Groen en rood en wit
servuze zl
Voeg allé FQ D 5 3 3 2 s
jaar bij elkaar d.m.v. onze
opbergmappen.
Indien u 35,00 overmaakt op
giro 6685 t.n.v.
Moesson, onder vermelding van
OPBERGMAP, krijgt u z.s.m. een
exemplaar thuisgestuurd.
door Jill Stolk
Hoeveel Indië zit er nu eigenlijk in het
dagelijks leven, denk ik in liet laatste
seizoen van 2001 regelmatig. Als ik
nu eens in de kla s van Ilugo, groep
kijk. Er is één duidelijk zichtbaar een
Indische jongen. Max. Hoort hij de
allerslimste kinderen en wil acteur
worden.
Hugo's gezicht is van
Chinees-Japanse snit en
hij is nogal bleek. Z'n
donkere haar helpt. Twee meisjes,
blond, hebben me verteld dat ze
'voor een kwart' Indisch zijn. Dan
hebben we Nadine, zeker Indisch. Je
moet twee keer kijken voor je het
ziet, maar dan wordt de overtuiging
alleen maar sterker. Geen slechte
oogst op 32 leerlingen.
En je moet het weten. Aan Bozar
kun je niet zien dat meerdere gene
raties van zijn familie in de Oost
leefden en werkten. Bozar, net elf
geworden, is gedisciplineerd in z'n
werk en origineel. Hij heeft bedacht
dat mensen die hun boete, opgelo
pen door hun slordige omgang met
het milieu, niet betalen, door robots
achtervolgd moeten worden zolang
het verschuldigde bedrag niet ver
effend is. Niemand in zijn Idas heeft
zo'n soort sanctie weten te beden
ken.
Misschien heeft Bozar die originele
kijk op de omgeving wel van zijn
overgrootvader. Adriaan Barend
Houtsmuller komt in 1910 op Java
aan. Hij heeft een vrije overtocht
genoten, want hij keert terug naar
zijn geboortegrond en zijn vader is
marine-officier geweest. Hij is wees
en volgens de familie is het voor hem
maar het beste de handel in te gaan.
Hij gaat naar de koffieplantage van
bekenden op Midden-Java en wordt
er met open armen ontvangen. De
koffie daar is 'bijna afgelopen', wat
betekent dat de aanplant zijn tijd
gehad heeft en doodgaat. Er zal een
nieuwe soort geplant moeten wor
den. Van de oude aanplant bekijkt
Houtsmuller drie overgebleven
exemplaren. De overlevers hebben
takken die naar boven groeien in een
hoek van 45 graden met de stam.
Anders dan de andere. De normale
koffiebomen hebben een hoge stam
(ze worden getopt op twee meter om
de pluk te vergemakkelijken, maar
kunnen wel vier meter worden),
neerhangende takken en die vertak
ken weer in andere neerhangende
takken, maar een enkele keer steekt
er een tak z'n kop op. Houtsmuller
merkt op dat de bomen die het
gehaald hebben, geënt moeten zijn
met zo'n opwaarts kijkende tak. Voor
zijn huis legt hij proeftuinen aan en
op een gegeven moment weet hij het
zeker: deze manier van enten doet
de aanplant overleven. Hij weet
alleen niet waarom. In Wageningen
wordt geconstateerd dat 'de entme
thode A.B. Houtsmuller' het capillai
re stelsel van de boom versterkt,
waardoor deze zich in de tropen kan
handhaven. Een uitvinding!
'Ze vroegen of hij zijn naam erbij
wilde hebben. Ach, zei hij, dat hoeft
helemaal niet. Noem het maar "Alle
Beetjes Helpen". Dat was zijn
humor,' vertelt Else, dochter van de
uitvinder en grootmoeder van Bozar.
Ze woont mooi in Den Haag, maar
het uitzicht van daar is onvergetelijk.
'Wij woonden op de laatste zeven
heuvels van het Zuidelijk
Kalksteengebergte. We zagen de
Semeroe rechts. Dan zag je de Kawi,
de Keloed en de Ardjoeno om de
hoogvlakte van Malang heen liggen.
En het was alleen maar groen. Bij
ons glooide het naar beneden en aan
de overkant glooide het naar boven.
Daar stond rubber en vlak voor de
regentijd werden de bladeren vuur
rood. Je had het idee dat het herfst
was. Als de koffie bloeide was het
net of het gesneeuwd had. Tot aan
de rivier was het wit.'
FAR HOLIDAYS RAJA
(TX INTERNATIONAL/ fx
llnf TOUR OPERATOR
Verre Reizen op maat zoals u dat
wenst
Tickets naar verre bestemmingen
Hotels
Vervoer et cetera
De enige organisatie die 'maatwerk'
aflevert.
na. 2056
Van Cralingenlaan 16, 2241 SC Wassenaar
Tel. 070-511 60 92, Fax 070 - 514 07 96
E-mail: farhol@wxs.nl, Website: http://www.farhol.nl
Bel naar
Menuet
en vraag
Eglantier 9, 2262 AP Leidschendam,
telefoon 070 - 327 02 66 of 06 - 21 801 801
46 ste jaargang - nummer 7 - januari 2002
25
