De andere
Indische wereld
door Hans Meijer
'BetsyMidden Java, ca. 1920. Foto: Gah Hin
~W~anneke van Dijk en Peter Boomgaard
I hebben een vijfhonderdtal foto's gese-
I lecteerd die zij representatief achten
TOor een wereld die tot dusver veelal
ongezien is gebleven. Daarbij hebben zij
geprobeerd recht te doen aan de diversi
teit van het bestaan in het vooroorlogse
Indië.
Uitgangspunt voor het boek vormde het
contact van de Nederlanders met het
land en speciaal de inheemse volkeren.
Hoewel een streven naar volledigheid
zinloos is en men zich kan afvragen
waarom een bepaalde facet - ik noem
maar wat; de Indo-Europese groep als
meest duidelijke 'product' van het con
tact tussen Oost en West - niet of nauwe
lijks is aangeroerd, zijn zij in hun opzet
goed geslaagd. Het is een fascinerend
overzichtsboek geworden.
In Het Indïê-boek staat het Europese
leven sec nu eens niet centraal. Niet dat
de Europese wereld eruit is gelaten.
Integendeel, het boek beziet Indië volle
dig vanuit Nederlands perspectief. Het
bevat echter nauwelijks een inkijk in het
Europese sociale leven. Dat facet is
genoegzaam bekend.
Nee, de samenstellers hebben zich
gericht op verbeelding van die aspecten
van het Europese koloniale bestaan die
door de doorsnee Europeaan óf niet zijn
vastgelegd omdat zij niet mooi of interes
sant genoeg gevonden werden, óf die zo
ver van diens leefwereld lagen, dat hij er
niet mee in aanraking kwam. En daar nu
schuilt het grote belang van dit fotoboek
in. In Het Indië-boek komt juist die gene
geerde of onbekende wereld aan bod,
waardoor het visuele vooroorlogse beeld
van de kolonie niet alleen veel completer
wordt, maar er ook een nieuwe dimensie
aan wordt toegevoegd. Natuurlijk is
bekend hoe veelzijdig de archipel was (en
nog altijd is) maar zo divers en zo over
weldigend anders? Al doorbladerend
groeide mijn bewondering voor hetgeen
daar gepresteerd is en verwondering wat
er allemaal niet te zien viel.
Herkenning
De foto's zijn gegroepeerd naar eiland
en thematisch onderverdeeld. Alle
aspecten van Indië en het koloniale
bestaan komen aan bod: natuur, cultuur,
het stedelijk leven, gezondheidszorg,
onderwijs, zending en vooral de econo
mische bedrijvigheid in al zijn verschij
ningsvormen. Alle zaken waarvan men
zich nooit een duidelijke voorstelling kon
maken, worden gevisualiseerd en tevens
door een compacte, ter zake kundige
tekst verhelderd.
Voor degenen die het vooroorlogse Indië
nog hebben gekend, moet het boek een
feest der herkenning zijn, juist omdat het
zoveel beelden bevat van het leven zoals
dat zich dagelijks op straat en op het
werk voltrok, maar die men vergeten
was. Tegelijkertijd zal men wellicht ook
verbaasd zijn over hoeveel men eigenlijk
nooit aanschouwd en geweten heeft.
Voor degenen die onbekend zijn met de
archipel vormt Het Indië-boek een aange
name en nuttige, welhaast encyclopedi
sche introductie op het koloniale tijdperk
tussen 1870 en 1942. Van Dijk en
Boomgaard hebben al met al prachtig
werk geleverd. Het is te hopen dat zij
nog eens een soortgelijk boek samenstel
len, maar dan wel graag iets groter van
formaat en met een zakenregister.
Het Indië-boek
door Peter Boomgaard en
Janneke van Dijk
Waanders: 512 pag. (gebonden)
ISBN 90 400 9594 9
14,50
hen van Je schatten die de Nederlandse archieven met betrekking
tot Indië herbergt, betreft de koloniale fotoverzameling. Het is dan
ook een lovenswaardig initiatief van de conservator van het
ropenmuseum
janneke van Dijk
en de Leidse
In dië-specialist
Peter Boomgaard
geweest om een
klein dee! van
deze rijke collectie
te ontsluiten voor
het grote publiek.
46 ste jaargang - nummer 8 - februari 2002
25
