'purmeren^A
moessOn
waren ongewapend. Zelden heeft dit
problemen gegeven, tegenwoordig is
zoiets ondenkbaar.
Ook onvoorstelbaar voor ons is dat
vaak diamanten met een waarde van
10 duizend gulden op zicht werden
achtergelaten en dat men ook wel een
krediet gaf voor zo'n bedrag gedurende
een periode van zes maanden.
Solose vrijpostigheid
Soms werd er overnacht bij vrienden,
maar meestal verbleven de diamantairs
in eenvoudige hotels. Solo mocht niet
worden voorbij gereden zonder een be
zoek aan Solo's Warenhuis van Lientje
van Vriesland en zonder haar zwaar
gemeubileerde kippensoep te hebben
geproefd.
Wees dan niet verbaasd aan tafel te
zitten met de resident en met de huis
arts. Lientje was bekend bij hoog en
laag, zelfs de gouverneur kwam bij haar
langs. Haar grote vrijpostigheid was
legendarisch. Het ongeloofwaardige
verhaal gaat, dat bij het afscheid, na
(Advertentie)
een bezoek van de resident, zij zou
hebben gezegd: 'Geef de groeten aan
uw vrouw en vraag haar of zij die stola
nog neemt, die zij al tien dagen op
zicht heeft.'
Commissie
De hotels in de grote steden hadden
een safe, waarin de tas met diamanten
kon worden bewaard. Dit was vaak
niet het geval in kleinere plaatsen.
Men moest dan maar de tas in de hotel
kamer houden. Om te voorkomen dat
ongewenste gasten bij het rondneuzen
de tas zouden vinden, werd redelijk in
het oog lopend, een portefeuille met
wat geld op de tafel of het nachtkastje
gelegd. De bezoeker was dan met die
vondst dolgelukkig en verdween snel.
In heel weinig gevallen hebben zich
problemen voorgedaan als gevolg van
diefstal of wanbetaling.
Die zakenreizen gaven natuurlijk veel
stof tot anekdotes.
Ik herinner mij het verhaal van mijn
schoonvader, vroeger eveneens reiziger
in diamanten op Java. Hij had enkele
partijen diamanten uit Nederland ont
vangen, waarin Tanjongin zeer zeker
belangstelling zou hebben. Deze klant
woonde in een afgelegen kampong in
de buurt van Solo. In de namiddag
bereikte mijn schoonvader het huisje
van Tanjongin. Hij zat in de voorgalerij
diep in de schaduw van de kree.
Er volgde een hartelijke begroeting.
Eenmaal gezeten in de makkelijke
rotan stoel ontdekte mijn schoonvader
een doodskist met kransen. Hij sprong
op met excuses en bood aan een andere
keer terug te komen. Niet nodig, hij
kon gerust zaken doen in aanwezigheid
van de dode, die Tanjongin's zuster en
compagnon bleek te zijn. Zij was de
nacht ervoor overleden en zou de
volgende dag worden begraven.
De diamantpartijen werden nauwkeurig
bekeken. Er werd een keuze gemaakt.
Vervolgens ontstond er een uitputtende
discussie waarin getaward werd bij het
leven. Eindelijk kwam men tot over
eenstemming. De papieren kwamen op
tafel, maar voordat Tanjongin zijn
handtekening zette, klopte hij op de
kist en vroeg of er rekening was gehou
den met de gebruikelijke commissie
van een procent voor zijn zuster. Weer
werd er uitvoerig gediscussieerd, want
met die commissie was natuurlijk niet
gerekend. Een compromis, een half
procent, werd gevonden, omdat zij
toch niets meer nodig had voor haar
levensonderhoud
Nog een anekdote betrof de ervaring
van een andere diamantair in een klein
hotel in de buurt van Madioen. Hij zat
omstreeks zes uur 's ochtends in de
kamer ketjil waar zijn concentratie erg
werd verstoord door het waanzinnige
aantal vliegen in die ruimte. Hij deed
zijn beklag bij de mandoer, die heel erg
met hem had te doen. Hij kon er op
korte termijn niets aan verbeteren,
maar gaf het advies de kamer ketjil pas
na half zeven 's ochtends te bezoeken,
want dan waren, betoel, betoel, alle
vliegen in de eetzaal.
N achtopname
De hier afgedrukte foto is eigenlijk de
aanleiding om deze herinneringen op
te halen. De foto, gedateerd omstreeks
1930, is onder typische omstandighe
den gemaakt.
Een klant in Solo, Hadji Soekoer bin
Abdul Rachman Marlin, gaf een recep
tie ter gelegenheid van het huwelijk
van zijn dochter. Voor deze zeer uitge
breide receptie waren alle diamanthan
delaren uitgenodigd, waarmee hij zaken
had gedaan. Omdat de sultan ook zou
komen had Hadji Soekoer verzocht
vooral in smoking te willen komen,
want ze zouden aan de sultan worden
voorgesteld.
Zo trof een aantal diamanthandelaren,
tot ieders verbazing, elkaar.
Dit vonden ze zo'n unieke gelegenheid,
dat ze besloten van de groep een foto
te laten maken.
Na afloop van het feest was het inmid
dels laat in de avond. Het zestal is Solo
ingetrokken om een fotograaf te zoe
ken. Uiteindelijk vonden ze er een, die
wakker werd geklopt. De foto moet
omstreeks middernacht zijn genomen.
Op de persoon uiterst rechts na, zijn
alle namen bekend. De links zittende
persoon is mijn vader, Jaap Lisser.
Jammer, dat ik nooit te weten ben
gekomen, wat voor huwelijkscadeaus
deze diamantairs voor de dochter van
Hadji Rachman hebben meegenomen.
Men mag wel aannemen dat dit de
reden was waarom deze diamantairs
voor het feest waren uitgenodigd
27 en 28jm^r£v
in de Beukenu^rpkal I
40
m.m.v.: Balinese danseres,
Pentjak, Boenga Mawar,
Hawaiian Treasure.
Incl. waroengs, kwee lapis en
nog veel meer!
za. 15.00-23.00 uur
zo. 13.00-20.00 uur.
Info: wy tel. 0299 - 425 33 65
of 0342 - 42 03 01.
Beukenkamphal
v. Eysendij kstr. 365
Va. Adam CS: per bus 106 (NZH),
per trein uitstappen Purmerend
Overwliere
per auto richting Edam,
Purmerend/Alkmaar N244 afslag
industrieterrein de Koog.
Gratis Parkeren!!
