Speciale rondleiding voor Moesson-lezers nog affiches voor grote bedrijven als Esso en Shell. Tijdens de oorlog maakt hij wandschilderingen in nachtclubs en vervalst hij persoons bewijzen. In de jaren vijftig ontwerpt Lavies een serie sigarettenaffiches die door gebruik van de airbrushtechniek net op foto's lijken. Op deze affiches worden zelfbewuste, aantrekkelijke vrouwen afgebeeld, die de mensen moeten verleiden een bepaald merk te kopen. Sommige affiches worden echter te verleidelijk gevonden door zijn opdrachtgevers: van een Caballero-dame moet het decolleté worden gekuist en een zedige sjaal om de blote schouders worden bijge schilderd. Dit is niet de enige keer dat zijn opdrachtgever zijn werk te gewaagd vindt. Lavies' affiches wor den soms geweigerd omdat ze te pikant worden gevonden. Een mooi voorbeeld hiervan is het affiche dat hij maakt voor de VW om Nederland te promoten. Op deze poster staat een zeemeermin met een Zeeuws kapje die de toeschouwer wenkt met de tekst 'Come to Holland'. De directeur van toerisme in Zandvoort is echter maar al te blij en gebruikt het affiche voor zijn bad plaats. Ook worden zijn posters soms geweigerd omdat ze bijvoorbeeld niet politiek correct zouden zijn. De reclamewereld verandert. Ontwerpen moeten door verschillen de commissies gekeurd worden, er moeten consumenten- en opinieon derzoeken gedaan worden. Dat maakt het werk - zeker voor iemand die zo op zijn vrijheid en onafhanke lijkheid gesteld is - er niet leuker op. Eind jaren zeventig maakt hij zijn laatste affiches. Verleiden is de kunst, affiches van Jan Lavies 1922-1978. Te zien van 13 juli tot 15 september 2002. Openingstijden van dinsdag tot en met zaterdag, van 10.00 uur tot 17.00 uur en op zondag van 11.00 uur tot 17.00 uur. Gorcums Museum, Grote Markt 17 in Gorinchem, tel. 0183 - 63 28 21, e-mail: gorcums.museum@freeler.nl In het Gorcums Museum richt gastconservator Trans Leidelmeijer (bekend van het tv- programma Tussen kunst en kitsch) de tentoonstelling over reclamekunstenaar Jan Tavies in. Behalve affiches - waarvan sommige met het ontwerp - zijn ook tijdschriftomslagen, menukaarten, advertenties en kofferetiketten te zien. Curieus is een bronzen presse-papier in de vorm van een expressionis tische mannenkop, die Lavies in zijn jonge jaren ontwierp. Leidelmeijer brengt de kleurrijke en gestileerde affiches en ander drukwerk tot leven door ze met kunst- en gebruiksvoorwerpen uit de jaren dertig te combineren. Zo wordt het affiche voor het Pelikaan-comité tentoongesteld samen met voorwerpen die betrekking hebben op de bijzondere vlucht van de Pelikaan. Dit vliegtuig, een Fokker F XVII, maakte in 1933 een postvlucht naar Batavia. Deze vlucht van de KLM vond rond kerst en oud en nieuw plaats en werd in wereldrecordtijd afgelegd. Op de tentoonstelling zullen onder andere een model van de Pelikaan, een poststuk uit die tijd en een pelikaan van aardewerk naar ontwerp van Jan Schonk te zien zijn. Bijzonder is ook een stoel die nog van een van de piloten is geweest. Een stoel met snij werk van pelikanen in rug en armleggers. Bij affiches van stoomvaartmaatschappijen toont Leidelmeijer scheepsmodel len en voorwerpen afkomstig van die schepen. Een stoel van Lion Cachet, een wandreliëf van een Balische vrouw in brons van Lambertus Zijl en een verkleind model van een beeld van een Javaanse danseres van Theo Vos voor de Dempo. Een hoogtepunt uit Lavies' Indische periode (1925-1932) is het affiche voor de KNILM, waarop een vliegtuigje boven een sawah vliegt. In deze affiches weet hij de sfeer van de jaren twintig en dertig in Nederlands-Indië goed weer te geven. De affiches voor automerken, pasar malems en hotels worden gekenmerkt door grote, kleurrijke vlakken en gesti leerde, elegant geklede mensen die onder andere in open auto's door berg achtige landschappen rijden. Zijn affiches zijn vaak anekdotisch, humoristisch en erotisch gekleurd. Het affiche voor de Sailor-vulpen waarop een olijk kij kende matroos met een gigantische vulpen tussen zijn benen over de woelige wateren scheert, spreekt voor zich. Dit affiche combineert Leidelmeijer op de tentoonstelling met een Franse art deco beeldengroep van drie matrozen van keramiek. Lavies' werk verleidt de ogen door hun kleur, vorm en lijngebruik. Zijn affi ches verleiden tot het kopen van het product en de afbeeldingen zelf hebben vaak een erotiserend element. Voor liefhebbers van art deco, voor liefhebbers van grafische kunst en affichekunst, en voor geïnteresseerden in Nederlands- Indië is deze tentoonstelling een must. Laat u verleiden door de affiches van Jan Lavies. Speciaal voor Moesson-lezers geeft Frans Leidelmeijer op woensdag 21 augustus een rondleiding door de tentoonstelling van Jan Lavies. Geïnteresseerden kunnen zich van te voren opgeven bij het Gorcums Museum. 47 ste jaargang - nummer 1 - juli 2002 29

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 2002 | | pagina 29