moessOn
Laurens Bakker (24) is als bijna afgestudeerd cultureel
antro poloog geïnteresseerd in de invloeden van toerisme.
Hieronder het verslag van een reis die hij in '96 naar
Siberut maakte.
Tachtig kilometer uit de kust van
West-Sumatra, bij Padang, ligt
Siberut, het grootste eiland van
de Mentawai-archipel. Het is bedekt
met regenwoud, moerassig en wordt
doorsneden door vele rivieren. Lange
tijd is het gebied door de rest van de
wereld met rust gelaten en de ongeveer
23 duizend Mentawaiers die er wonen,
leven deels nog op dezelfde manier als
ze honderden jaren geleden deden.
De Mentawaise bevolking leeft in clans
Met wat vlees of groente wordt het drie
maal per dag gegeten.
Lange tijd heeft de overheid geprobeerd
door verplichte hulpprogramma's de
Mentawaise bevolking de twintigste
eeuw binnen te brengen. Veel van de
oorspronkelijke Mentawaise cultuur
werd afgedaan als primitief en moest
daarom verdwijnen. Als resultaat zijn
veel dorpen langs de gemakkelijk
toegankelijke kust er uit gaan zien als
zoveel kampungs in Indonesië.
Toerisme
Een jaar of tien geleden begonnen
enkele jonge Minangkabause mannen
van Sumatra Westerse toeristen die ze
dagelijks zagen lopen enthousiast te
maken voor reizen naar Siberut, waar
bij ze zichzelf als gids aanboden. Dit
bleek zo'n groot succes dat de traditio
nele cultuur van het eiland weer ge
doogd wordt en zelfs de officiële West-
Sumatra reisgids van de Indonesische
overheid heeft gehaald. Gelijktijdig
werd de helft van het eiland - onder
invloed van het Wereld Natuur Fonds -
van ongeveer vijftig personen.
Iedere clan heeft een groot clanhuis
- de uma - waar de hele groep bijeen
kan komen voor ceremoniën. Het
grootste gedeelte van de tijd wonen de
afzonderlijke gezinnen echter in klei
nere huisjes - sapou - die in een brede
straal rondom de uma liggen.
Rond de sapou houdt ieder gezin var
kens en kippen en meestal zijn in de
omgeving vruchtbomen of knollen
geplant. Het Mentawaise hoofdvoedsel
bestaat uit geroosterde sago, wat een
beetje zurig, broodachtig smaakt.
tot natuurreservaat uitgeroepen.
Wanneer je nu door de straten van het
toeristenplaatsje Bukittinggi op Suma
tra loopt, zie je links en rechts aankon
digingen van 'jungle treks to stone age
people', meestal geïllustreerd met
foto's van bijna naakte, getatoeëerde
mannen en vrouwen in primitieve
huisjes midden in de jungle. Het is een
spannend beeld dat tot de verbeelding
spreekt en groepjes toeristen vertrek
ken dan ook enkele malen per week
voor een tocht over het eiland.
De groepen toeristen reizen per speed
boot stroomopwaarts over de Rereiket
rivier in het midden van het eiland. In
het binnenland aan de oevers bezoeken
ze mooie en goed toegankelijke neder
zettingen met een bevolking die sterk
aan haar tradities vasthoudt.
Sabulungan
In naam zijn de meeste Mentawaiers
katholiek: een keuze tussen islam en
katholicisme maakte deel uit van het
22
"Toeristen t/>
Tekst en foto's: Laurens Bakker
Een kleine sapou in het oerwoud.
Veel mannen in door de regering
gebouwde resettlement dorpen dragen
westerse kleding over hun tatoeages.
Jongeren laten zich niet vaak meer
tatoeëren.
