-
moessQn
let Damescompartiment Online
In het 'damescompartiment' van de Indisch-Nederlandse letterkunde
horen slechts vijf schrijfsters thuis, meent Rob Nieuwenhuys in zijn
Oost-I, iaische Spiegel. In de rest van de deftige letterentrem reizen ken
nelijk alleen heren. Maar wat Indische, Nederlandse en Indonesische
schrijfsters over de Oost publiceerden, han vele treinen vullen.
Om meer aandacht te besteden aan deze bijzondere auteurs gaat op
september een internet-site open, getiteld het Damescompartiment
Online. Inderdaad, een geuzennaam. liet is de bedoelincj dat ia da loop
dar jaren iedere sell rijfster een horte biografie met foto hrijgt, een over
zicht van haar Indische werk met daaruit enkele fragmenten online.
Aloes son ondersteunt dit initiatief door regelmatig een sell rijfster aan u
voor te stellen. 1 'o/geude heer is dat Anme Eoore (1847-13Q0).
dij werd naar de prullenmand verwezen door P./1. Damn en geroemd
door Eddy du Perron, zij schreef toneelstukken, romans, feuilletons en
brieven. Wie was deze vrouw, geboren in een Betuwse pastorie en
gelukkig geweest in India?
Ems op het Internet
Meer lezen over Ems? Surf dan naar: Ems van Soest
http: www.xs4all.nl/~vilan/ems.htm
Als glamour-queen; de gevierde schrijf
ster
Zo schreef ze in Een Wajang in Gods
handen (1946) fel over Indische NSB-
ers en intimidatie van vrouwen door
Japanners en in V voor Nicoly (zr. jr)
kwam getob voor met textielpunten,
evacuaties en ongewenste maar onver
mijdelijke inwoning. Ems had al eerder
laten zien hoe veelzijdig haar talent was.
Het prachtige Theeland (1938), de voor
loper van romans als Hella Haasse's
Heren van de thee, was daarvan een
Een heet dierbaar portretje met haar
moeder, Emma van Soest-van
Angelbeek.
overtuigend bewijs. Ems: 'Ik voelde
gewoon, dat ik méér kon.'
Maar het publiek wilde in haar alleen de
zorgeloze meisjesboeken-schrijfster zien.
De waardering bleef uit. Daarop rechtte
Ems haar rug en ging weer naar kan-
36
Aan dit bureautje schreef Ems waarschijnlijk op de
Corona- typemachine haar succesvolle boeken.
zaam, en alleen door zuinig te leven kon
ze af en toe op reis, om nieuwe indruk
ken op te doen. En op iedere verjaardag
dacht ze verlangend terug aan haar
ouders en haar twee broers, allen overle
den, maar in haar hart nog steeds aan
wezig. Of ze ooit weer echt zou
schrijven, betwijfelde ze: 'Zal ik er ooit
nog de inspiratie, de discipline, de kans
toe krijgen en zal ik ooit bestand zijn
de venijnen te weerstaan van de hui-
In 1984 overleed
Ems. De laatste
periode van haar
leven was eenzaam
geweest, maar had
wel de troost
gebracht van het
weer kunnen schrij
ven, en dat juist over
de gelukkigste tijd,
vroeger, in Indië. Alsof ze zoiets voor
zien had, noteerde ze in 1932, als pas
gedebuteerd schrijfster, in haar Op den
achtergrond'. 'Ze zou schrijven, zich aan
dat allerliefste werk wijden, dat werk, dat
haar een tweede leven gaf als het ware,
het werk, waaruit ze altijd weer nieuwe
moed kon putten'.
Met dank aan Lilian Ducelle voor alle
foto's.
toor, ditmaal dat van een Haags ministe
rie.
Tong long
De jaren zestig en zeventig waren moei
lijk. Haar ogen gingen achteruit - een
ramp voor een schrijfster - ze was een-
digen critiek?'
De kans kwam. Op verzoek van Lilian
Ducelle, destijds redacteur van Tong
Tongbegon Ems in het blad over haar
Indische jaren te publiceren. De thee-
geur op de onderneming, de pracht van
de tjemara-bomen, de elegante jurken
die mama voor haar
maakte, de lagere
school - alles even
dierbaar. Er kwamen
brieven van lezers,
vol herkenning en
sympathie.
