Gelaatstrekken
De tantes van Anneloes Timmerije,
zoals zij ze beschrijft in haar boek
Indisch zwijgen voelen zich niet
Indisch. Neem nou tante Lil. Deze tante
sluit met haar komst in Nederland haar
verleden af. Ze doet haar best haar
kinderen zo Hollands mogelijk op te
voeden. Het huishouden kijkt ze af bij de
buren. Als zij ramen wassen, doet zij het
ook. Als zij grote schoonmaak houden,
doet zij het ook. In de vroege jaren vijftig
wordt tante Lil op straat uitgemaakt voor
pinda-chinees, maar daar heeft ze geen
last van. Ze gaat direct aan het werk en
leert op de werkvloer de Nederlandse
volksaard kennen. Deze tante zegt dat zij
zich nooit Indisch gevoeld heeft, maar
praat desondanks wel over 'zij' (de
Hollanders) en 'wij' (de Indische mensen).
Er zijn meer tantes, oud-tantes, en
wanneer de auteur naar die tantes
kijkt/keek ziet zij Indische vrouwen, maar
'als mijn tantes naar zichzelf kijken zien ze
"Europese" vrouwen.' Anneloes weet niet
wat ze hoort! Zelf heeft ze een Indische
moeder en een Hollandse vader en zij ziet
er niet Indisch uit. Wat zeggen bekenden
tegen haar: 'Je gaat steeds meer op je
moeder lijken. Vroeger leek je meer op je
vader.' En nu de tantes. Gaan zij meer
'verkazen' met het stijgen der jaren? Nee,
helemaal niet. Tante Mies, oud-tante, die
altijd de meest Hollandse van de zusters
werd genoemd, lijkt veel Chineser. Dat is
ook met de gezichten van de andere
tantes het geval. Ook bij de broers van
Anneloes' moeder komen Chinese
gelaatstrekken te voorschijn die daarvoor
niet of nauwelijks zichtbaar waren.
Net op tijd krijg ik dit boek van Anneloes
in handen, anders zou ik eens mogen
denken dat ik de enige ben bij wie het
uiterlijk aan verandering onderhevig is.
Laatst kijk ik in de spiegel en ik denk:
Verrek, dit ben ik niet, dit is iemand
anders. Maar wie? Ik betreed een nieuw
en onbekend terrein, want ik lig al voor
op de tantes en ooms van Anneloes. Het
Chinese (of Japanse) zit er vanaf het begin
al in en als gewone Indische kan ik so wie
so niet door de beugel. Als je dan
verandert, waar gaat het dan naar toe? Ik
herken mijn eigen gezicht niet. Ik ben het
wel, dat is zeker, want als ik mijn wang
beklop ben ik degene die het voelt. Ik
moet Anneloes eens bellen, want hoe is
het met die tantes verder gegaan? Tast
die uiterlijke verandering ook je binnenste
aan? Wil je misschien trompet gaan
spelen, terwijl je altijd liedbegeleiding op
gitaar gepraktiseerd hebt? Wil je opeens
in het leger, terwijl je altijd in de zachte
sector werkzaam bent geweest? Word je
kasar en zeg je voortaan met een flinke
harde stem gewoon recht voor z'n raap
wat je denkt, net als grootvader
Timmerije? Wellicht word je ongastvrij,
grof en ga je je huishouden op orde
brengen. Je wacht je beurt niet meer af,
maar vraagt wat je hebben wilt. Je loopt
niet meer door een trappenhuis, maar je
gaat er stampend, stijgend of dalend,
doorheen. Je snijdt geen bescheiden
stukje taart meer voor jezelf, maar je
scoort grote punten. De bijna onzichtbare
dingen schaf je af: wat speciale oogopslag
of subtiel handgebaar: je veegt de
medemens met een breed gebaar van de
kaart. Zo'n soort verandering? De
schoolfotograaf heeft net zijn jaarlijkse
ronde weer gedaan. Misschien wil
Moesson volgende keer mijn nieuwe
foto plaatsen. Dan ziet u het zelf. Ik ben
het niet meer. Er is een vreemdeling
nieuweling andersling in mij gevaren.
Jill S t o 1 k
door Ciska Cress
rige maand had ih
beloofd om iets over Bali te
schrijven, met natuurlijk
twee recepten. Wij hebben
gegeten in Sanur, een
Balinees restaurant. /Co n
huisje op hoge palen, een
laag tafeltje en zi ttend in
lotushouding op een matje.
Om ons heen slingerden er
een paar apen, enkele kar
bouwen waren aan het gra
zen en tientallen Lippen
aan het scharrelen.
Tussen de hoge palmbomen leek
het eethuisje wel een romantische
boomhut, waar vroeger Tarzan en
Jane verbleven. Ik voelde me wel
een beetje Jane, maar de enige
Tarzan in de buurt was onze
chauffeur Kadek, die ongetwijfeld
wel voor Tarzan wilde spelen.
Helaas koesterde ik geen romanti
sche gevoelens voor hem. Zeker
niet toen het eten gebracht werd
en Kadek zonder te wachten op de
anderen begon te eten met open
mond en enorme smakgeluiden
produceerde. En tenslotte nog ste
vige boeren liet na het nuttigen
van zijn maaltijd, terwijl hij zijn
ijsthee naar binnen slurpte. Wat
kan een mens een hoop kabaal
maken! Mijn vriendin en ik keken
elkaar aan en kregen vreselijk de
slappe lach. Maar het lachen ver
ging ons snel; één van de apen had
zeker gedacht dat wij om hem
lachten. Om nog leuker te willen
doen, greep hij de bril van mijn
vriendin's neus en ging ermee van
door. Grote consternatie. Hij
vluchtte de hoogste boom in en al
spelend met de bril, daagde hij ons
uit. En ja hoor, een van de glazen
viel naar beneden. De bediendes
snelden toe met een zak fruit en
moessQn
c
u
14
