De Pasanggfrahans
Fieri iaucfrlheiri
'Happy days are here again
The skies above are clear again
Let's sing a song of cheer again
Happy days are here again!'
Tekst: Henk van Bennekom
Ilappy Jays are here again.
oen Je film uitkwam waarin Jit
opgewekte lieJjc gezongen wcrJ
- begin jaren Jertig - waren voor
velen Je Jagen niet bijzon Jer
happy. He were/J was in Je wor
gende greep van de economische
crisist Je beruchte malaise, Jie
ook in InJië heerste.
Voor dat land belangrijke producten zoals
rubber en thee brachten hoe langer hoe
minder op. Een gevolg van de lage prijzen
was natuurlijk het zoveel mogelijk verla
gen van de kostprijs en veel kostwinners
hoopten dat hun salarissen niet gekort of
dat ze maar niet ontslagen zouden wor
den. Nee, happy days waren het niet.
De P T Landen
Gelukkig hadden wij kinderen daar geen
weet van. We waren nog zo jong, niet
ouder dan zeven of acht, mijn broers en
ik. We woonden in Soebang, West-Java,
waar vader op het hoofdkantoor werkte
van de Engelse cultuurmaatschappij De
P T Landen. Geld om met vakantie
een koude neus te halen in een van de
berghotels, was er in die moeilijke tijd
niet. Daarom was het een uitkomst dat de
maatschappij een paar pasanggrahans had
Pasanggrahan te Tjiater.
waar ook het eigen personeel gebruik van
kon maken.
Zo was er een dergelijke logeermogelijk-
heid te midden van de theetuinen van de
onderneming Tjiater, hoog tegen de hel
ling van de Tangkoeban Prahoe. De twee
de lag wat lager, te Tengeragoeng, nabij
de theeonderneming Serangsari.
Pieter Willem Hofland, de vorige eigenaar
en stichter van de Landen, bouwde in de
tweede helft van de vorige eeuw zijn land
huis daar, in de heuvels van
Tengeragoeng. In latere jaren werd dat
fraaie huis gebruikt door de directie tij
dens haar bezoeken vanuit Londen. Op
respectvolle afstand ernaast stond de
pasanggrahan voor ons, het gewonere
volk. Ook van standsverschil hadden wij,
kinderen, geen weet en dus geen last.
Moeder had ons streng verboden verder
te gaan dan het bruggetje over de meters
diepe selokan die de twee erven scheidde.
In die goot groeiden dichtbij het snel stro
mende, glasheldere en koele water zomaar
in het wild massa's prachtige chevalures.
Aan de overkant echter stonden uitnodi
gend een blimbing en een manggistan
boom. De aantrekkingskracht van het ver-
bodene en de verleiding van sappig fruit
waren onweerstaanbaar en als de kust vei
lig scheen, werden we weer eens onge
hoorzaam en togen we op strooptocht.
Dat was trouwens lelijk uitkijken, want
moeder kende haar kroost als geen ander
en haar handen zaten vervaarlijk los!
Droste en Verkade
Ook mijn ouders konden zo'n logeergele-
genheid nu en dan voor een of twee
weken boeken. Omdat de accommodatie
erg in trek was bij de pakweg 250
employées konden we het niet altijd zo
uitkienen dat de periode in de schoolva
kantie viel of dat vader vrij kon nemen.
Was dat het geval, dan reden vader en wij
iedere dag op en neer voor kantoor en
school.
De afstanden waren niet groot, hooguit
twintig of dertig minuten met de auto.
Om beurten mochten wij naast de
chauffeur zitten en op het stille stuk
Tengeragoeng naar Djalantjagak de auto
sturen. Maar vader vergat nooit te vragen
of we ons huiswerk wel gedaan hadden.
Hadden we het lijstje Franse woorden
geleerd?
'Niet affek, jongen, luister: avec, met een
moessQn
Hollands landhuis te Tengeragoeng
(foto: W.H. Daukes).
