Jan Filet
Tijdens de oorlog was Jan Filet
(Batavia, 1 QOO) te werk gesteld
in Japan. Boor een geluk over
leefde hij de atoomhom, maar
hij stierf uiteindelijk nog relatief
jong, in 1 Q55. Zijn neef en
nicht willen nu graag meer te
weten te komen over zijn tijd in
Japan.
door Jenneke van Ham
en Hugo van der Kaay
Jan Willem Robert Filet werd op 8
maart 1900 te Batavia geboren en groei
de op in Meester Cornelis. In 1916 ging
hij naar Nederland waar hij zijn oplei
ding tot onderwijzer voltooide. Jan was,
zoals uit zijn loopbaan blijkt, een onder
wijzer in hart en nieren. Volgens voor
spellingen van zijn moeder zou Jan op
zee een 'roodharige vrouw' ontmoeten,
waarmee hij later zou trouwen. Na zijn
studie ontmoette Jan op de bootreis naar
Batavia in 1922Jansje (Jenny) Schuil,
die voldeed aan de omschrijving van zijn
moeder. Jan trad in dienst van de over
heid en zijn eerste standplaats werd
Sigli, Atjeh, waar hij werd aangesteld als
hoofd van de Openbare Europese
Lagere School. Toen hij daar Jenny
Schuil opnieuw ontmoette, wist Jan dat
zij zijn vrouw zou worden, zoals hij dat
later aan een van ons vertelde. Ze
trouwden te Sigli op 8 september 1927.
Zijn verdere loopbaan bij het onderwijs
bracht hem door bijna geheel Indië:
Lasem (elders in Atjeh), Paré Paré op
Celebes, Batavia, Samarinda op Borneo
en Singaradja op Bali.
Gelul?
Na de Japanse aanval op Pearl Harbor in
december 1941 werd Jan, zoals zo velen,
opgeroepen voor de landstorm. Welk
onderdeel is ons niet bekend. In januari
1942 was hij in Soerabaja waar foto's
van Jan en Jenny werden gemaakt door
fotograaf Nikola Draculic. Reeds in
maart/april 1942 volgde het vervoer naar
Japan als krijgsgevangene. Waar hij pre
cies terechtkwam, is ons niet bekend.
Wat wij van hem vernamen, is dat hij
geluk heeft gehad: het krijgsgevangen
kamp waar hij was geïnterneerd, werd
door een bergrug gescheiden van een
der steden die in augustus 1945 door
een atoombom werd getroffen.
Voor zover wij weten, werd hij pas eind
1945 op Java herenigd met Jenny. In
februari 1946 volgde nog een korte aan
stelling aan de Gouvernement Willem I
School te Bandjarmasin, Borneo. In het
voorjaar van 1947 repatrieerden Jan en
Jenny naar Nederland op de Boissevain
en vestigden zich uiteindelijk in
Heemstede. Jan en Jenny hebben zich
altijd ingezet voor de jeugd en hun
opvoeding. Helaas hebben ze zelf geen
kinderen gekregen. Jan overleed, veel te
jong, op 5 februari 1955.
Oproep
Hierbij doen wij een oproep aan hen die
Jan Filet in de periode van maart 1942
tot eind 1945 hebben gekend. Wij stel
len het zeer op prijs als u ons deelgenoot
wilt maken van uw ervaringen met hem
gedurende die periode.
Jenneke van Ham en Hugo J. van der
Kaay, Jacob de Witstraat 2, 2102 BM
Heemstede, tel./fax: 023 - 52 88 907.
Pasen in Japan
Wij vlieden de planeetflank om in
tomeloze vaart,
De haren slaande in de wind, de ogen
toegeknepen,
De armen om het jachtig hart
krampachtig saamgeknepen
Om de schaamle schatten in een voos
bestaan vergaard.
Verachtelijke duisterlingen zijn we; naar
de aard
Dieven en rovers. We ontfutselen elkaar
geslepen
De prooien, die wij naar onze benepen
holen slepen,
Waar ze tegen mot noch roest beveiligd
zijn bewaard.
Geloof! Meer dan alarm is 't een rappel,
een lichtflits, die
De donkerte als in noodnacht splijt en
slaap in waak verkeert.
Geloof! Herken de gloed, die door
't geweten breekt en zie!
Wij vlieden de planeet om en blijven
onbekeerd
Wie ziet ook in smadelijk bedrijf op
Golgotha
In wezen Uw barmhartigheid, Uw liefde,
Uw genae?
- Uit de nalatenschap van Jan Filet.
46 ste jaargang - nummer 2 - augustus 2001
13
