Oma Tjang was al maar
van de vroege ochtend tot de late avond
de Preanger, waar mijn moeder stukken
grond gepacht had en waar zij een stel
huizen liet bouwen voor het zich almaar
uitbreidende gezin.
Het was Tjang, die de zorg voor het
laatste op zich nam en het maar al te
graag deed, want mijn moeder liet haar
rustig haar gangetje gaan. Mijn moeder
begon als hobby ook aan een grote bloe
men- en plantentuin en er ontstond een
goed renderend bloemenzaakje aan de
Grote Postweg, gelegen tussen
Bandoeng en Tjimahi, bij de halte
Tjimoendi. Tjang had de grote taak om
- als mijn moeder weer was afgereisd
naar de onderneming in het Klatense
(suikerfabriek Gedaran) - dat alles te
bestieren.
stel waakhonden, die ook nog de nodige
zorg vereisten. Zo hebben wij oma
Tjang nooit anders gekend, dan al maar
bedrijvig van de vroege ochtend tot de
late avond.
Politiejeep
Tot zij op hoge leeftijd ter verpleging
werd opgenomen in een Rode
Kruisziekenhuisje te Bandoeng, waar
mijn moeder haar trouw bezocht.
Tot mijn man en ik, in de dagen van de
coup van Westerling, een bericht ontvin
gen van mijn moeder om, indien moge
lijk, zo spoedig wij maar konden naar
Bandoeng over te komen, daar het met
Tjang aan het aflopen was.
Wij zaten toen in Buitenzorg en zijn in
een politiejeep met een paar gewapende
Zo ging dat in die dagen.
Zelf leidde zij een soort Spartaans leven.
Ze sliep op een smalle bank op een
harde matras en was prompt om vijf uur
's morgens al bezig het ontbijt klaar te
maken, onze broodtrommeltjes te vullen,
onze havermoutpap te roeren, enzo
voort.
Gelukkig had mijn moeder voor haar
bloemenzaak een heel kundige en
betrouwbare bloemist in dienst, de
Soendanees Tadja. Hij was altijd keurig
gekleed als hij de diverse bloemstukken
ging bezorgen. Verder hadden zij een
Spartaans
Naast het drukke huishouden en het
bloemenzaakje kreeg ze ook de zorg over
de kinderen, van groot tot klein; van
HBS-gangers, monteurschool-bezoekers
tot de lagere school-bezoekers te
Tjimahi. En alsof dat niet genoeg was,
waren er altijd wel een stel neefjes en
nichtjes in huis, achtergelaten door hun
ouders, als deze met Europees verlof
gingen. Het echtpaar ging dan prins
heerlijk met verlof en liet zijn Hoost
onder de hoede van Tjang achter.
agenten, richting Bandoeng gegaan - een
gevaarlijke tocht. Toen wij de ziekenka
mer binnenliepen, zag Tjang ons
meteen. Haar oude ogen begonnen te
stralen, zij richtte zich op en verwelkom
de ons met de woorden:
'Zo, zijn jullie daar eindelijk!'
En tot mijn man: 'Gijs, mana jouw den-
deng tjilang?'
Typisch nietwaar? Een week nadien
bereikte ons haar overlijdensbericht.
Zij is begraven op het Pandoekerkhof te
Bandoeng. Wij gedenken haar nog altijd
tijdens familiebijeenkomsten,
onze Tjang!
44 ste jaargang - nummer 2 - augustus 1999
41
