f
Meditations y
from Florida
Magnoli
door Juul Lentze
Baboe woonde op het erf,
zoals dat genoemd werd,
dus thuis bij ons. Maar
wanneer ze klaar was met
haar werk en ze de kam
pong in ging om haar ken
nissen op te zoeken, had ze
haar mooiste sarong en
kabaja aan en completeer
de het geheel met een paar
bloemen die ze in haar
kondéh stak.
Ze geurden zoet, een geur verweven
met de atmosfeer. De bloem was de
tjampaka, die je op de pasar handen
vol kon kopen en die dan werd ver
pakt in een pintjoek van pisangblad.
De geur rook je al van ver en de
bloemen, geelwit van kleur, lagen op
een tampah uitgestrooid. Er werd
ook minjak wangi, parfum, van
gemaakt, zo zoet dat het naar je
hoofd steeg.
Aan de Vöorkampementsweg in
Malang, stond op ons voorerf een
enorme tjampakaboom. Hij was
meters hoog en de bloemen lagen
zomaar op de grond, waar we ze
opraapten en de geur diep opsnoven.
Weg uit Indië zagen we geen tjam
pakaboom meer, noch roken we de
zoete geur van die bijna witte bloem.
I aclil ig' soorten
Het was herfst toen ik in New York
arriveerde en ik wist niet veel van de
flora hier. Maar er stond me een ver
rassing te wachten toen de lente
kwam. Ik zag bomen en boompjes
met volkomen kale takken waaraan
knoppen zaten. Deze groeiden uit tot
prachtige tulpvormige bloemen van
ongeveer tien centimeter groot, de
kelkbodem donkerroze van kleur,
overgaand in zachtroze en tenslotte
wit. Zo'n boom of boompje zat vol
met deze wonderlijk mooie bloem: de
Magnolia campbelli. We hadden ze in
de tuin, en op de Princeton
University campus groeide meer dan
één soort magnolia. Vooral één had
bijzonder mooie bloemen, wel vijftien
centimeter hoog en tien centimeter
breed, paars op de kelkbodem, over
gaand in een crèmekleurige top. In
één woord schitterend.
De magnolia familie is vernoemd
naar een Fransman, Pierre Magnol
(1638-1715), een kruidkundige die
de plant waarschijnlijk ontdekte.
Merci beaucoup, Pierre!
Er zijn wel tachtig verschillende soor
ten heesters en bomen in de magno
lia familie, maar wij kenden alleen de
noordelijke soorten. Wel hadden we
gehoord van de Southern magnolia
de Magnolia grandifloradie nooit
ontbreekt in verhalen die zich in het
zuiden van dit land afspelen, en
natuurlijk zou Gone with the zvind
niet compleet zijn zonder de hemel
hoge magnoliabomen met bloemen
die een zoete, wat djeroekachtige
geur verspreiden.
Kerstboom
De Magnolia grandiflora is indruk
wekkend. Hij wordt wel dertig meter
hoog, is een evergreen en heeft de
vorm van een slanke piramide, grote
donkergroene glanzende bladeren en
of dat allemaal niet mooi genoeg is,
zijn bloem knocks you out. Deze is
wel vijftien tot twintig centimeter
breed, zo groot als mijn open hand
en mooi! Mensen, je weet niet wat je
ziet. Hij is zuiver wit en groeit ver
spreid tussen de donkergroene glan
zende bladeren die het zonlicht
weerkaatsen, en de boom doen
oplichten als een kerstboom met dui
zenden lichtjes. De vrucht is een
eivormige peul met één of twee
zaden die rood en vlezig worden
wanneer ze rijpen. Goed voedsel
voor eekhoorns, opossums en wilde
kalkoenen. Het zaad blijft in de peul
en als die zich opent, hangt het aan
een draad uit de peul. Een heel raar
gezicht.
De Magnolia grandiflora heeft nooit
anakans in zijn schaduw staan, er
schijnt alleen genoeg plaats te zijn
voor één zo'n majestueuze boom.
Pas als de boom sterft, komen de
anakans op. Niet alleen is de
Magnolia grandiflora een prachtige
sierboom en van nut voor wilde
beestjes, het hout wordt ook - hoewel
gelimiteerd - gebruikt als timmer
hout. De magnolia, zegt de boekoe
pienter, vindt men in de Himalaya,
China, Japan en Oost-Azië. De
Magnolia grandiflora komt voor in
subtropisch Amerika tot aan West-
Indië en wordt nu ook gecultiveerd
in Hawaï. Ook in Indonesië, waar het
klimaat zacht is en dat brengt me
weer terug op die tjampakaboom in
Malang aan de Voorkampementsweg
jaren geleden. Jammer genoeg ben ik
geen plantkundige, dus ik weet het
niet zeker, maar het zou me niets
verwonderen als die ook tot de mag
nolia familie behoort. En als dat zo
zou zijn, dan zitten we vandaag hier
in het zuiden van Amerika toch nog
wel met een familielid van die
Malangse tjampaka! Wonderlijk.
moessQn
8
