Bron 1: Foto uit: Ewald Vanvugt: Een propagandist van het zuiverste water. H.F. Tillema (1870-1952) en de fotografie van
tempo doeloe. Amsterdam, 1993, pagina 32.
niale verhoudingen twee kenmerken en ondersteun die
telkens met een beeldelement.
6 (lmavoC:32) Gebruik bron 2.
a Welk bedoeld gevolg van de Ethische Politiek blijkt uit
de bron?
b De bron geeft een ontwikkeling weer. Deze ontwikke
ling had een onbedoeld gevolg voor het Nederlandse
gezag. Leg uit welk onbedoeld gevolg deze ontwikke
ling had.
Bron 2: Herkomst van het aantal leerlingen dat een diploma
haalde van de middelbare school in Indonesië.
Europeanen
Indonesiërs
1910-1914
49
4
1920-1921
141
11
1924-1925
261
32
1929-1930
252
157
(2vwo:22) Gebruik bron 3. Enerzijds is in het perso
neelsbeleid van de Nederlands-Indische spoorwegen de
driedeling in de Indonesische samenleving te herkennen,
maar anderzijds wijkt zij daarvan af.
a Geef van beide een voorbeeld.
b Geef een verklaring voor de beschreven verandering in
het personeelsbeleid.
Bron 3: Een beschrijving van de spoorwegen in Indonesië in
1918: 'De Nederlands-Indische spoorwegen hadden
in 1918 in dienst: 179 (6 ambtenaren (hoger
kantoorpersoneel) in Europa geboren, 564 (20
ambtenaren in Indië geboren, met inbegrip van 37
"inlanders", en verder 2071 (of 74 beambten
(zoals machinist, stationschef, conducteur), steeds
"inlanders". Voor de vervulling van de betrek
kingen van chef en van degenen, die deze meer
direct terzijde staan, komen in de regel bij voorkeur
in aanmerking personen, die reeds in Europa bij
spoorwegen werkzaam zijn geweest. De onderge
schikte administratieve betrekkingen van klerk tot
stationschef worden gewoonlijk vervuld door in
Indië geboren zoons van Europese ouders of vaders.
Voor de betrekkingen, waarvoor handenarbeid ver
eist wordt, komen bijna uitsluitend inlanders in aan
merking, terwijl inlanders en Chinezen ook kunnen
opklimmen tot machinist, onder-opzichter, haltechef
en klerk 2e klasse. Sedert 1917 worden ook inlan
ders, die aan bepaalde eisen voldoen, in ambte
naarsbetrekkingen toegelaten.'
(Ontleend aan: J.A.A. van Doorn: De laatste eeuw
van Indië. Amsterdam, 1995, pagina 47.)
Tom van der Geugten (Bandung 1952) is Indisch
historicus en lerarenopleider bij Fontys Hogescholen
Tilburg.
46 ste jaargang - nummer 2 - augustus 2001
(Uit: C. Fasseur: Geld
en geweten, deel 11. Den Haag, 1980, pagina 184)
