Over tijgerjacht en
tij oe rme n se n
En al bij de eerste kennismaking vroeg ik
brutaal wat zijn mixing was van voorou
ders, vanwege zijn neus.
'Je bent niet de eerste die dat vraagt,'
glimlachte hij. 'Mijn vader was een
Armeen en klapperplanter in West-Bali.
Daar ben ik geboren. Mijn moeder was
een Baüsche; vandaar mijn Indonesische
uiterlijk met een Armeense neus en bor
stelige wenkbrauwen.'
Jack Vardon en ik raakten bevriend en hij
speelde tijdens de laatste Pasar Malam
Besar de rol van Nyong in de reading Het
verhaal van Nyong de botenbouwer dat ik
schreef en regisseerde naar het boek De
tuinen van Tuan Allah van Aya Zikken.
Na de repetities vertelde Jack mij over zijn
ouders en zijn jeugd in Indië en
Indonesië.
Het was op een van die stille avonden,
toen het Sport-café bomvol zat vanwege
een belangrijke voetbalwedstrijd, dat Jack
uit zijn diplomatenkoffertje wat oude
foto's haalde en kopieën van wat kranten
artikelen. Hij begon te vertellen over zijn
Bali van de jaren dertig en wij luisterden
en keken naar de foto's.
1 ijgjermensen
Nog geen zeventig jaar geleden liepen de
tijgers rond Goenoeng Goendoel en
doden mensen en beesten, die ze oppeu
zelden. Jack's vader ging op tijgerjacht en
soms ging Jack als jongetje van nauwelijks
45 ste jaargang - nummer 9 - maart 2001 39
Arakiel Chetter Vardon
bij het tampatje in de
boom.
tien jaar oud mee. Nu zijn
de tijgers bijna uitgeroeid
en is het jagen verboden.
Vage verhalen van mijn
familie, met name van
mijn neef Ton Schilling
kwamen vanuit mijn her
inneringen omhoog.
Tijgers? Ton vertelde mij
vele malen dat verhaal uit
zijn boek Tijgermensen van
AnaiI Dus vroeg ik:
'Hebben jullie wel eens
gehoord van de tijger
mens? Of van de orang
tjindakoe, de varkens
mens?'
Ngelmoe gadongang. Die
wonen in Palembang.
Ergens tegen de hellingen
van de Dempo in de
Bovenlanden. Ja zeker!
Het zijn gewone mensen,
Avonturen van een klapperplanter uit West-Bali (I)
door Arakiel Chetter Vardon, ingeleid door Corrie Bos
Enige jaren geleden ontmoette ik
Jack Vardon tijdens de Pasar
Malam Pesar en daarna nog vele
malen. Hij viel mij op door zijn
rustige uitstraling. Op en top een
Indischman, maar toch ook net
weer met. Ilij leek een keetje op
mijn vader, alleen... die neus, dat
klopte niet met zijn Indisch voor
komen.
maar ze kunnen zich in tijgers verande
ren, net zoiets als een weerwolf, dat ken je
toch wel van die films? Ze zouden eens
een film moeten maken over de tijger
mensen van Palembang. Iedereen wist dat
de mensen die daar woonden de macht
hadden om een tijger te worden. Die
mensen zijn te herkennen aan het gleutje
in hun bovenlip. Echt waar. Overal waar
tijgers waren, wist men over de ngelmoe
gadongan. Daarom werden tijgers met
respect benaderd en alleen in geval van
uiterste nood gedood. Behalve op Bali!
Op Bali werd men niet beïnvloed door
zulke verhalen en ging men op tijgerjacht.
Dat wil zeggen, de vader van Jack Vardon
ging op tijgerjacht! En niet alleen voor zijn
plezier, maar ook omdat de bevolking
hem verzocht tijgers te doden die regel
matig mensen aanvielen. Arakiel Chetter
Vardon, een Armeense avonturier uit
Perzië op een van zijn reizen in Indië
beland en daar gebleven, was een bekend
persoon in Indië. Ik laat Arakiel Vardon
graag zelf aan het woord op de volgende
bladzijde.
Jack Vardon met Tino Liatnv als Nyong
in Het verhaal van Nyong de botenbou
wer.
