De Nederlanders - beconcurreerd en be
streden door Spanjaarden, Portugezen
en Engelsen - bezochten deze eilanden
voor het eerst in maart 1599.
De gespannen verhouding met de
bevolking - die in de ogen van de
Nederlanders de handelsverdragen niet
nakwam - de adviezen van enkele
ijzervreters aan de Heren Zeventien in
Nederland en de moord op admiraal
Verhoeff leidden ertoe dat de Banda-
eilanden twintig jaar later definitief in
bezit werden genomen door de VOC,
die daarmee het monopolie op noot
muskaat en foelie verwierf.
Perken
De oorspronkelijke bewoners waren
toen verdwenen. Omgekomen in de
gewapende strijd met de Nederlanders,
als slaven weggevoerd, of gevlucht.
Na de onderwerping van de Banda-
eilanden door de VOC, werd de grond
in 'perken' verdeeld. De grootte van
een perk werd gesteld op 25 zielen.
Eén ziel land was een stuk grond dat
een flinke slaaf naar behoren kon
onderhouden. De perken kwamen
onder het beheer van ex-compagnies
dienaren die er, na de beëindiging van
hun contract, de voorkeur aan gaven
op de Banda-
eilanden te
blijven.
De perkeniers
werden zeer
welgesteld,
daarvan getui
gen de vele
zogenaamde
perkeniers-
woningen op
Banda Neira
en Groot Banda.
Maar later liep de welvaart hard terug.
De meeste perkeniers gingen failliet en
hun bedrijven werden overgenomen
door cultuurondernemingen, die soms
de namen van de perken overnamen.
Tegenwoordig is tachtig procent van
Banda's specerijen-plantages eigendom
van de Indonesische overheid.
Fort Belgica
Op een hoogte, boven het plaatsje op
Banda Neira, staat het indrukwekken
de fort Belgica, geheel gerestaureerd.
Dit fort, in 1672/73 op advies van
Cornelis
Speelman
door de inge
nieur Adriaan
de Leeuw
gebouwd, is
het derde van
die naam op
dezelfde plaats gebouwd.
De kundige De Leeuw heeft het fort op
Europese wijze ontworpen, in tegen
stelling tot de meeste compagniesfor
ten. Belgica III werd gebouwd als een
dubbel bolwerk, bestaande uit een
vijfhoek met vijf ronde bastions, gele
gen binnen een lager liggende vijfhoek
met vijf puntige bastions, zodat de
zijden van die beide vijfhoeken even
wijdig aan elkaar liepen.
De vijf bovenste bastions droegen de
volgende namen: Galge-bolwerk,
Lcugenaers-bolwerk, Moorse-bolwerk,
Metaal-bolwerk en Klolcke-bolwerk.
Zij droegen elk een hoge kruittoren, de
vijf torens droegen bij tot de imposante
indruk van het geheel, maar de torens
zijn nu niet meer zo hoog.
Ten tijde van de Russisch-Japanse
oorlog - die ook in de Nederlandse
koloniën enige beroering wekte - wer
den bepaalde maatregelen genomen.
Fort Belgica
Straten van Neira
