Wil de echte moeder opstaan?
Tekst: Joy Tnyn
Tot lering, vermaak en eigen baat
Tekst: Lilian Ducelle
Recent kreeg ik als verjaarscadeau het boek Mevrouw mijn
moeder. Ondanks de lovende kritieken bleef er na lezing bij
mij een wrang gevoel achter. Is deze moeder beschreven
met kritische humor, met eigentijdse eerlijkheid?
Misschien. Met warmte en liefdevol respect? Neen!
De moeder komt naar voren als een arrogante ego-tripper,
die haar man genadeloos manipuleert, haar twee dochters
openlijk achterstelt op haar zoons, want die moeten
immers later voor moeder zorgen. Voorts worden de
dochters voortdurend met
elkaar vergeleken, welke ver
gelijking voor de jongste (de
schrijfster) steevast zeer
nadelig uitvalt. Haar bedien
den vroeger in Nederlands-
Indië werden beschouwd als
te verwaarlozen ballast en de
hele wereld om haar heen
was haar onbetwistbaar bezit
waarop zij alles straffeloos
kon afreageren.
In haar ouderdom maakte zij
haar thuisverzorgsters con
stant het leven zuur. Af en
toe krijgt de moeder nog wel
een schouderklopje of lief
woordje toebedeeld, wellicht
als doekje voor het bloeden.
Maar had dat bloeden niet
beter in enge kring kunnen
blijven? Tot mijn verbazing
heb ik Yvonne Keuls bij de
prijsuitreiking van haar boek
van het jaar 1999 horen zeg
gen dat zij haar moeder had beschreven zoals zij dacht dat
zij was en 'misschien was zij helemaal niet zo'! Maar even
goed was zij een vertegenwoordigster van de Indische
moeders uit haar tijd. Gezien de verkoop zijn er kennelijk
plenty Indische dochters die hun moeder in haar herken
nen. Ik wil daarom een lans breken voor die andere
Indische moeders, die ondanks hun fouten en beperkin
gen, met liefde, dankbaarheid en hormat worden herdacht
door hun dochters.
Tot slot vraag ik mij af, om wie het nou eigenlijk gaat in
dit boek: om 'mevrouw mijn moeder' of om de zo misken
de 'mevrouw haar dochter'.
In beide gevallen jammer voor de moeder en jammer voor
Yvonne Keuls.
- -
44 ste jaargang - nummer 7 - januari 2000
Bijna gelijktijdig grepen Joy Tuyn en ik naar de telefoon om
ons hart te luchten. Joy was me net even voor, ze nam me
windkracht 11 uit de zeilen, maaide hoogopgeschoten gras
voor mijn voeten weg. Voor mij blijven alleen de kostelijke
herinneringen aan die spectaculaire prijsuitreiking van 'Het
beste boek van het jaar'.
Nu zal 1999 de geschiedenis ingaan als het ergste rampjaar
van deze eeuw dus dat geldt ook voor het literaire aspect.
Verschillende jury's voor de diverse categorieën boeken.
Voor romans en verhalen zaten daar drie par
lementariërs, De Graaf, Rosenmöller en
Hedy d'Ancona. Ik kwam gewoon niet meer
bij toen De Graaf (D'66), Rosenmöller
(Groen Links) beleefd en eerlijk bekenden
het boek van Yvonne Keuls niet gelezen te
hebben, maar ze beloofden plechtig het als
nog te doen. Dank je de drommel, wat moet
je anders als een jury-schap je door de strot
wordt geduwd? Hedy d'Ancona dreutelde
zoals gewoonlijk wat onsamenhangende ver
zinsels bij elkaar. Wat mij betreft, heeft deze
dame na 'Aap-Noot-Mies' nooit meer één
woord gelezen omdat ze anders geen tijd
gehad zou hebben om minister van Cultuur
en Europarlementariër te worden. Een aan
doenlijk moment was de omhelzing van
Mulisch en Keuls, de twee 'Scheppers naast
God'. Er werd nog wat gegoocheld met per
centages en stemmen en toen kwam de
Moeder van Keuls als winnares uit de bus.
Ik herinner me dat de geadopteerde dochter
van Joan Crawford destijds na de dood van
haar moeder haar hart luchtte over de geeste
lijke en fysieke mishandelingen die ze als
kind had moeten verduren. Mommy dearest haalde twéé mil
joen exemplaren en werd ook nog verfilmd. Ik kijk dus uit
naar een tv-bewerking en natuurlijk de musical van Joop van
den Ende. Wieteke van Dort als moeder, Anneke Grönloh
als tante en Linda Wagenmakers als dochter.
Mochten deze opmerkingen nogal cynisch op uw overko
men, het heeft me toch op een zeer praktisch idee voor alle
uitgevers gebracht, namelijk: een passende bijsluiter bij elk
boek, net zoals u die bij alle medicijnen vindt. Dosering:
maximaal vier pagina's per dag, tenzij u denkt meer te kun
nen verdragen.
Gebruik: twee uur vóór de maaltijd, om eventueel optreden
van misselijkheid op te vangen. Bijwerkingen: Buikkramp,
jeuk, haaruitval, allergieën, aanvallen van woede, depressie,
slaap of slapeloosheid, nadelige beïnvloeding van de rijvaar
digheid.
Een zeer praktische suggestie lijkt me. Liep ik al een poos
mee rond nog vóór ik Mevrouw mijn moeder las. Als ik mijn
auto nog had en mijn rijbewijs niet was verlopen, wie weet
lag ik nu voor pampus in het ziekenhuis.
Mevrouw mijn moeder, door Yvonne Keuls
Ambo: 264 pag. (paperback)ISBN 90 263 15 848,
prijs 29,90
39
j» tv a i
