Valkenburg. 'Lekker intiem' op een
klein kamertje met negen personen. In
Valkenburg is het broertje van Hetty,
Benjamin, geboren. Benjamin heeft
maar drie uren geleefd. Dit was mede
te wijten aan de slechte omstandighe
den waarin de familie leefde. Kort
daarop was moeder weer zwanger, nu
was Leonard in aantocht. Om te voor
komen dat Leonard ook vroegtijdig
zou sterven zocht de overheid naarstig
naar goede vervangende woonruimte.
De moeder van Hetty en Leonard
vond het erg belangrijk in een stad te
wonen waar voldoende onderwijsmo
gelijkheden waren voor haar kinderen.
In 1959 vestigde de familie Retel
Helmrich zich in Tilburg. Daar groei
den Hetty en Leonard samen met zes
broers en zussen op.
In de buurt waar zij woonden waren
sommige mensen erg racistisch.
Hetty kreeg regelmatig vervelende
dingen te horen als: 'Kom jij uit dat
apenland?' en 'Kun jij ook met mes en
vork eten?'.
Ze vinden beiden opvallend dat de
meeste Indische kinderen van hun
generatie weinig afwisten van het land
waar ze vandaan kwamen.
Een cultuur
Voelen Leonard en Hetty zich
Indisch? Leonard: 'Het Indisch zijn is
een cultuur. Een cultuur is een
patroon van normen en waarden die je
vanuit de opvoeding vaak onbewust
meekrijgt. Wij zijn kinderen van een
Javaanse moeder die opgegroeid is in
een puur Javaanse boerengemeen
schap en een Nederlandse vader,
opgegroeid in de koloniale
Nederlandse samenleving in
Nederlands-Indië. De Indo's, die toen
op de maatschappelijke ladder meer
rechten hadden dan de Indonesiërs
maar minder dan de Nederlanders,
hadden in de loop der tijd een eigen
cultuur gevormd. Wij, de Retel
Helmrich's, zijn niet met de Indische
cultuur opgevoed omdat noch vader
noch moeder Indisch is opgevoed.
28
Voor ons geldt hetzelfde. Na de soeve
reiniteitsoverdracht in 1949 konden de
Indische mensen kiezen om Indonesiër
te worden. Voor mijn vader was dat
uitgesloten. Hij was niet Indisch en
had die keus niet, dus moest hij met
zijn gezin vertrekken.
Vader en moeder vertelden met veel
trots over het land waar ze vandaan
kwamen. Hij vertelde ook vaak over
zijn internering in een Japans kamp.'
Film
Het vastleggen van beelden nam een
belangrijke plaats in binnen gezin
Retel Helmrich. Zo was vader altijd
bezig met het maken van foto's. Later
begon hij met het maken en monteren
van films. Filmen is Leonard en Hetty
dus met de paplepel ingegoten. Ze kij
ken nog vaak naar de films uit hun
jeugdtijd.
Na de middelbare school gaat Hetty
naar de Pedagogische Academie en
wordt onderwijzeres. Samen met haar
man Joris gaat ze in 1979 als lerares
naar Curapao en blijft daar tot 1987.
'Een heerlijke tijd. Ik heb veel gereisd
in Zuid-Amerika. Door het vele reizen
in derdewereldlanden heb ik leren
relativeren'.
Terug in Nederland begon ze meteen
met een managementopleiding, een
goede basis voor haar eigen filmpro
ductiebedrijf. In 1989 richtte Hetty
Scarabeefilms op. Later studeerde ze
verder aan de Filmbusiness-school in
Spanje bij de kleinzoon van de legen
darische Charlie Chaplin. Leonard,
die in die periode al afgestudeerd was
aan de Filmacademie, heeft Hetty
daarin gestimuleerd.
moessQn
Het gezin Retel Hein
v
