door Jet Bakels
Sommige mensen hebben een tijger
als vriend. De achtergrond van deze
vriendschappen kan verschillen. In
alle gevallen treedt de tijgervriend op
als een mystiek wezen dat zijn men
selijke kameraad met raad en daad
terzijde staat.
In elk dorp in Kerinci is er een aantal
mannen en vrouwen, dat een intieme
band met een tijger heeft. In de dor
pen waar ik dit onderwerp besprak,
is het algemeen bekend wie er zo'n
vriendschap onderhield. Deze men
sen zijn vooral te vinden onder de
dukun. Daarnaast hebben ook veel
leidinggevende personen in het dorp
zo'n vriend. In beide gevallen ver
leent de tijgervriend deze ambten
waardigheid.
Men spreekt over de tijgervriend als
een echte kameraad. Een jager vertel
de hoe hij vroeger had meegemaakt
dat wanneer een tijger was doodge
schoten, de mensen die een tijger
vriend hadden verontrust kwamen
kijken. Wanneer de getroffene 'hun'
tijger bleek te zijn, barstten ze in tra
nen uit.
Vriendschap
Deze persoonsgebonden band met
een tijger heeft een eigen geschiede
nis. Iemand kan een tijgervriend ver
werven tijdens zijn of haar leven,
maar kan ook een tijger erven. In de
meeste verhalen gaat het initiatief tot
de vriendschap uit van de tijger zelf.
Hij zoekt contact, in een droom of
via een visioen, meestal met het ver
zoek om eten te krijgen. Het voedsel
bestaat veelal uit kippenbloed, rauw
of geroosterd vlees en gekookte rijst
dat soms maandelijks, soms om de
drie maanden aan de tijger moet
worden voorgezet. Sommigen roepen
de tijger door wierook te branden.
Zowel mannen als vrouwen kunnen
een tijgervriend hebben. De vriend is
meestal een overleden familielid, die
in tijgergedaante een band met
iemand van de familie onderhoudt.
Soms gaat het hierbij om verre fami
lie die de persoon in kwestie nooit in
werkelijkheid heeft ontmoet.
De tijgervriend wordt dan vererfd,
en kan zich via een droom of visioen
kenbaar maken aan een verwant.
Deze weet hier niet altijd weg mee.
Soms proberen mensen zich dan ook
van deze erfenis te ontdoen. In ande
re gevallen, wanneer de persoon zich
sterk genoeg voelt om de relatie aan
te gaan, accepteert hij of zij de bij
zondere vriendschap. Het komt voor
dat iemand op zijn sterfbed zijn kin
deren overvalt met de mededeling
dat hij altijd een tijgervriend heeft
gehad en vraagt of een van de kinde
ren deze wil overnemen. Je kan ook
met de vooroudertijger bevriend zijn,
maar meestal heeft men een directere
band met de tijgervriend. Het gaat
lang niet altijd om een verre voorou
der, tegenwoordig komt het ook voor
dat mensen na hun dood terugkeren
in de vorm van een tijger. Men vindt
dan het graf van de overledene
omgewoeld of ziet een gat waarlangs
de overledene in tijgervorm uit het
graf is ontsnapt. Het kan voorkomen
dat de tijger nog een tijd een men
senhoofd heeft.
Verschijningsvormen
Wie na zijn of haar dood in een tijger
verandert is niet met zekerheid te
zeggen. Het gaat in het merendeel
van de gevallen om mensen die veel
kennis bezitten en tijdens hun leven
een tijgervriend hadden, zoals de
dukun. Sommige mensen menen dat
de menselijke ziel na het overlijden
samensmelt met die van de tijger
vriend. Anderen denken weer dat de
menselijke ziel een nieuwe verschij
ningsvorm heeft gekregen.
Een aparte categorie vormen de
mensen die door een tijger zijn opge
geten. Ook van hen wordt gezegd dat
zij in een tijger veranderen. Ik ben
enkele voorbeelden tegengekomen
van mensen die vertelden hoe een
nabij familielid door de tijger was
gedood en hoe zij sindsdien met deze
tijger contact hebben. Men heeft
daarbij de opvatting dat in deze tijger
de ziel van de overledene aanwezig is.
De mensen in Kerinci hebben het
idee dat wanneer je iets consumeert,
je ook bepaalde eigenschappen van
hetgeen je eet verwerft. Zo kan je
door bepaalde onderdelen van een
dier te consumeren, je bepaalde
krachten van dat dier eigen maken.
Wanneer een tijger een mens doodt
en opeet leeft de ziel van de overlede
ne in de tijger voort.
Keluru
In Keluru hebben drie mannen een
tijgervriend. Alle drie staan ze
bekend als dukun, een van hen is
dorpsdukun, de andere twee maken
deel uit van het leidende drieman
schap van het dorp en bekleedden
voordien de functie van dorpsdukun.
De tijger bewaakt hun tuin tegen die
ven en het rijstveld tegen varkens. In
trance of in dromen kunnen ze de
gestreepte vriend om medicijnen vra
gen, en wanneer ze verre tochten in
het oerwoud ondernemen, rijden ze
op zijn rug of klemmen zich vast
onder aan zijn buik. De tijger hoort
in de visie van de dorpelingen bij het
dukunschap. Bedenkingen zijn er
alleen vanuit de hoek van de ortho
doxe islam. Een functionaris van de
moskee liet zich er binnenskamers
soms negatief over uit. Er tegen
optreden deed hij echter niet, mis-
Een tijger als vriend
47 ste jaargang - nummer 5 - november 2002
39
