De Indisc lie eeuw (slot) 1980-2000
DeWaerde
In de jaren tachtig en
negentig beginnen
Indische mensen meer
voor zichzelf op te
komen. Ze eisen erken
ning, erkenning voor
wat zij hebben door
staanvooral tijdens de
oorlog en de bersiap.
Na een lange periode van stil
te is er vrij plotseling veel aan
dacht voor de oorlog: demonstraties,
wetten, polemieken (waarvan die tussen
Rudy Kousbroek en Jeroen Brouwers
wel de beruchtste is) en natuurlijk boe
ken, 'een bandjir aan kampboeken,' zoals
historicus Cees Fasseur zegt: dagboeken,
herinneringen, naslagwerken, geschied
kundige werken...
Indisch monument
Achttien jaar na de eerste officiële her
denking in 1970, komt er een nationaal
Indisch monument, in Den Haag. Op
15 augustus 1988 wordt het onthuld
door koningin Beatrix. Drie jaar later
wordt bij ditzelfde monument Ruud
Lubbers besmeurd met een ei. Een reeks
van gebeurtenissen leidde dit incident in.
Op vrijdag 19 juli komt premier Kaifu
uit Japan naar Nederland. Hij legt een
krans bij het Indisch monument, alleen
zonder Indische toeschouwers. Die krij
gen zo geen kans om te demonstreren.
De krans wordt later in het water
gegooid. Als daarna, op 15 augustus,
Lubbers de herdenking bij het Indisch
monument wil bijwonen, gooit een man
een ei naar de premier. Ineens is de
media vol aandacht voor de Indische
zaak en Lubbers ook. Hij gaat rond de
tafel zitten met een aantal Indische orga
nisaties om erachter te komen wat er
leeft binnen de Indische gemeenschap.
In 1980 kunnen mensen die minstens
zes maanden geïnterneerd zijn geweest
tijdens de Japanse bezetting, eindelijk in
aanmerking komen voor backpay.
Eenmalig wordt 7500 gulden uitbetaald.
Je moet wel kunnen aantonen tien jaar
onafgebroken in Nederland te hebben
gewoond en inkomstenderving te heb
ben opgelopen door de internering.
Daarna wordt in 1984 de Wet
Uitkeringen Burger-Oorlogsslachtoffers
(WUBO) aangenomen, waar voor het
eerst ook slachtoffers van de bersiap een
beroep op kunnen doen. In 1986 volgt
de Wet Buitengewoon Pensioen Indisch
Verzet (WIV)Een bekroning van het
werk van de stichting Pelita, die zich al
meer dan een halve eeuw inzet voor de
belangen van Indische oorlogsslacht
offers.
Tweede generatie
In 1984 verschijnt Geen gewoon Indisch
meisjede debuutroman van Marion
Bloem en een van de eerste boeken van
de zogenoemde tweede generatie.
Misschien heeft Jeroen Brouwers
Marion Bloem geïnspireerd tot het
schrijven van Geen gewoon Indisch meisje
('Hoe komt het dat ik ben zoals ik
ben?')Haar boek heeft qua toon en
opzet wel wat weg van Bezonken rood.
Hoe dan ook, veel van de
onderwerpen die in Geen
gewoon Indisch meisje voor
komen, zie je bij andere
Indische schrijvers - zoals
Ernst Jansz, Jill Stolk,
Theodor Holman, Adriaan
van Dis en Alfred Birney -
terug. Daar waar de oude
re generatie in eerste plaats
als Nederlander voor vol
aangezien wil worden, lijkt
bij de tweede generatie de
nadruk op het Indische te
liggen, op het 'anders-zijn'.
Er komt ook een tweede
generatie literatuuronder
zoekers op: in '85 wordt de werkgroep
Indisch-Nederlandse letteren opgericht
en in Amerika verschijnt de Library of
the Indies, een twaalfdelige serie met de
beste Indische boeken, verzorgd door
E.M. Beekman. Twee jaar geleden ver
scheen diens Troubled Pleasures (of
Paradijzen van weleer vertaald in het
Nederlands)
Verenigingen, stichtingen, reünies, pasar
malams, stapels video's en talloze boe
ken: de aandacht voor Indië lééft. Met
het verstrijken van de tijd lijken de
meningen over onze voormalige kolonie
ook steeds genuanceerder te worden.
Misschien is dat ten dele te danken aan
het werk van de vele wetenschappers op
dit gebied: H.L. Wesseling, Cees
Fasseur, J.A.A. van Doorn, J. van Goor
en vele anderen. Wim Willems en Hans
Meijer tonen veel interesse voor met
name de Indische bevolkingsgroep.
(MvA/GOP)
ALS HET GRAFMONUMENT V
ONBEREIKBAAR VER V
Bent u niet meer in staat om zelf het graf van uw dierbare te onderhouden? Omdat u te ver weg
woont... Of het werk lichamelijk niet aankunt... Of misschien omdat u teveel door andere /aken in
beslag wordt genomen? Met respect verzorgt De Waerde zorgzaam onderhoud. Aan gedenktekens en
grafmonumenten waarvoor u zich als nabestaande verantwoordelijk voelt. Wilt u meer welen over
wat we voor u kunnen betekenen? Bel dan (079) 3313409. We staan u graag te woord
GRAViNIFRS
- .sd&eT rs>„yi,ec/ oops e/t/> y -
Adviesbeplanting onderhoud van grafmonumenten in heel Nederland.
44 ste jaargang - nummer 6 - december 1999
