v
wm
mening, ze is een beetje mysterieus. Ze
heeft nooit een duidelijke mening over
een bepaald onderwerp. Als Megawati
bewust zo handelt, is dit niet eerlijk, het
volk heeft nu vooral behoefte aan duide
lijkheid. Dit in tegenstelling tot Suharto
die zo open is dat je er van alles bij kunt
denken.
Het Indonesische volk is anno 2000
beter geschoold dankzij de leerplichtwet
van Suharto. Hieruit ontstaat de behoef
te aan een nieuwe identiteit. Dat gaat
met wrijving gepaard. Suharto heeft ook
de gezinsplanning opgezet. En de
manier waarop het soms is gegaan, kun
je bekritiseren, maar het was nodig. En,
in de tijd van Suharto wist je wie je vij
and was, nu niet meer.'
Ayu zegt dat Saman 's verhaal nog niet af
is en dat er een vervolg komt. Ze kan niet
te ver afdwalen van 1998, maar ze weet
wel dat het zal eindigen met de ontvoering
van een paar activisten en hun verdwijning
die georganiseerd is door het leger. Tegen het
einde van Suharto's regime gebeurde dit
regelmatig.
'Mijn tweede boek zal gebaseerd zijn op
de realiteit van het verleden, de tijd van
Suharto, niet van het heden. Wij vrezen
dat in ieder geval een aantal van die acti
visten niet meer in leven is. Ik heb
Saman geschreven vóór deze 'trend' om
activisten te ontvoeren. Toch heb ik
Saman in dit boek laten ontvoeren, iets
wat later vele activisten is overkomen.
Als zij werden vrijgelaten, mochten ze
niet meer in het openbaar spreken en al
helemaal niet vertellen wat hen was
overkomen. Gelukkig hadden enkele van
hen wel de moed om het te doen en
vluchtten naar het buitenland.'
Je hebt een beetje met een visionaire blik
geschreven?
'Ja, maar helaas is het geen science fic
tion. Gramedia had de moed om mijn
boek te publiceren. Kijk, je hebt het
tijdsaspect. Vóór een boek op de verbo
den lijst komt te staan, is er enige tijd
verstreken. Het boek moet gelezen wor
den, de feiten moeten onderzocht wor
den. Je kunt een boek niet meteen
verbieden. Bovendien werd mijn manu
script onderscheiden met de eerste prijs
van de Jakarta Art Council, de Chairil
Anwar Prize, en iedereen wilde het boek
toen natuurlijk lezen.
Grammedia voorzag geweldige verkoop
cijfers en het is ook uitgekomen.
Eigenlijk had ik niet verwacht dat mijn
boek uitgebracht zou worden en daarom
had ik het geld van de onderscheiding
bewaard om het zelf uit te kunnen geven.
(Ayu lacht) Ik had niets te verliezen.
Op het ogenblik wordt het boek vertaald
in het Engels, dat gebeurt in Australië en
zal waarschijnlijk eind 2001 uitkomen.
Er komt ook een Japanse vertaling.'
Ik ben benieuwd of er overeenkomsten zijn
tussen Indonesische en Japanse vrouwen.
Ayu denkt even na en formuleert haar
antwoord zorgvuldig.
'Ik denk dat het niet hetzelfde is. Japan
heeft een meer monolithische cultuur
terwijl Indonesië een meer moralistische
cultuur heeft. Ik bedoel, er zijn verschil
lende culturen in Indonesië die elkaar
beïnvloeden en dat geeft meer ruimte
aan de vrouwen om zich te bevrijden van
oude normen en waarden. In Japan is er
maar één cultuur. Dat kan verstarrend
werken.
Ik merk het ook aan de reacties van de
studenten, de jongelui die mij dagelijks
bellen en schrijven of mailen. Ze zijn het
niet altijd met mij eens, hoor. Sommige
van hen gaan naar conservatieve katholie
ke scholen, en zij protesteren tegen de
manier waarop ik over de bijbel praat en
schrijf. Ik ben blij dat er in elk geval een
discussie op gang komt. En het is goed
om dit bij te houden, want wie weet hoe
het er over vijf jaar uitziet. Dan leun je
vergelijken. Ik ben er heel benieuwd naar.
Ik vind dat Indonesië soms te snel gaat.'
Veramerikaniseren de vrouwen in Indonesië
niet te veel? Maakt dit hen minder halus
(verfijnd)?
'Om te beginnen zie ik weinig verschil
tussen veramerikaniseren, verwestersen
of vereuropeaniseren. Maar omdat zij
veelal naar Amerikaanse films gaan bij
voorbeeld, worden zij daardoor beïn
vloed. En halus? Heeft u wel eens gezien
in Indonesië dat een grote auto stopt om
een kleinere wagen voorrang te verlenen
of om een voetganger de gelegenheid te
geven om over te steken? Dat zie ik wel
in het westen.'
Samans Missie
door Ayu Utami
Uitgeverij De Geus: 223 pag.
(gebonden)
prijs: 39,95 18,12)
moessQn
