WT.
Het Familie Boek®
hoofdstuk 'Een sociaal-culturele erfenis'
uitvoerig in op deze schrijver-journalist
en noemt hem 'een wakker geweten'.
'Tjalie Robinson is een voorloper die
literatuur en cultuur van de Indische
migranten in brede zin ging vastleggen.
Hij heeft zijn gave om te vertellen in
dienst gesteld van de brede gemeen
schap. Robinson is zondermeer een
unieke stem in de Nederlandse literatuur
en journalistiek. Hij zag al vroeg het
belang in van het culturele erfgoed en
het behoud van de eigen identiteit. Die
man verdient een monument.'
'Robinson paste niet in een van de zui
len', vervolgt Willems. 'Hij probeerde
Indo's en "totoks" te verenigen. Deed
ontzettend veel aan gemeenschapsvor
ming. Hij heeft veel gezaaid dat later tot
wasdom is gekomen. Zoals het blad Tong
Tonghet huidige Moesson. Ook heeft hij
aan de wieg gestaan van de Pasar
Malam Besar, een jaarlijks terugkerende
kennismarkt met amusement.'
Versplinterde overheid
Een van de belangrijkste conclusies uit
Willems' boek is dat de beeldvorming
over de rol van de overheid bij de
opvang van Indische Nederlanders moet
worden bijgesteld. 'De Indische gemeen
schap heeft meer steun en bijstand
gehad van de Nederlandse overheid dan
vaak wordt aangenomen. Vooral het
ministerie van Koloniën was, tot het
moment van de soevereiniteitsover
dracht, een ware pleitbezorger van de
Indische gemeenschap. Ook zijn opvol
ger, het ministerie van Overzeese
Gebiedsdelen had duidelijk oog voor de
belangen van de Nederlandse gemeen
schap in Indië. Het verleende bijvoor
beeld materiële steun aan de
Nederlanders met een verleden in een
Japans kamp. Mensen die vaak berooid
waren en een nieuw bestaan moesten
opbouwen. De rol van het ministerie van
Koloniën vond ik erg verrassend. Ik heb
gemerkt dat het dichter bij de groep
stond dan de andere ministeries, die er
uiterst exotische ideeën over Indische
mensen op na hielden.'
De ministeries gingen elk op hun eigen
manier om met Indische Nederlanders.
Willems: 'Het beleid was niet monoli-
tisch. Elk ministerie keek naar de eigen
belangen. Buitenlandse Zaken wilde
vooral de economische belangen in
Indonesië veiligstellen. Een heel ander
uitgangspunt had het ministerie van
Maatschappelijk Werk, dat veel meer
oog had voor de persoonlijke noden van
Indische Nederlanders. Daarom spreek
ik van een versplinterde overheid. Er
was een arena van belangen. De
geschiedschrijving van vijftig jaar
Indische Nederlanders levert geen een
dimensionaal beeld op.'
Kleurenpalet
Willems' boek rekent ook af met het
gangbare beeld dat Indische
Nederlanders rustig afwachtten wat de
overheid voor ze in petto had. 'De groep
kwam wel degelijk voor zichzelf op. Op
buitengewoon brede schaal heeft zij aan
belangenbehartiging gedaan. Veel meer
dan tot nu toe werd aangenomen.'
Enkele namen van organisaties die het
boek noemt: Pelita, Pro Patria,
Nederlandsch-Indische Bond van ex-
Krijgsgevangenen en -Geïnterneerden,
Nederlands-Indische Maatschappelijke
Welzijnsorganisaties voor Evacués (in
Australië). Willems: 'Die Indische orga
nisaties deden er werkelijk toe. Zij wier
pen zich in de strijd tegen de
ambtenaren. Zorgden voor opvang in
eigen kring en streden constant voor
emancipatie.'
Reisbureau (jiarindo
Verre Oosten Specialist
17 dagen naar Bali of Lombok v.a. Nlg. 1.999,-
12 dagen Jakarta-Bandung-Yogyakarta-Bali v.a. Nlg. 2.395,-
Voorts losse tickets (omgekeerde retours Indonesië-Amsterdam) b.v. Jakarta-
Amsterdam v.a. Nlg. 1.650,- of naar New York of Chicago v.a. Nlg. 755,-
Agent van o.a. Singapore Airlines, Garuda Indonesia, Malaysia Airlines en
Cathay Pacific.
Willems hoopt dat De uittocht uit Indië
de Indische gemeenschap de nuances
van de eigen geschiedenis zal doen
inzien. 'Er zijn nog hele starre, versteen
de beelden. Met name over die kille en
koude ontvangst en dat de overheid alles
fout heeft gedaan. Dat dat niet zo is,
blijkt onder andere uit het feit dat de uit
kering voor oorlogsslachtoffers uit de
periode 1945-1949 in hun categorie
hoger lag dan van andere oorlogsslacht
offers. Ik hoop dat dit soort dingen door
zullen dringen. Niet om iets goed te pra
ten. Het gaat me om inzicht in de nuan
ces. Je moet proberen onder ogen te zien
wat er destijds werkelijk met de Indische
groep is gebeurd. Ik heb getracht het
kleurenpalet van reacties in beeld te
brengen.'
door Wim Willems
Bert Bakker: 398 pag. (paperback)
ISBN 90 351 2361 1
prijs 49,58 22,50
[SlGs
Voorkom hiaten in uw
familiegeschiedenis:
Ze worden vaak verteld op
familiebijeenkomsten en
momenten bij de open haard':
verbalen van vroeger, anek
dotes en voorvallen die
bepalend zijn voor uw familie.
Zorg iervoor dat deze niet
verloren gaan en laat een
professioneel schrijver uw
familieverhalen
en -geschiedenis vastleggen in
uw met eigen foto 's
geïllustreerde familieboek.
Vraag meer informatie aan bij:
Het Familie Boek
Telefoon: 035 - 6424070
e-mail:
familieboek@scarlet.nl
moessQn
Trompenburgstraat 6A, 1079 TX Amsterdam,
tel. 020 - 644 34 29, fax 020 - 689 34 08, e-mail: sarindo@wxs.nl
Een iets andere versie van dit artikel verscheen eer
der in Contrastweekblad over de multiculturele
samenleving. Met dank aan Victor Joseph en
Robbert Bodegraven.
De uittocht uit Indië
1945-1995
40
