I <2 rug in de tijd was iktoen ik
de foto 's van Bandoeng in het
oktoh ernummer hekeek op pagi
na 22. Ieritg in augustus
1QQ3, toen ik met mijn moeder
en echtgenoot een reis door Java
maakte op zoek naar de h ui zen
en plekken van weleer. We arri
veerden in Handling, de stad
waar ik geboren ben en op een
avond ontdekten wij het huis
dat in het artikel links bovenaan
geportretteerd staat. In mijn
reisverslag staat de ontdekking
van deze villa als volgt omschre
ven.
'Bandung, woensdag 25 augustus 1993.
Een avond in een hooggelegen villawijk
in Bandung, ergens achter de Jalan
Sangkuriang. We lopen nog een eindje
om, langs mooie woningen, die in
Aerdenhout of Wassenaar zeker niet
misstaan. Dan ineens een schildwacht in
uniform, geposteerd voor een parkachti
ge oprijlaan die toegang verleent tot een
villa van meer dan normale proporties.
Er schijn licht door fraaie glas-in-lood
ramen. Wat is dit?
De volgende middag zijn we weer op
dezelfde plek. Alles lijkt anders, doch
niet minder intrigerend. Aan wie
behoort dit buiten, wanneer is het huis
gebouwd en wie gaf daar opdracht toe?
Een andere militair dan gisteravond
geeft toestemming het park te betreden.
Fotograferen is verboden, want het
betreft hier een militair object.
Tot onze grote verbazing worden we
ineens uitgenodigd om binnen te
komen. Een militair leidt ons rond. We
kijken in kamers met meubels in art
déco-stijl, zien prachtige glas-in-lood
ramen met voornamelijk florale motie
ven en komen tenslotte aan de achterzij
de van het huis. De tuin loopt hier
terrasgewijs naar beneden. Geheel
onderaan, als afsluiting van het park zijn
in een halve cirkel, kleine woninkjes
gebouwd. Ook is er een tennisbaan en
een zwembad te zien. Op onze vraag
van wie deze villa geweest is, moet onze
gids het antwoord schuldig blijven. De
wacht loopt vervolgens met ons terug
naar de uitgang.
'Name house,' zegt hij en wijst op de
stenen zuilen die aan weerszijden van
het toegangshek staan. Op de ene zuil
staat 'Verboden toegang' en op de ande
re 'han...' - de rest is niet meer te lezen.
We leggen de wachter uit wat het eerste
woord betekent.
De volgende morgen lopen we nog even
naar het huis om er, vanaf het hek foto's
van te nemen. En terwijl Leo bezig is
met zijn camera, ontdek ik aan een paal
van het hek een keramieken bord met
daarop de tekst:
N. V. Algemeen
N.I. Architecten en
Ingenieurskantoor
Brinkman en Voorhoeve
Bandoeng
Wie weet hebben voorouders van onze
politici hier in Indië samengewerkt, iets
wat hun nazaten thans, in 1993, minder
goed afgaat.'
Eenmaal terug in Nederland begint het
speurwerk. Een boek over vooroorlogs
Bandoeng brengt meer duidelijkheid
over wie het huis indertijd bewoonde en
wie de eigenaar was: een rijke Chinese
koopman.
En dan plotseling, of het zo moet zijn,
bekijkt Leo het boek Backcloth van de
filmacteur en schrijver Dirk Bogarde.
Hierin staan pentekeningen van het huis
van de hand van de schrijver. In het
boek beschrijft Bogarde hoe hij na de
oorlog als Aide de Camp van generaal
Hawthorne tijdens diens verblijf in
Bandoeng een onderkomen, een
inkwartieringsruimte, moest zoeken en
toen op deze villa stuitte.
Een enkele zin uit het boek luidt: 'Eens
moet het wit zijn geweest, stralend wit,
scherp afstekend tegen het diepe blauw
van de hemel, een verblindend samen
spel van neo-Bauhaus en Chinese ele
menten...'
Nu, bijna vijftig jaar na dato, ziet de
villa, zoals de foto laat zien, er weer
stralend wit uit.
moessQn
Dirk Bogarde
34
RHP!
