50 jaar MoluMeers
in Nederland
'Applaudisseer niet op de kade'
door Wim Manuhutu
'Applaudisseer niet op de kade.' Dat advies paf de stichting Helpt
Ambon in Nood aan haar sympathisanten, enhele weken voordat
het eerste transport met Ambonezen in Nederland zou arriveren.
De Ambonezen, zoals Mo!likkers toen nog werden genoemd, kwa
men immers naar Nederland, omdat ze niet naar hun vader land
konden. Dat in 2001 stil zou worden gestaan bij het vijftigjarig ver
blijf van Molukkers in Nederland, kon nog niemand bevroedden.
In het eerste halfjaar van 1951 zetten
twaalfeneenhalf duizend Molukkers -
voor het grootste deel ex-KNIL militai
ren en hun gezinnen aangevuld met klei
nere groepen marinepersoneel en
burgers - voet op Nederlandse bodem.
Molukse militairen hadden in het zicht
van de opheffing van het KNIL de
keuze gekregen tussen demobilisatie of
overgang naar het federale leger van
Indonesië, de APRIS (Angkatan Perang
Republik Indonesia Serikat)
RMS
De onderhandelingen tussen Molukse
militairen en de Nederlandse en
Indonesische regeringen over een over
gang waren nog gaande, toen op Ambon
op 25 april 1950 de Republiek der Zuid-
Molukken, de RMS, werd uitgeroepen.
De meerderheid van de militairen sym
pathiseerde met de RMS, waardoor een
overgang naar het Indonesische leger
problematisch werd. De militairen wil
den terug naar Ambon, iets wat voor de
Indonesische regering onaanvaardbaar
was zolang de strijd tegen de RMS nog
aan de gang was. Ook hun tweede
keuze, Nederlands Nieuw-Guinea, was
voor Indonesië niet acceptabel.
Tegelijkertijd leverde de aanwezigheid
van de Molukse militairen en hun gezin
nen - bewaakt door Nederlandse militai
ren - op Indonesisch grondgebied in
toenemende mate spanningen op. De
Nederlandse regering probeerde de mili
tairen ter plaatse te ontslaan, maar dat
werd verijdeld door een kort geding in
december 1950. Daarop werd begin
1951 gekozen voor een tijdelijke afvoer
van de militairen naar Nederland.
Nederland koesterde de hoop dat de
militairen - eenmaal letterlijk en figuur
lijk afgekoeld - uiteindelijk eieren voor
hun geld zouden kiezen en naar
Indonesië zouden terugkeren. Van
Molukse zijde bestond de hoop dat men
in Nederland via de rechter alsnog
afvoer naar Nieuw-Guinea zou kunnen
afdwingen.
Isolatie
Bij de aankomst in de Schiehaven in
Rotterdam of in het demobilisatiecen
trum in Amersfoort, kregen de militai
ren de mededeling dat ze met
onmiddellijke ingang uit militaire dienst
waren ontslagen. Dat besluit heeft de
verhouding met de Nederlandse over
heid van meet af aan negatief beïnvloed.
Ook de regering zelf gaf, weliswaar pas
in 1978, toe dat het ontslag, hoewel for
meel juridisch juist, in psychologisch
opzicht niet erg verstandig was geweest.
45 ste jaargang - nummer 9 - maart 2001
Het eerste transport van
1500 Molukkers arriveer
de op 21 maart in de
haven van Rotterdam met
de Kota Inten.
Voor het laatste transport
zou hetzelfde schip wor
den ingezet (collectie
MHM).
M.S. ..KOTA INTEN" KONINKLIJKE ROTTERDAMSCHE LLOVD
