zou men het een
erezaak hebben gevonden om de overle
venden te helpen. Nu, in deze tijd, zou
het hebben gekund. Toen, na 15 augustus
1945, kon het niet!
Zonder voorbij te gaan aan de verliezen
die door andere bevolkingsgroepen
werden geleden, merkt Hans op dat het
grootste aantal slachtoffers viel bij de
Indo-gemeenschap: 'Er is bijna geen
familie te vinden die geen oorlogsdoden
te betreuren heeft. Vraag de nabestaanden
welke binding zij hebben met de dagen
4 en 5 mei. Die hebben zij niet. Daarom
is het voor allen beter om op 14 augustus
de Indië-gevallenen te herdenken en op
15 augustus de val van Japan te gedenken;
Zilveren Medaille Den Haag 1885
Luik 1902
Gouden Medaille Den Haag 1913
Lid der Jury, Brussel 1910
14
OEDEPONGinD
Pharm. fabriek PHYTOL"
Bracht 4, B 4790 Burg-
Reuland, België,
tel. 00 3280420082
Vraag gratis receptenboekje
bij uw Toko en drogist