Maker documentaire De stand van de zon Leonard Retel Helmri
door Jack de Kok
In dische broer en zus Leonard Ketel Helmrich en ILetty Naaijhens-
Ketel Helmrich regisseerden, filmden en produceerden een indrin
gend portret van het moderne Indonesië. De stand van de zon
eindigde dit jaar als beste Nederlandse film op het Internationaal
Documentaire Festival in Amsterdam (IDFA). hind april beleefde
De stand van de zon zijn internationale première op het filmfestival
in Nyon, Zwitserland. Deze maand wordt de film vertoond in New
Yorh en Jaharta. Moesson-lezer ]ach de Koh sprah met broer en zus
Ketel Helm rich.
In mijn nieuwsgierigheid naar alles
wat met Nederlands-Indië en
Indonesië te maken heeft, ging ik
naar de film De stand van de Zon
geregisseerd door Leonard Retel
Helmrich. Naast zijn taak als regis
seur heeft hij ook het camerawerk
voor zijn rekening genomen. De
filmproductie ligt in handen van
Scarabeefilms in Goirle. Dit pro
ductiebedrijf is eigendom van en
wordt gerund door Hetty
Naaykens-Retel Helmrich (een zus
van Leonard) en haar man Joris.
Intussen heb ik de film twee keer
gezien. Eindelijk een film over
Indonesië die het leven van de
gewone mensen laat zien, net voor
en net na de val van Soeharto. De
film is indringend. Tijdens de film
waan je je in Indonesië, je mist
alleen de typische Indonesië-geu-
ren. De film boeide me van begin
tot eind. Retel Helmrich vertelt via
zijn hoofdpersonages, de zestigjari
ge Rumidjah en haar zonen Bakti
en Dwi, een verhaal waarin overle
vingsdrang en humorvolle volhar
ding het winnen van de clichés. De
dynamische cameravoering maakt
dat de kijker zich midden in de
actie waant. Een aantal scènes zijn
geschoten met gevaar voor eigen
leven, zoals beelden van studenten
rellen of het oog in oog staan met
een cobra. Ook laat hij een scène
zien waarin een hele wijk de telling
van een stembureau controleert.
Andere scènes zijn, zeker voor
mensen die Indonesië een warm
hart toe dragen, erg vertederend.
Na afloop van de film raakte ik in
gesprek met Leonard en Hetty,
kinderen van een Nederlandse
vader en een Indonesische moeder.
Naar Bandoeng
De band van de familie met
Nederlands-Indië begint in de
negentiende eeuw. Overgrootvader
Hendrik Retel vertrekt als onder
wijzer naar Nederlands-Indië en
ontmoet daar Aletta. Uit dit huwe
lijk wordt Gustaaf geboren, de
grootvader van Leonard en Hetty.
Grootvader Gustaaf trouwt met
jonkvrouw Maria van
Schuylenburg en uit dit huwelijk
wordt de vader van Leonard en
Hetty geboren.
De moeder van Leonard en Hetty
is geboren en getogen in desa
Kalimiroe (Midden-Java). Ze
dreigde door de familie uitgehuwe
lijkt te worden als tweede vrouw
voor haar zwager. Dat vond ze ver
schrikkelijk en ze vluchtte uit
Kalimiroe om uiteindelijk in
Bandoeng te belanden. Om haar
vlucht te kunnen bekostigen had
moeder een geitje grootgebracht
om te verkopen. Echter voordat ze
het geitje kon verkopen werd het
geofferd bij de begrafenis van haar
moessOn
26
