prr-T^-.rT:
Wat ik laatst hier in een aanpalend dorp aan briese volksdansen heb
gezien, sloeg alles. Misschien ben ik een beetje bevooroor deeld, want
ik heb wat met briezen. I)at komt waarschijnlijk doordat we vroeger
in het Bandoengse zulke goede ervaringen hebben gehad met het
briese C)VW-bataljon I-Q 1\I. briezen zijn niet van die zemelaars, dn
springen er meteen bovenop, als het moet of mag. Bovendien doen ze
me denken aan de onverschrokken krijgers, die je vroeger op die kh
renplaten aan de muren van het klaslokaal zag. Die verstild
straalden een woestheid uit, waar ik vaak helemaal van in trance
raakte. Kreeg ik weer op m 'n donder.
eu-
e mannen
hoi toi
Dansen kunnen ze dus ook, die Friezen.
Zelfs tot op vrij hoge leeftijd, dat bewezen
de mannen en vrouwen van die volksdans
groep. Ze wisten het publiek helemaal voor
zich te winnen. Leuk was trouwens dat de
toeschouwers bij het optreden betrokken
werden en een keertje mochten mee dan
sen. Zoiets veroorzaakt altijd een boel hilari
teit. Vooral als de dansers en danseressen
de zaal inlopen om met gespeelde kieskeu
righeid een partner uit te zoeken. Mij
breekt dan altijd het angstzweet uit, probeer
ik me zo klein mogelijk te maken en klamp
me met handen en voeten aan m'n stoel
vast. De struise Friezin, die toen met rui
sende rokken op me af stevende, moet dat
gemerkt hebben, want ze wijzigde op het
laatste moment haar koers en enterde mijn
buurman. Die arme drommel had 't niet
meer, maar moest er toch aan geloven. Na
afloop netjes door de Friezin teruggeleid,
plofte hij op z'n stoel en draaide zijn rood
aangelopen gezicht naar me toe. 'Foi foi, is
me dat zwoeg'n, kearl', steunde hij. 'De
leste keere da'k an 'ne volksdans heb mee'e-
doan was joare geleje, doarachter, mee'ne
menarie. Moar toen was'k nog jonge en
ha'k nog niet zulke stramme been'n.' Hij
gaf me een knipoog en vervolgde samen
zweerderig: 'En toen ha'k ok gin old wief as
partner, moar een krimmeneel skoon
deernke mee pikzwarte ogen in de koppe
en van die witte blommekes in de hare.'
Zijn naast hem zittende wouw kon er niet
om lachen. Waarom, snapte ik op dat
moment nog niet.
Gedicliies slïriev'n
Uit beleefdheid woeg ik de man waar hij
'doarachter' gezeten had. 'In een darpje op
Sumatra, mee van die holtene poalhuuz'n
en narges ok moar een lanteernpoale te
bekennen', lachte hij. Maar daarna wat ern
stiger: 'Toen wiele doar kwamen hadden
die minsen helegaer niks as lomp'n en
luuz'n an ut lief. Ze hadden ok veul last van
meiaria en de kleine kinder hadden van die
allebarstens dikke buukskes. Onze hospik
hef doar ok grobaks vol melariapillen uut-
edeeld. Minsekinder, zoveul arremoei en
élend hadden wiele nog nooit ezien. Moar
gangs wiele veur eten en mediciene hadden
gezorgd, ging ut veul beter met ze.' De
man zweeg even en ging toen verder: 'Een
half joar zien wiele doar ewès, moar veur
mien gevuul lieken ut wel tien joar. Er was
ok helegoar niks te beleve as petroelje
loop'n in de rimboe en wachtklop'n.
Verveelde ge oe verder dood. Allenig as er
menarie was in de pendopo, dan konde ge
oe 'n bitjen vermoake mee de jongeluu van
het darp. Gedichies skriev'n noar de gadis-
jes an den'euverkant van de vloere.
Skreev'n die terugge en snapte ge d'r gin
mieter van, moar da was bes geinig. Mos je
as manskearl ok nog meetandakken en hiel
den die giechelkonte je veur de gekke.
Vonde ze leuk, um zo'n stieve blanda op
z'n seldoatekissies te zien rondstuntele.'
Hij wachtte even en zei toen een beetje sip
glimlachend: 'Toen wiele doar wegginge,
zien doar ok bes wat traantjes geloate.
Wat'ne tied, dat vergeet ge van oe leve niet.'
Zawel
Zit je raar te kijken, omdat zo'n man het
over gadisjes en pantoens heeft, en je zelf
ook weieens hebt moeten 'tandakken' tij
dens een tari-menari. Uitgerekend op
Sumatra, in net zo'n 'darpje'. Toen ik hem
dat vertelde, klaarde zijn gezicht op en
woeg waar ik gezeten had, maar toen
kwam zijn wouw tussenbeide. 'Loat noe
moar Arie', zei ze zacht, 'het is al zó lange
eleën, ut komp toch niet weeromme. En
misschien is meneer wel in 'n heel aander
darpje ewès. Is ut niet zo meneer?'
Ze keek me wagend aan en knikte bijna
onmerkbaar, alsof ze me verzocht met haar
in te stemmen en het onderwerp te laten
rusten. Dus gaf ik haar gelijk en zei dat
Sumatra erg groot is en een heleboel van
die darpjes telt. 'Zawel', zei de man onver
wacht bars en deed er verder het zwijgen
toe. Toen hij in de pauze naar het toilet
moest, sprak zijn vrouw mij weer aan:
'Mien Arie wil zo gearn euver wogger pro-
aten, moar'e kan er helegaer niet teeg'n.
Dan wordt'e altied een bitjen kribbig. Dat
hef'e de leste joare steeds vaker, moar deur
die misere in Indoneesje en al dat gepraat
euver oorlogsmisdaden en verontskuldigin-
gen is het nog veul arger eworden. Soms
begint'e midden in zien sloap dinge te
skreeuw'n die'k niet kan verstoan. De dok
ter hef ok ezèg dat'e het allemoal mot loaten
rusten, moar dat kan'e niet.' En na even
nagedacht te hebben: 'Vannach zal'e wel
weer goan spook'n.' Ze wilde nog meer
zeggen, maar Arie kwam er alweer aan. Het
gesprek werd niet meer voortgezet. Na
afloop van de dansdemonstratie liepen we
gezamenlijk de zaal uit, maar in de drukte
bij de uitgang raakte ik ze kwijt. Op de par
keerplaats aangekomen, zag ik ze weer. Ze
liepen niet ver voor me uit. Tot mijn verras
sing bleef de man opeens staan en keek
zoekend om zich heen. Toen hij me zag,
stak hij zijn hand op en riep: 'Slamat djalan,
ouwe sobat, loat ze allemoal moar verrek'n.'
45 ste jaargang - nummer 9 - maart 2001
Foifoi
ie
15
