Sarong en nebaja naast spijkerbroek en sbirt
De familie Ligienberg
door Esther Captain
foto's: Serge Ligtenberg
Een groepje oudere Molukse
mannen en vrouwen bekijkt
druk pratend de expositie
waar de veertig portretten die
Ligtenberg maakte te zien zijn. De
reeks van veertig kleurenfoto's roe
pen behalve herkenning ook vele ver
halen op. De Molukkers zijn een van
de eerste bezoekers van het Indische
Huis, dat op 10 december officieel
door minister Borst werd geopend.
Sinds begin januari is het pand aan
de Javastraat voor bezoekers openge
steld. Op de beletage is het goed toe
ven in behaaglijke banken bij de
haard en leestafel. In het souterrain is
de fototentoonstelling van Serge
Ligtenberg te bezichtigen.
De serie portretten geeft nadrukkelijk
een beeld van Indische mensen anno
2002, dwars door diverse generaties
heen. Ze zijn allemaal in hun eigen
omgeving geportretteerd. We zien
twee broers in hun tienerkamer met
graffiti, een jonge moeder met haar
peuter op schoot en een Molukse
vrouw in haar woonkamer voor een
fotobehang met blauwe zee en pal
menstrand. Tweede Kamer-lid
Usman Santi, schrijver Alfred Birney
en kinderboekenschrijfster Tonke
Dragt zijn eveneens vereeuwigd. Bij
sommige foto's moet je héél goed kij
ken naar wat er nou Indisch is. 'Ja,
dat is het spannende,' reageert Serge
I igtenberg. 'Er bestaan heel wat
clichés over Indische mensen. De
verleiding is groot om als fotograaf
het exotische of het folkloristische
van deze groep centraal te stellen.
Maar het cliché is niet interessant.
Wanneer niet in één oogopslag dui
delijk is wat een bepaalde persoon
Indisch maakt, word je gedwongen
om nóg eens te kijken.'
De foto's bieden een veelheid aan
mensen in hun interieur: in sommige
huizen zijn veel Indische spullen te
zien, andere woonruimtes zijn strak
ingericht, met nauwelijks of geen ver
wijzingen naar Indië en Indonesië.
Ondanks het feit dat de foto's maar
een kleine uitsnede van het huishou
den laten zien, wekken de foto's van
Ligtenberg de indruk dat je het hele
huis kent - inclusief de bewoners. 'Ik
maak fotoreportages met een docu
mentair karakter. Ik wil niet meer
dan een aanwijzing geven van hoe
Indische mensen in hun woonomge
ving leven. Ik heb mensen op een
bepaalde plek in hun huis neergezet.
Vervolgens laat ik ze hun gang gaan.
Het gaat niet om mijn beeld maar
om dat van hun. Ik wil ze geen pose
opdringen,' aldus Ligtenberg over
zijn werkwijze.
De fotograaf is opgeleid aan de
Koninklijke Academie voor
Beeldende Kunsten te Den Haag en
werkte als zelfstandig persfotograaf
voor onder andere De Volkskrant
Metro, Associated Press en HPIDe
Tijd. In 1994 won hij de Zilveren
Camera.
Indo-Afrikanen
Ligtenberg beschouwt zichzelf
nadrukkelijk als een journalist. Hij is
niet geïnteresseerd in fotografie als
kunstvorm: 'Ik wil communiceren. Ik
ga een dialoog aan met de mensen
die ik fotografeer. Je hoeft mensen
niet per se aardig te vinden om een
goede foto van ze te kunnen maken -
al het helpt wél. Nee, je hoeft ook
geen kennis te hebben van de levens
verhalen of geschiedenis van mensen
om een goed beeld neer te zetten.
moessQn
28
