Mijn zoontje
heeft nu
geen
Indische
oma
'Ik probeer digitale beeldbewerking zo subtiel mogelijk toe te passen. Het moet zo echt mogelijk lijken'
schilderij met de Javaanse vrouw hing
nog waar zij het had opgehangen en dat
mocht ik meenemen - iets heel tast
baars. In Jakarta woonde namelijk nog
het broertje van haar vriendje van vroe
ger, een Ambonees, in het huis. Dat
broertje is dominee geworden en het
huis is nu een kerk.
Ja, je gaat wel heel anders tegen je moe
der aankijken, ze woonde dus al samen.
Was heel geëmancipeerd.
Ze zei altijd: 'De Hollandse vrouwen zijn
de baboes van hun eigen huis.'
Ik snapte nooit wat zij daarmee bedoelde,
maar ze bedoelde dat huisvrouwen in
Nederland niet leefden. Mijn moeder ging
in 1964 naar Nederland en in het dorp
waar ze terecht kwam, was ze zo'n beetje
de enige Indische. Ze waren daar geen
knoflook of trassi gewend, de hele tijd
ramen wassen. Lijkt me afschuwelijk.
Mijn moeder had toch gewerkt voor
Garuda in een representatieve functie.
Maar ze was niet iemand die klaagde, ze
nam het leven zoals het was, omdat ze veel
had meegemaakt. Haar moeder is jong
overleden, haar vader in het kamp gestor
ven, toen werd ze opgevoed door haar oma
en later kwam ze in een weeshuis terecht.
Teleurstellend weerzien
Mijn moeder heeft precies dertig jaar in
Djakarta gewoond en precies dertig jaar
in Nederland. Toen ik samen met haar
naar Indonesië terugging, was dat heel
raar. Mijn moeder vond het verwonderlijk
dat ik me echt goed voelde, op m'n
gemak. Het was een weerzien met iets
wat ik niet kende, terwijl Indonesiërs toch
anders zijn dan Indische mensen. Maar
mijn moeder zelf was teleurgesteld, want
alles was anders. Zij ging op zoek naar
tastbare herinneringen; bepaalde plekken,
of er mensen nog leefden, dat soort din
gen, het graf van mijn opa.
Ik was 23 toen ze overleed. Nu is het heel
raar om zelf een kind te krijgen. Ik besef
dat als ik iets door wil geven, dat ik dat
nu alleen kan doen. Je kinderen kunnen
niet meer naar je moeder toe gaan. Ik zie
het aan m'n neefje, het zoontje van m'n
broer: echt een Indisch jongetje als je
hem ziet en dan vind ik het zo jammer
dat hij geen Indische oma meer heeft.
Voor mij vertegenwoordigt mijn broer
een stukje van mijn moeder en ik ook
weer voor hem.
Fotografie
Al heel jong was ik met fotografie bezig,
had ik de interesse om dingen vast te leg
gen. Ik had een liefde voor oude foto's, ik
kende Indië alleen van foto's. En de land
schapsschilderijen die bij iedere Indische
familie boven de bank hingen. Dat werd
zo'n droombeeld. Dus die oude foto's
intrigeerden mij al vroeg en later ben ik
op de kunstacademie fotografie gaan
doen.
Op de kunstacademie ben je heel erg met
je eigen ontwikkeling bezig, in mijn vier-
44 ste jaargang - nummer 6 - december 1999
'23
