-MUQS-»
fi-d&tiujbiA LWlteU'
ALS ->t WINTEUT IN DE POLDER.
zo hun ervaringen in Indië te kun
nen verwoorden. Indisch zelfbe
wustzijn, de toegenomen aandacht
voor de oorlogsproblematiek en
voor Indonesië lagen hier aan ten
grondslag. Achter het kawat was
Nederland, maar na afloop van de
oorlog bleek dat Indië en de
Japanse bezetting op sommigen zo n
stempel had gedrukt, dat zij deze ach
tergrond tot uitdrukking wilden bren
gen. In Nederland waren zij 'Indische'
Nederlanders geworden. De terugkeer-
reizen naar Indonesië die voormalig
geïnterneerden in de jaren tachtig
ondernomen, onderstrepen de wens
om de verbinding met Indië opnieuw
tot stand te brengen.
Veil ang'en
Daarmee was de cirkel rond. In bezet
Indië verlangden Nederlanders harts
tochtelijk naar Nederland; in een vrij
Nederland mijmerden Nederlanders
uit Indië hartstochtelijk over een land
dat inmiddels niet meer bestond.
Vincent Mahieu, het literaire alter ego
van Jan Boon, alias Tjalie Robinson,
verwoordde deze gemoedstoestand in
1955 in een gedicht:
Anders niet
Soms is het land van Antjol net
als Holland. Als het regent en de saaien
regenwolken laag en donker overwaaien.
Als de leien rawa-plassen met
hun dodden, lis en riet
polders zijn en anders niet.
De fluisterende gerimis heeft
een klamboe voor de horizon gehangen
en zo een stuk van Amstelveen gevangen.
De regen zeeft de regen weeft
een droom tot levend lied:
Amstelveen en anders niet.
Over de dijk een boertje gaat,
kleumend en koud, de handen in de zakken.
Een witte zwerm roeft op over de rakken.
Een blauwe flits, de donder slaat,
tweemaal door droom en lied
Tweemaal en anders niet.
Een jager, lis en riet:
Antjol en anders niet.
Van Antjol naar Amstelveen en weer
terug: het was een reis die vele
Nederlanders in Indië aflegden -
was het niet in realiteit, dan wel in
gedachten.
Vanaf 20 oktober tot en met 16 februari 2003 is in het Indisch Huis
de expositie 'Indisch herdenken op de vierkante meter' te bezichtigen.
Persoonlijke verhalen en dierbare voorwerpen van zes Indische
Nederlanders geven een impressie van niet-officiële vormen van
herdenken.
Locatie: Het Indisch Huis, Javastraat 2b, Den Haag.
"^STICHTING
Herinnering.Overdrackt.Ontmocting
Achter het kawat was Nederland.
Indische oorlogservaringen en
herinneringen 1942-1995
door Esther Captain.
Uitgeverij Kok: 444 pag.
prijs: 24,90.
47 ste jaargang - nummer 4 - oktober 2002
41
