(1743-1750)
Gustaaf NX illem b aron van Imboff
Gouverneurs-generaal van Nederlands-Indië
Tekst: Leo van Putten
Op 8 augustus 1 705 werd te Leer aan de Eems, in het gezin van
Willem LIen drih van Imhoff en Isabella Sophia van Boreel, de klei
ne Gustaaf Willem geboren. Op zijn achttiende jaar vertrok hij
naar Amsterdam waar hij, gebruik makend van de invloedrijke ver
wanten van zijn moeder, snel een plaats verwierf binnen de ki mgen
van de VOC. I)e bewindhebbers maakten kennis met de ambitieuze
jongeman die een grote invloed zou gaan uitoefenen op het wei k
van de compagnie.
Van Imhoff was een ondernemende
landvoogd die, eenmaal in Batavia,
voortvarend aan de slag ging.
Voor het zover was, kreeg hij
als raad van Indië te maken
met de geruchtmakende
Chinese opstand. Na 1722
stagneerde de suikerexport
naar Perzië, waardoor een
belangrijk deel van de werk
gelegenheid voor met name
de Chinezen terugliep. De
daarop volgende malaise
dreef de Chinese bevolking
van het platteland buiten
Batavia tot wanhoop.
Gouverneur-generaal
Valckenier trad weinig effec
tief op en wist niet te voorko
men dat de angstgevoelens
van de inwoners van Batavia
zich richtten op de Chinezen
binnen de muren. Een ware
slachting volgde.
De Hersteller
Valckenier schoof de schuld
in de schoenen van Van
Imhoff en twee andere leden
van de raad van Indië. Van
Imhoff werd in de boeien
geslagen en ter berechting
gezonden naar Holland.
Daar aangekomen wist deze
echter de bewindhebbers
ervan te overtuigen dat de schuld bij
Valckenier lag.
De bewindhebbers waren intussen onder
de indruk gekomen van zijn ingebrachte
voorstellen tot verbetering en herstel van
de VOC-macht in Azië. Zij zonden hem
als nieuwe landvoogd naar Indië. Bij aan
komst in Batavia ging Valckenier als eer
ste in de boeien. Later zou de
geschiedenis laten zien dat Van Imhoff
niet minder aansprakelijk was geweest
voor de Chinezen opstand dan
Valckenier!
De Heeren XVII hadden zoveel vertrou
wen in Van Imhoff dat zij hem met een
nieuw oorlogsschip naar Batavia hadden
gestuurd met de symbolische naam De
Hersteller.
In Indië ging hij direct aan het werk,
maakte reizen door Java en nam vele ini
tiatieven. In rap tempo werd begonnen
aan de bouw van een nieuw hospitaal in
Batavia. Een Latijnse school
en een nieuw seminarie voor
de opleiding van predikanten
verrees. De eerste krant in
Indië zag onder zijn bewind
het licht: de Bataviasche nou-
vellen. Ook kwam er een
marine-academie om een
beroepsopleiding te bieden
voor het kaderpersoneel van
de vloot. Waar kwam die
ijver vandaan?
Mestiezenciiltuur
Toen Van Imhoff aan het
bewind kwam, was er een
samenleving ontstaan met
eigen gewoonten en gebrui
ken. Veel van de Europese
inwoners waren inmiddels
geboren in Azië of door
Aziaten opgevoed. Ook de
Aziatische gewoonten had
den de samenleving beïn
vloed. De oriëntatie op de
Nederlandse cultuur was
sterk verwaterd.
Van Imhoff was de mening
toegedaan dat deze gevestig
de mestiezencultuur een halt
moest worden toegeroepen.
In dat standpunt passen veel
44 ste jaargang - nummer 8 - februari 2000
39
