door Inge Diimpel
Het liefst zou ik over de liefde en de natuur
schrijven. Maar mijn volk heeft op dit moment
meer behoefte aan een spreekhuis, iemand die
hun nood ziet en onder de aandacht brengt
van de buitenwereld! Dichter en essayist
Ag us I\. Sarjono (Bandung, 1QÓ2)
steekt een kretek sigaret op. De geur roept
allerlei herinneringen op aan zijn en mijn
geboorteland.
p de lagere school,' vertelt
Agus, 'was ik een rustige,
ernstige jongen die graag
las. Later ging ik gedichten schrijven
die meestal over de liefde gingen.
Maar toen ik op de universiteit een
band had opgericht, schreef ik ook
teksten voor liederen en die waren
heel verschillend van mijn gedichten,
meestal romantisch of melancholisch
van toon. Toen ik voor de eerste keer
verliefd was, schreef ik natuurlijk
over haar. Helaas! Uit angst afgewe
zen te worden, heb ik nooit iets over
mijn gevoelens gezegd.'
Rustig en ernstig is hij nog steeds,
maar wie Agus beter leert kennen,
ziet ook zijn verborgen humor. Hij
heeft een scherpe kijk op mensen en
situaties. Op de universiteit raakt hij
steeds meer geëngageerd en zet een
discussiegroep op.
Agus: 'Vanwege de persbreidel moest
het allemaal stiekem gebeuren.
Tijdens die bijeenkomsten kwamen
er allerlei onderwerpen aan bod,
maar het voornaamste was toch wel
de vraag hoe wij het onderwijssys
teem konden veranderen. Ik vond dat
het te feodaal en soms te militaris
tisch was. Je moet kinderen niet
indoctrineren. Zij moeten opgroeien
in een gemeenschap die het ze moge-
lijk maakt in vrijheid hun intellect te
ontwikkelen en de dingen te onder
zoeken. Niet gebonden door regels
die verbieden je eigen mening te ver
kondigen. In de tweede helft van de
jaren tachtig bijvoorbeeld kregen wij
een vorm van vastgestelde en goed
gekeurde geschiedenis. De feiten
klopten niet altijd!'
Naast een discussiegroep richt Agus
een blad voor studenten op. Agus:
'Wij schreven wat er volgens ons alle
maal veranderd moest worden. Mijn
artikelen trokken de aandacht van de
regering, maar ze lieten mij toch met
rust. Ik had contacten met andere
universiteiten en bovendien volgde ik
een bepaalde tactiek. De ene keer
schreef ik een onschuldige filmrecen
sie en dan weer een heel kritisch arti
kel. Ze wisten niet wannéér ze mij op
moesten pakken. Een paar van mijn
vrienden zijn wel opgepakt en in de
gevangenis beland.'
In die jaren volgt Agus de ontwikke
lingen tijdens het regime van
Soeharto met argusogen. Hij legt het
verschil tussen Soekarno en Soeharto
uit.
'Soekarno volgde zijn opleiding ten
tijde van het Nederlandse koloniale
bewind; dat kun je afkeuren, maar
het onderwijs was van een hoog
niveau. Hij was een intellectueel; hij
gaf ons vaderlijke aandacht, muziek,
cultuur. Soeharto was meer een mili-
moess©n
Agfus Sarjono, een dichte
'o:
