Bosamto (de Bogforse versie)
Tekst: Bert Simon
From Bogor genlis with love
Dear hearts and gentle people
Als Moesson in mijn handen
komt, is het eerst wat ik doe: tjari
Poirrié's perikelen sampai dapet.
Onze Nat King Cole zou eigenlijk
voor hem moeten zingen:
nforgettahle the wag you write,
in plaats van Unforgettehle the
way you are. Memang, epis tels
deze djago pena dan tinta zijn
culinair-literair, de hidoeng pesek
van de ikan mas. Hoeloe ajam op
zijn pelopor pet deze! Maar nu
terug naar onze vriend Hosamho
uit de schemerige oerwouden en
het aan kleine, grote en gevaarlij
ke rivierenrijke werelddeel Afrika.
In het oude Buitenzorg gaat bij de vier
sprong Oudemansgracht en Gang Baroe
een stenen bruggetje over de van kleine
kali tot sloot gepromoveerde Tjibalok. Dit
bruggetje was het sociale meeting point van
de jonkers en andere jeugdige leden van
de Bogorse adel die in Gang Baroe woon
den.
Na het avondeten kon het op de zaterdag
avond tussen acht en tien uur in deze
openlucht Paradiso heel gezellig en gepast
luidruchtig zijn.
Wattemeer als Alex van Riteenen (Lexi)
zijn ukelele bij zich had en de grotere
boengs gaan botje bij botje foor kopen kat
jang, kenteng kemili (kentang itam) en
djagoeng reboes bij Pak Adoeng. Mag niet
gorengan, want anders keelnja droog en
straks kenniet meezingen, kreunen of
bromtollen. Masa je heloof?
Bo samho liajijog'o en joegedet
Om half tien gaat de fluit van meneer
Hofman van de gasfabriek met de bood
schap: 'Hoort gij die fluit met lieflijke
klank. Ons weer naar huis roept, tot bede
en tot dank, ensopor ensopor?' (Uit: Kun
je nog zingen, zing dan mee).
Volgens de wetten van desa Batoetoelis
moeten we om tien uur thuis zijn voor een
bezoek aan Dewa Morfeus, heerser van
Poelau Kapoek.
Liedjes als 'Daar bij die molen', 'Sarie
Marijs', 'Little man you had a busy day',
'Sleep baby sleep' en andere tot de in
1933 top tien behorende songs, werden
met veel elan gezongen op het bruggetje.
En dan, tijdens een adempauze, horen we
plotseling achter ons en de brug, de sten
torstem van Jan 'Pakodjan' Manuputty die
ons van achteren had beslopen: 'Bosambo
hajijogo en joegedet.'
En toen deed onze weergaloze en onver
getelijke verteller Jan Pakodjan op zijn
niet na te bootsen manier met veel articu
latie van hoofd, ogen, mond, neus, han
den, vingers, voeten en andere
lichaamsdelen, met veel tambah boemboe
het verhaal over de film Sanders of the
river, die hij net in de Centrale Bioscoop
had gezien.
Het ging over de Britse bestuursambte
naar, bwana Sanders, die vaak op tournee
was in een van de vele rivieren rijke
Britse kolonies in Afrika, net als bij ons
vroeger de controleur Binnenlands
Bestuur in Borneo met de kali's Kapoeas,
Barito, Mahakam, en anderen. Bosambo
was trouw tot in den dood de lijfwacht,
Bijkans vielen we van schrik van het brug
getje. Immers, Jan had een stem a la toean
besar Goentoer, de beroemde en beruchte
gouverneur-generaal, Herman Daendels
van de Grote Postweg die van Anjer naar
Panaroekan loopt.
Een erfenis overgehouden uit de tijd dat
Jan als rechtgeaarde anak kompenie van
het veertiende Bataljon Infanterie het com
mando voerde over een elitaire groep van
jeugdige Ambonese, Menadonese en ande
re inheemse KNIL-generaals in den dop.
Dard anel
Toen dit plaats vond, was Jan chauffeur en
manusje van alles voor de heer De la
Rambelje, de agent van Blom van der Aa-
verzekeringen in Bogor.
'Lho Jan, apa itoe, Bosambo hajijogo en
joegedet?'
kok, hutier, geweerdrager, et cetera, et
cetera, van zijn bwana Sanders.
In het oude KNIL heette zo'n duizend
poot dardanel. Als de roeiers hun uitge
holde doerianboom langs de boorden van
kali Zambesi voortpagaaiden, fungeerde
Bosambo - vertolkt door Paul Robeson
met zijn wereldberoemde basstem - als
voorzanger met zijn: Hajijogo en joegedet,
wat volgens onze Jan van het Engelse Hai
you go and you get it was, katanja! We
hingen aan zijn lippen.
Oost-Bogfors doof
Jan wist deze actiefilm zo subliem weer te
geven, dat, toen de fluit van de gasfabriek
stipt om half tien zijn roep deed horen, we
op dat moment totaal oost-Bogors doof
waren.
Om half elf werden we tijdens deze pre-
44 ste jaargang - nummer 12 - juni 2000
17
