=f AURORA
door Dick Visker
Tijdens de Japanse bezetting van
Indië ontstond er gebrek aan van
alles. Eerst natuurlijk aan bet
dagelijkse eten en drinken. Alen
was helemaal niet kieskeurig meer
en stelde zich met het minste hapje
rijst met toespijs, desnoods in een
pisangblad, tevreden. Alaar er
kwam ook gebrek aan kleding en
andere dagelijkse levensbehoeften
en tenslotte oo k het zeer nijpende
gebrek aan... geld!
Dat kwam zo. De mannen en zoons
zaten in de kampen, waren afgevoerd
naar Birma of zelfs helemaal naar Japan.
En salarissen werden er niet meer uitbe
taald. Alles raakte op en de oorlog bleek
steeds weer langer te duren. Wat de mun
ten betreft was het ook moeilijk gewor
den; ze werden door de vijand
ingenomen. Ook veel ander metaal was
reeds ingeleverd. Alles bestemd voor de
oorlogsindustrie. Er kwamen dus geen
nieuwe munten meer bij. De oplossing
werd gezocht in nieuwe bankbiljetten. De
drukpersen waren gewillig.
Avondvoors teil ingf
Een van die biljetten toon ik u. Het is een
briefje van één cent, door de Japanse
regering uitgegeven. Sommige zaken
waren nog altijd erg goedkoop, voor een
cent kon je nog net wat Hijgen. Een glas
stroop of een plak ketan panggang.
Voor pleziertjes was er natuurlijk hele
maal geen geld meer. Maar gelukkig
kwam daarvoor in de oorlogsdagen iets
terug. Iets wat onze ouders in hun jonge
jaren ook hadden meegemaakt en waar
over zij ons vaak hadden verteld. De
avondvoorstellingen in de kampong: plat
te poppen achter een verlicht scherm, de
wayang-verhalen, door een dalang in een
dreunende toon opgerakeld. Die oude
stukken uit het Ramayana, het oude epos,
waaruit alle beroemde stukken zijn geput.
Zoals van de held Ardjoena, die een hele
dag een wild zwijn had opgejaagd en het
dier tegen de avond in zijn ligplaats had
aangetroffen. Hij zag zijn leans schoon en
spande zijn boog en pijl. Maar op het
moment dat hij wilde afschieten, hoorde
hij aan zachte stem naast zich. 'Niet
schieten Ardjoena, want dit is mijn prooi.'
Het bleek Srikandi te zijn, die ook wilde
schieten. Maar Ardjoena was driftig en
schoot toch, maar de pijl werd door
Srikandi opgevangen, et cetera.
Liedjes
Er werden stilletjes liedjes gemaakt over
de oorlog. Vaak in de Soendanese taal,
zoals op West-Java nog gesproken:
Tjing tjang keling
Hallo, hallo Chinees
Tjangkoerileung koedetung
Rijstvogeltje zit daar te rillen
Bloes ke kolong
Vlug allemaal naar de schuilplaats
Bapa satar goemelung
Papa Amerika laat het donderen!
(er komt luchtalarm)
De vrouwen, die als kinderen van het
land werden beschouwd, konden voor 80
roepiah een pendaftaran kopen; het
bewijs dat ze niet in het kamp hoefden,
zoals alle Europese vrouwen en kinderen.
Met dit stuk probeerden ze wat te verdie
nen om in leven te blijven. Helpen als
verkoopster in de waroeng, bedienen in
een restaurant (dit was wel een tikje ris
kant, u begrijpt me wel). Wie nog een
handnaaimachine had, naaide Weertjes of
deed verstelwerk. In het laatste geval was
het vaak moeilijk om aan stof te komen.
Ja, de gordijnen of bijvoorbeeld... de
Japanse vlag.
Wie zulks niet kon, die ging er toe over
om alle waardevolle zaken te verkopen,
maar wel met een bloedend hart.
Het waren de mooie herinneringen,
dat was immers sajang?
Eur. 1470 p.p.in 2 pk.
Met AURORA naar Hawaii
19 dagen/16 nachten Waikiki fl. 3240,-
(kamer met kitchenette)
incl. vliegbiljetten/luchthaven belastingen
Vertrek tussen 01 januari en 25 maart 2002
Overwinteren in Maleisië?
Appartementen in Penang met 1 of 2 slaapkamers.
Voor verblijf van drie maanden is voor Nederlanders geen visum vereist.
Wij sturen graag onze informatie.
Liever niet in groepsverband, maar wel verzorgd? Kies dan voor Aurora's
PrivacyTours®. Dit zijn reizen waarvan het programma door ons wordt
uitgevoerd aan de hand van uw wensen
Onze bestemmingen individueel:
Australië, Nieuw Zeeland (autohuur/motorhomes)
Brazilië, Suriname (diverse excursies)
Indonesië, Maleisië, Sri Lanka, Thailand (rondreizen/strandvakanties)
U.S.A. (Californië/Florida - fly self drive)
r, (ïïd/ ANVR
Bekijk onze website: www.auroratravel.nl ^cr
Baden Powellweg 130, 1069 LK Amsterdam Telefoon 020 - 619 93 77 - Fax 020 - 610 16 11
E-mail: postbus@auroratravel.nl - Open ma. t/m vrij. 09-17 uur. Zaterdags tussen 10-14 volgens afspraak.
46 ste jaargang - nummer 7 - januari 2002
33
